Startuj z nami!

www.szkolnictwo.pl

praca, nauka, rozrywka....

mapa polskich szkół
Nauka Nauka
Uczelnie Uczelnie
Mój profil / Znajomi Mój profil/Znajomi
Poczta Poczta/Dokumenty
Przewodnik Przewodnik
Nauka Konkurs
uczelnie

zamów reklamę
zobacz szczegóły
uczelnie

Nawłoć późna

Nawłoć późna

Nawłoć późna

Systematyka [1]
Domena : eukarionty
Królestwo : rośliny
Klad : rośliny naczyniowe
Klad : Euphyllophyta
Klad : rośliny nasienne
Klasa : okrytonasienne
Klad : astrowe
Rząd : astrowce
Rodzina : astrowate
Podrodzina : Asteroideae
Rodzaj : nawłoć
Gatunek :nawłoć późna
Nazwa systematyczna
Solidago gigantea Aiton
Hort. kew. 3:211. 1789
Synonimy


  • Solidago serotina Aiton
  • Aster latissimifolius (Mill.) Kuntze var. serotinus Kuntze
  • Solidago glabra Desf.
  • Solidago gigantea Aiton subs. serotina Kutze McNeill
  • Solidago gigantea var. serotina
  • Solidago pitcheri Nutt.
  • Solidago serotina Aiton, non Retz.
  • Solidago serotinoides A.& D.Love
  • Solidago serotina Aiton var. gigantea (Aiton) A.Gray
  • Solidago shinnersii (Beaudry) Beaudry
  • Solidago x leiophallax Friesner
Liście: A) wierzch B) spód
Kwiaty
Owoc
Kłącze
A) S. gigantea B) S. canadensis
Fenologia rozwoju: a) zimowanie pędów w glebie; b) przejście pędów na powierzchnię gleby; c) rozwój, wzrost i przemieszczanie się pędów w glebie; d) rozwój i wzrost pędów nadziemnych; e) kwitnienie pędów pochodzenia wegetatywnego i generatywnego; f) dojrzewanie i rozsiewanie nasion; g) kiełkowanie nasion i rozwój pędów pochodzenia generatywnego

Nawłoć późna, nawłoć olbrzymia (Solidago gigantea Aiton) – gatunek rośliny wieloletniej należący do rodziny astrowatych . Sprowadzony z Ameryki Północnej do Europy. Pospolity na obszarze całej w Polski. Jest gatunkiem inwazyjnym , doskonale aklimatyzuje się i wypiera gatunki rodzime . Status gatunku w polskiej florze: kenofit , agriofit .

Spis treści

Rozmieszczenie geograficzne

Nawłoć późna pochodzi z wschodniej części Ameryki Północnej . Została introdukowana do Europy w XVIII wieku jako roślina ozdobna. Pierwsza dane o tym gatunku pochodzą z roku 1758, kiedy to roślina została sprowadzona do ogrodu botanicznego w Londynie, prawdopodobnie przez szkockiego botanika Williama Aitona. W pierwszej połowie XIX w. została odnotowana we Francji, a 50 lat później w Szwajcarii i Niemczech. Pierwsze wzmianka o występowaniu S. gigantea w Niemczech datuje się na rok 1832, a w Austrii na rok 1857. W latach 1850-1880 odnotowano wielokrotnie pojawianie się gatunku w środkowej Europie. Według analizy notowań botanicznych, szacunkowa ekspansywność wynosiła blisko 910 km²/rok. W roku 1950 zasięg występowania nawłoci był zbliżony do obecnego tj. obejmował obszar od północnych Włoch do południowej Skandynawii, oraz od zachodniego wybrzeża Francji do zachodniej Rosji. Nawłoć późna występuje do wysokości 1200 m n.p.m., zdarza się czasem że zajmuje stanowiska powyżej tej wysokości.

W Polsce nawłoć późna występuje prawie na terytorium całego kraju. Najbardziej rozpowszechniona jest w Polsce południowo-wschodniej oraz w dorzeczu Wisły. Na Warmii i Mazurach spotykana jest rzadko. Najczęściej spotykana jest wzdłuż szlaków komunikacyjnych i w dolinach rzek.

Morfologia

Łodyga
Wzniesiona, osiąga od 0,3 do 2,5 m wysokości, sztywna, w dole całkowicie naga i okryta nalotem woskowym , w górze owłosiona. Łodyga o barwie od od jasnozielonej do ciemnopurpurowej.
Liście
Trójnerwowe, podługowato-lancetowate albo lancetowate, o zaostrzonych końcach, brzegi ostro piłkowane. Wszystkie liście z rzadka owłosione,największe w środkowej części pędu, zmniejszające się ku wierzchołkowi łodygi.
Kwiaty
Koszyczki kwiatowe na krótkich, lecz wyraźnych szypułkach, dzwonkowate, zebrane w daleko odstające, jednostronnie wiechokształtne kwiatostany. Kwiaty, żółte, bardzo małe, brzeżne języczkowate , nieco dłuższe od wewnętrznych rurkowatych . Kwitnie późno w sierpniu i wrześniu. Roślina miododajna .
Owoc
Niełupki z puchem kielichowym , rozsiewane przez wiatr .
Kłącze
Silnie rozgałęzione.
Gatunki podobne
Bardzo często spotykane są błędy podczas rozpoznawania gatunków z rodzaju nawłoć (Solidago). Cechą różniącą dwa gatunki Solidago gigantea i S. canadensis, jest występowanie owłosienia na pędzie nadziemnym pomiędzy podstawą pędu, a miejscem w którym zaczyna swój początek wiecha kwiatostanowa. U S. gigantea brak owłosienia na odcinku od podstawy pędu, do podstawy wiechy kwiatostanowej. W przypadku S. canadensis łodyga jest owłosiona na całej długości pędu. Wiecha kwiatostanowa S. gigantea ma zarys piramidy, poszczególne gałązki wiechy nie przewieszają się jak u S. canadensis. Kwiaty języczkowe wyraźnie dłuższe od okrywy koszyczka. Na blaszkach liściowych brak wyraźnego owłosienia. Aby dokładnie rozpoznać zawleczone do nas gatunki z rodzaju Solidago L. należy zwrócić uwagę na cechy, wyodrębnione za pomocą analizy dyskryminacyjnej. W metodzie tej badamy dwie cechy: „indeks szparkowy epidermy do osiowej”, który tłumaczy 81% zmienności oraz „grubość liścia” – 14% zmienności.

Biologia i ekologia

Rozwój

Wzrost nadziemnych pędów pochodzących z rozmnażania wegetatywnego, rozpoczyna się w czasie wiosny, zimujące pod ziemią pędy wydostają się na powierzchnię ziemi.Wzrost pędów nadziemnych trwa do momentu otworzenia pierwszych koszyczków kwiatostanowych na szczycie pędu. Rozwój wiechy kwiatostanowej, rozpoczyna się od szczytu pędu w kierunku podstawy. Wysypywanie nasion odbywa się po około 2 miesiącach od początku kwitnienia.I trwać może do czerwca następnego roku. Kiełkowanie nasion jest najsilniejsze na wiosnę w połowie maja i trwa do lipca. Jeżeli nasiona skiełkują późno nie wszystkie pędy zakwitną w pierwszym roku. Pędy zasychają późną jesienią tego samego roku. Tworzenie nowych pędów podziemnych(kłaczy) przypada na okres 2 do 3 tygodni przed początkiem kwitnienia.Rozwój pędów podziemnych trwa do późnej jesieni. Liczba liści na pędzie powiązana jest z wysokością pędu, najstarsze liście przy podstawie pędu opadają przez okres lata. Największe ulistnienie obserwowane jest na przełomie czerwca i lipca.

Przynależność fitosocjologiczna

Nawłoć późna jest gatunkiem charakterystycznym dla zespołu Rudbeckio-Solidaginetum. Fitocenozy tego zespołu tworzą okazałe rośliny zielne sprowadzone do Europy z Ameryki Północnej lub Azji, które zdziczały i trwale zadomowiły się w naszej florze.

Zastosowanie

  • Nawłocie są cennym źródłem nektaru i pyłku dla pszczół. Podczas pełni kwitnienia można zauważyć jak silnie wabią do siebie owady.Właściwości te zauważyli pszczelarze, którzy postanowili wykorzystać te rośliny jako pożytek dla pszczół, a zarazem przyczynili się do rozpropagowania tych roślin. Wprowadzając je na tereny własnych pasiek. Badania wskazują że największą wydajność cukrową z 1ha uprawy wykazały Solidago hybrida (370kg) i Solidago canadensis(380kg), natomiast najbardziej pyłkodajnym taksonem jest Solidago hybryda która może dostarczyć 150 kg pyłku z ha. Żywotność pyłku S.gigantea i S.canadensis sięga 100%.
  • Nawłoć jest stosowana w medycynie od XVI w. Znano już jej moczopędne właściwości, zapobiegające powstawaniu kamieni nerkowych.W Stanach Zjednoczonych używana jest w leczeniu ostrego lub chronicznego zapalenia górnych dróg oddechowych, nawracających przeziębień. Działanie nawłoci jest również moczopędne, przeciw zapalne, rozkurczowe i antyseptyczne, stosowane pomocniczo w leczeniu artretyzmu i choroby gośćcowej. Zauważono że posiada działanie wiatropędne, oraz pozytywne efekty w innych drobnych schorzeniach i chorobach układu pokarmowego.Główne znaczenie w medycynie mają gatunki: S. virgaurea, S. canadensis, S. gigantea, S.graminifolia. Znanym i cenionym gatunkiem w medycynie ludowej jest Solidago virgaurea, choć ma znaczenie główne w ziołolecznictwie europejskim. S.canadesis i S.gigantea wykazują również efekt obniżenia obwodowego ciśnienia krwi. Substancjami czynnymi zawartymi w tych gatunkach są: flawonoidy (kwercentyna, rutyna, astragalina)(ryc.10), garbniki pirokatechinowe, pseudogarbniki (kwas kawowy i chlorogenowy), olejek eteryczny, saponina obojętna, żywice i śluzy. W homeopatii stosowana jest także S.compositum jako roztwór do iniekcji w chorobach nerek i dróg moczowych.
  • Badaniami nad przemysłowym zastosowaniem rodzaju Solidago, w produkcji gumy zajmował się Tomasz Edison. Badacz odkrył metodę nawożenia i uprawy, uzyskując wysoką zawartość gumy pozyskiwanej z tej rośliny. Rośliny uprawiane według jego metody osiągały „12 stóp wysokości i zawierały ok. 12 procent surowca”. Guma wyprodukowana przez Edisona z nawłoci charakteryzowała się wysoką sprężystością, odpornością i zachowywała swe właściwości w procesie produkcji. Odkrycie nigdy nie doczekało się realizacji w przemysłowym wymiarze produkcji.

Przypisy

  1. Stevens P.F.: Angiosperm Phylogeny Website ( ang. ). 2001–. [dostęp 2010-04-15].

Bibliografia

  1. Kitty Campion: Holistic Woman's Herbal: How to Achieve Health and Well-Being at Any Age. NY: 1999 Barnes and Noble, Inc.,, ss. 65-96. 
  2. Chrubasik S, Pollak S.: Pain management with herbal antirheumatic drugs. Wien.Med Wochenschr, 2002, ss. 198-203. 
  3. Jakobs, G.: Evolution of increased competitive ability in the invasie perennial Solidago gigantea Aiton Ph.D. Thesis. Zurich: Swiss Federal Institute of Technology, 2004. 
  4. 10. W: Jakobs G., Weber E., Edwards P.J: Introduced plants of the invasive Solidago gigantea (Asteraceae) are larger and grow denser than con specifics in the native range. Diversity and Distribution, 2004, ss. 11-19. 
  5. Kartesz, J.T.: A Synomized Checkilist of the Vascular Flora of United States, Canada and Greenland. Portlad: Timber Press, 1994. 
  6. Władysław Matuszkiewicz: Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. . 
  7. Zbigniew Podbielkowski: Słownik roślin użytkowych. Warszawa: PWRiL, 1989. . 
  8. Rostafiński, J. Seidl, O.: Przewodnik do oznaczania roślin. Warszawa: Państ. Wydaw. Rolnicze i Leśne, 1979. 
  9. Lucjan Rutkowski: Klucz do oznaczania roślin naczyniowych Polski niżowej. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. . 
  10. Strzałkowska, M.: XLIII Naukowa Konferencja Pszczelarska. Puławy: 2006. 
  11. Władysław Szafer, Stanisław Kulczyński: Rośliny polskie. Warszawa: PWN, 1988. 
  12. Szymura M., Wolski K.: Dangers for natural ecosystem from expansive north American perennials A on an example of genus Solidago L. Zeszyty Problemowe Postepow Nauk Rolniczych, 2005 nr:505, ss: 445-450. 
  13. Ekoportal


Inne hasła zawierające informacje o "Nawłoć późna":

Jura ...

Bitwa pod Wiedniem (1683) ...

Hieronim ze Strydonu ...

Łukasz Ewangelista ...

Periodyzacja sztuki ...

Społeczeństwo ponowoczesne ...

Góry Krymskie ...

Scholastyka (filozofia) ...

Las łęgowy wierzba biała ,Salix triandra – wierzba trójpręcikowa ,Salix viminalis – wierzba wiciowa ,Solidago serotina – Nawłoć późna ,Stellaria nemorum – gwiazdnica gajowa ,Ulmus minor (syn. U. campestris) – wiąz ...

Tel Awiw-Jafa ...


Inne lekcje zawierające informacje o "Nawłoć późna":

Świat roślinny i zwierzęcy w Polsce (plansza 13) ...

Will going to present continuous (plansza 15) ...

184. Die Wanderung - Wędrówka (plansza 22) ...





Zachodniopomorskie Pomorskie Warmińsko-Mazurskie Podlaskie Mazowieckie Lubelskie Kujawsko-Pomorskie Wielkopolskie Lubuskie Łódzkie Świętokrzyskie Podkarpackie Małopolskie Śląskie Opolskie Dolnośląskie