|
Pułtusk
Pułtusk - miasto w województwie mazowieckim, w powiecie pułtuskim (siedziba starostwa), siedziba władz gminy miejsko-wiejskiej Pułtusk. Położone w północnej części Mazowsza, na skraju Puszczy Białej nad Narwią, w mezoregionie Dolina Dolnej Narwi.
Do 1954 roku siedziba wiejskiej gminy Kleszewo. W latach 1975-1998 miasto administracyjnie należało do województwa ciechanowskiego.
Wg danych GUS na dzień 31 grudnia 2008 roku miasto Pułtusk liczyło 19 131 mieszkańców.
Historia
Powstało w IX-X wieku na miejscu dawnego grodu. Według przekazów na wzgórzu, które obecnie nosi nazwę Św. Krzyża, stała niegdyś pogańska świątynia – wówczas centrum osady.
Prawa miejskie: I lokacja: 1257 przez Siemowita I, II lokacja (na prawie chełmińskim): 1339 przez biskupa płockiego Klemensa Pierzchałę, potwierdzone w latach 1380 i 1405. Pułtusk był trzecim, po Warszawie i Płocku, miastem na Mazowszu z murowanymi fortyfikacjami.
W okresie XIII-XVIII wieku Pułtusk był własnością biskupów płockich, którzy rezydowali na pułtuskim zamku. Rozwój Pułtuska miał miejsce w XIV-XVI wieku, co było związane głównie z handlem zbożem, potem miasto podupadło w wyniku pożarów, powodzi i zniszczeń w wojnach szwedzkich. W poł. XV wieku w mieście wybudowano kolegiatę, w XVI w.: trzy kościoły, szpital, łaźnię miejską, apteki i przytułki dla ubogich.
W 1566 r. jezuici powołali słynące w całej I Rzeczypospolitej kolegium. Od poł. XVI w. przy jezuickiej szkole działał pierwszy w Polsce teatr publiczny. W sierpniu 1568 roku przedstawienie w Pułtusku oklaskiwał poeta Jan Kochanowski. Jeszcze wcześniej, bo w 1530 roku Pułtusku powstała pierwsza na Mazowszu drukarnia. Szkołę jezuicką kształtowali sławni nauczyciele m.in. ks. Piotr Skarga, Andrzej Bobola i Jakub Wujek, a także Wojciech Slaski, jak i uczniowie m.in. kanclerz wielki koronny Jerzy Ossoliński, biskup warmiński Andrzej Batory, poeta Maciej Kazimierz Sarbiewski. W 1590 roku na pułtuskim zamku gościł król Zygmunt III Waza. Podczas wielkiej wojny północnej król Szwecji Karol XII stoczył w roku 1703 pod Pułtuskiem kawaleryjską bitwę, w której rozbił dwukrotnie silniejszy korpus saski.
W 1806 roku rozegrała się tutaj niezwykle krwawa bitwa pod Pułtuskiem pomiędzy wojskami cesarza Napoleona a Rosjanami, co zostało upamiętnione na Łuku Triumfalnym w Paryżu. Napoleon Bonaparte gościł w Pułtusku dwukrotnie w 1806 r. i 1812 r.
30 stycznia 1868 roku ludność miasta i okolic była świadkiem niecodziennego zjawiska przyrodniczego – upadku meteorytu, zwanego później "pułtuskim". Jego największe okazy, o masie ok. 8–9 kg znajdują się w londyńskim British Museum i Muzeum Ziemi PAN w Warszawie. Siedem lat później mieszkańców Pułtuska dotknęła wielka klęska pożaru, który strawił większość zabudowy miejskiej. Spłonęły cenne pułtuskie księgozbiory. Pożar opisał w prasie warszawskiej Henryk Sienkiewicz, który przybył na miejsce tragedii. To wydarzenie posłużyło pisarzowi do opisu pożaru Rzymu w powieści Quo vadis.
W latach II Rzeczypospolitej Pułtusk był miastem garnizonowym. Stacjonował tu 13 Pułk Piechoty. W czasie II wojny światowej Pułtusk został zniszczony w ok. 85%. Miasto szczyci się najdłuższym w Europie (380 m) brukowanym rynkiem.
W latach 1946 - 1951 w okolicach Pułtuska w ramach podziemia niepodległościowego działał oddział Jana Kmiołka "Wira".
W 1985 miasto zostało odznaczone Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski. Miasto jest siedzibą Akademii Humanistycznej im. Aleksandra Gieysztora (dawniej Wyższa Szkoła Humanistyczna im. A. Gieysztora) utworzonej w 1994 r.
Inne hasła zawierające informacje o "Pułtusk":
Andrzej Lam
...
1979
...
Marcin Szyszkowski
...
Paweł Wieczorkiewicz
...
1945
...
Polskie zamki i twierdze
...
Wojna polsko-bolszewicka
...
Aleksander Gieysztor
...
Ignacy Daszyński
...
Agresja ZSRR na Polskę 1939
IX) •
Rajsko
•
Piotrków
(5-6 IX) •
Różan
(4-6 IX) •
Tomaszów Mazowiecki
(6 IX) •
Pułtusk
•
Łódź
•
Wizna
(7-10 IX) •
Iłża
(8-9 IX) •
Nowogród
(8-10 IX) •
Łomża
...
Inne lekcje zawierające informacje o "Pułtusk":
117 Gospodarka folwarczno-pańszczyźniana (plansza 12)
...
220. Rozmieszczenie ludności i struktura osadnicza Polski (plansza 8)
...
|
