Startuj z nami!

www.szkolnictwo.pl

praca, nauka, rozrywka....

mapa polskich szkół
Nauka Nauka
Uczelnie Uczelnie
Mój profil / Znajomi Mój profil/Znajomi
Poczta Poczta/Dokumenty
Przewodnik Przewodnik
Nauka Konkurs
uczelnie

zamów reklamę
zobacz szczegóły
uczelnie

Ukraina

Ukraina

Україна
Ukraina
Flaga Ukrainy
Herb Ukrainy
Flaga Ukrainy Herb Ukrainy
Dewiza : ( ukr. ) Воля, Злагода, Добро
(Wolność, Zgoda, Dobro)
Hymn : Szcze ne wmerla Ukrajina
(Jeszcze Ukraina nie umarła)
Położenie Ukrainy
Konstytucja Konstytucja Ukrainy
Język urzędowy ukraiński
(na Krymie także krymskotatarski i rosyjski )
Język używany ukraiński , rosyjski
Stolica Kijów
Ustrój polityczny republika prezydencko-parlamentarna
Typ państwa demokracja
Głowa państwa prezydent Wiktor Janukowicz
Przewodniczący
Rady Najwyższej
Wołodymyr Łytwyn
Szef rządu premier Mykoła Azarow
wicepremierzy Andrij Klujew , Borys Kołesnikow, Serhij Tihipko
Powierzchnia
 • całkowita
 • wody śródlądowe
44. na świecie
603 700 km²
12%
Liczba ludności  ( 2010 )
 • całkowita 
 •  gęstość zaludnienia
26. na świecie
45 871 738[1]
77 osób/km²
PKB ( 2008 )
 • całkowite 
 • na osobę

182,8 mld USD [2]
3995 USD
PKB ( PPP ) ( 2008 )
 • całkowite 
 • na osobę

344,8 mld USD [2]
7532 USD
Jednostka monetarna 1 hrywna = 100 kopiejek (UAH)
Niepodległość od ZSRR
24 sierpnia 1991
Religia dominująca prawosławie
Strefa czasowa UTC +2 – zima
UTC +3 – lato
Kod ISO 3166 UA
Domena internetowa .ua
Kod samochodowy UA
Kod telefoniczny +380
Mapa Ukrainy

Ukraina ( ukr. Україна, Ukrajina) – państwo położone w Europie Wschodniej . Graniczy od północy z Białorusią , od zachodu z Polską , Słowacją i Węgrami , od południa z Rumunią i Mołdawią oraz Morzem Czarnym , od północnego wschodu i wschodu z Federacją Rosyjską . Ukraina jest członkiem-założycielem ONZ oraz organizacji regionalnych i subregionalnych tj. Wspólnota Niepodległych Państw , OBWE , GUAM i Organizacja Państw Morza Czarnego . Jedynym skrawkiem Ukrainy w Azji jest wyspa Tuzła w cieśninie kerczeńskiej.

W ZSRR Ukraina (czyli Ukraińska Socjalistyczna Republika Radziecka , w skrócie USRR) była po RFSRR drugą największą wg liczby ludności i potencjału gospodarczego republiką radziecką. Od deklaracji niepodległości w sierpniu 1991 roku Ukraina stanowi suwerenne państwo .

Spis treści

Symbole państwowe

Flagą Ukrainy jest prostokąt podzielony na dwa poziome pasy: niebieski i żółty .

Oficjalnym godłem Ukrainy jest Tryzub ( Trójząb ), który pojawił się po raz pierwszy na monetach bitych przez Włodzimierza Wielkiego . Godło występuje w odmianie małej jako herb państwowy. Znane są także projekty tzw. odmiany wielkiej herbu. Projekty te jednak jeszcze nie zostały oficjalnie zatwierdzone.

Nazwa Ukraina powstała w XV wieku i wywodzi się od pojęcia geograficznego. Nie miała ona nigdy oficjalnego charakteru i oznaczała jedynie "ugranicze", "południowy kraniec" ziem, początkowo Wielkiego Księstwa Litewskiego , a następnie Rzeczypospolitej od strony Chanatu Krymskiego .[3] Słowem Ukraina od XVI wieku określano tereny zasiedlone przez Kozaków naddnieprzańkich , czyli ziemie wchodzące w skład Rzeczpospolitej : województwa kijowskiego , część województwa bracławskiego na wschód od rzek Murachwa i Słucz , a od roku 1635 również województwa czernihowskiego .

Historia

Godło Rosji
To jest artykuł z cyklu
Historia Ukrainy
Wielki książę kijowski Włodzimierz I . W 981 r. władca ten przyłączył do Rusi ziemie należące do zachodniosłowiańskiego plemienia Lędzian (Lachów) (patrz: Grody Czerwieńskie ). Miniatura z Carskiej Księgi Tytułów z 1672 r. wykonanej przez zespół artystów kremla moskiewskiego.

Początki Rusi

Napływ Słowian w dorzecze Dniepru i Dźwiny rozpoczął się w V lub VI w. n.e. Przez terytoria ruskie przebiegały szlaki handlowe łączące kraje Morza Bałtyckiego z Bizancjum i Bliskim Wschodem . Wyprawy handlowe Dźwiną , Dnieprem , Wołgą i Donem zetknęły podróżujących tędy kupców i wojowników normańskich z plemionami słowiańskimi .

Pierwszymi historycznymi władcami ruskimi byli prawdopodobnie Normanowie (książę Ruryk ), którzy zgodnie z istniejącymi przekazami przybyli na późniejsze ziemie ruskie przed 860 . Założenie Nowogrodu Wielkiego przez Ruryka w 862 uważa się za początek historii Rusi. Ruryk zdołał skupić pod swymi rządami część Normanów, plemion wschodniosłowiańskich oraz plemion ugrofińskich i utworzył pierwsze znane państwo ruskie – Ruś Nowogrodzką . Ruryk był także założycielem dynastii Rurykowiczów , która sprawowała rządy na Rusi do 1598 roku.

Wyprawa następcy Ruryka, księcia nowogrodzkiego Olega Mądrego na Kijów ( 882 ) doprowadziła do zjednoczenia północnych i południowych księstw oraz powstania Rusi Kijowskiej . Była ona początkowo luźnym związkiem księstw, które do ok. 2. poł. XI w. zachowały szeroką autonomię. Książęta kijowscy Oleg (panujący do 912 lub 922 ) i Igor Rurykowicz (panujący w latach 912 / 922 - 945 ) podpisali z Bizancjum układy handlowe, które gwarantowały krajowi zyskowny handel.

Rządząca w latach 945 - 957 księżna Olga scentralizowała państwo, stworzyła podstawy trwałego porządku administracyjnego. Kolejny władca, syn Olgi, Światosław I podejmował odległe wyprawy wojenne, docierając na Krym i Kaukaz oraz na Bałkany . Ożeniony z siostrą cesarza bizantyjskiego Anną książę Włodzimierz I Wielki w 988 przyjął chrzest i uczynił z chrześcijaństwa oficjalną religię państwową. Włodzimierz także przyłączył po raz pierwszy do Rusi w 981 roku tzw. Grody Czerwieńskie .

Panujący w latach 1019 - 1054 Jarosław Mądry umocnił pozycję Cerkwi prawosławnej na Rusi Kijowskiej. Ustanowione przez niego zasady dziedziczenia tronu książęcego w oparciu o regułę senioratu nie zapobiegły rozpadowi politycznej jedności kraju.

Rozbicie dzielnicowe Rusi

W XII w. Ruś Kijowska podzieliła się na konkurujące ze sobą dzielnice. Na północy powstała Republika Nowogrodzka , na północnym zachodzie Księstwo Połockie , na południowym zachodzie Księstwo Halicko-Włodzimierskie . W centralnej części powstały księstwa: Kijowskie, Turowskie i Smoleńskie , na północnym wschodzie księstwa Rostowsko-Suzdalskie i Riazańskie, na południowym wschodzie Czernihowskie i Perejasławskie . Z czasem podział ten uległ jeszcze większemu rozdrobnieniu, przy czym książęta, którym udało się zawładnąć Kijowem byli w hierarchii feudalnej wyżej postawieni od pozostałych książąt i posługiwali się tytułem wielkiego księcia .

1169 książę włodzimiersko-suzdalski Andrzej I Bogolubski opanował Kijów uzyskując tym samym tytuł wielkiego księcia. Odmiennie od większości swoich poprzedników, nie przeniósł do tego miasta swej stolicy lecz po opanowaniu Kijowa osadzał tam podległych sobie książąt. Centrum swego państwa pozostawił Włodzimierz , który odtąd stał się stolicą wielkiego księstwa i przejął dominującą rolę Kijowa.

Najazd tatarski i jego konsekwencje

Po klęsce sił rusko-połowieckich w bitwie nad Kałką ( 1223 ) Batu-chan podbił wszystkie ziemie będące pod jurystykcją władców ruskich z wyjątkiem księstw Połockiego , Pińskiego i Republiki Nowogrodzkiej . Tatarzy nie przejęli bezpośrednich rządów w podbitych księstwach, ograniczając się do zatwierdzania kandydatów do tronów książęcych, w formie tzw. jarłyku wobec tzw. wielkich książąt , którzy z kolei pełnili funkcje zwierzchnie nad resztą książąt (z tytułem wielkiego księcia) i mieli prawo zwracania się o pomoc do chana . Tytuł wielkiego księcia był związany z obowiązkami podatkowymi ( trybutem ) wobec chanatu. Wielki książę był inkasentem daniny na rzecz chana, płacił ją osobiście i bezpośrednio i windykował z podległych książąt ruskich. Z tego powodu znaczna część Rusi zachodniej i centralnej poddała się w wieku XIV władzy Wielkiego Księstwa Litewskiego , uznając wielkiego księcia Litwy za mniej uciążliwego windykatora . W 1320 roku po klęsce poniesionej przez Księstwo Kijowskie w bitwie nad rzeką Irpieniem, Litwa uzależniła od siebie całą Kijowszczyznę. Z inicjatywy książąt litewskich Rurykowicze kijowscy zostali wkrótce pozbawieni władzy, po czym emigrowali do Briańska a następnie Riazania . W XIII i XIV w. większość zachodnich księstw ruskich przeszła w strefę wpływów nabierającej znaczenia Litwy (zwłaszcza po rozbiorze Księstwa Halicko-Włodzimierskiego , stanowiącego dla Litwy przeciwwagę). Stąd rywalizacja pomiędzy książętami Rusi północnej (tzw. Rusi Zaleskiej – Włodzimierz nad Klaźmą, Twer , później Moskwa ) a Wielkim Księstwem Litewskim i później, po Unii Lubelskiej - Wielkiego Księstwa Moskiewskiego z Rzeczpospolitą Obojga Narodów .

Ukraina za panowania Władysława Jagiełły . Mapa z niemieckiego atlasu historycznego "Allgemeiner historischer Handatlas" autorstwa Gustava Droysena, wydanego w 1886 r.

W XIII wieku Księstwo halicko-włodzimierskie stało się , wobec zniszczenia Kijowa i centralnej Rusi drugim (obok państw tzw. Rusi Zaleskiej – Twer , Włodzimierz nad Klaźmą , Moskwa , Republika Nowogrodu ) ważnym ruskim ośrodkiem państwowym, prowadzącym samodzielną politykę dynastyczną i zagraniczną, próbując prowadzić politykę zjednoczenia Rusi[4]. Książę halicko-włodzimierski Daniel został w 1254 koronowany najprawdopodobniej w Drohiczynie przez nuncjusza papieskiego na króla Rusi. Był założycielem miasta Lwowa i związał się dynastycznie z Piastami mazowieckimi . Po roku 1340 Ruś Czerwona (której część stanowiły Grody Czerwieńskie ) – została po raz kolejny wcielona do Polski , odbyło się to tym razem na podstawie zapisu ostatniego księcia halicko-włodzimierskiego Bolesława Jerzego Trojdenowicza na rzecz wuja , Kazimierza Wielkiego []. O ziemie te do końca XIV wieku trwały zatargi i wojny najpierw pomiędzy Koroną i sprzymierzonym z nią Królestwem Węgier a Wielkim Księstwem Litewskim (które zajęło w serii najazdów Wołyń i Podole kamienieckie , a pretendowało ze względów dynastycznych do całości terytorium dawnego księstwa), następnie pomiędzy Koroną a Królestwem Węgier. Konflikty o przynależność terytorialną zakończyły się ostatecznie po objęciu tronu polskiego przez Jagiełłę i jego małżeństwie z Jadwigą Andegaweńską [5]. W wyniku ostatecznych podziałów dawne terytoria księstwa zostały podzielone przez Koronę i Wielkie Księstwo Litewskie (które zatrzymało Wołyń i Podole kamienieckie), zaś król Polski przyjął także tytuł księcia Rusi Czerwonej.

Po upadku Księstwa Halicko-Włodzimierskiego (przeciwwagi wpływów litewskich) większość ziem należących do Rusi Zachodniej i Centralnej, w tym Kijów , została w konsekwencji podporządkowana Wielkiemu Księstwu Litewskiemu ( XIV wiek) – ich bezpośrednie wcielenie do struktury państwa nastąpiło dopiero po unii polsko-litewskiej ( 1385 ).

Unia Lubelska i jej konsekwencje

W przededniu Unii lubelskiej ( 5 marca 1569 ), przy aprobacie litewskich posłów z Podlasia sejm koronny przegłosował włączenie ( inkorporację ) województwa podlaskiego do Korony Królestwa Polskiego. 26 maja 1569 do Korony włączono edyktem Zygmunta Augusta województwo wołyńskie , a 6 czerwca województwo kijowskie i województwo bracławskie . W tym samym czasie władcy Wielkiego Księstwa Moskiewskiego [6] przyjmując tytuł "Cara Wszechrusi" (nie uznawany przez Wielkie Księstwo Litewskie i Koronę ) rozpoczęli rywalizację z Wielkim Księstwem Litewskim o władzę nad tymi ziemiami. W 1596 r. większość biskupów Cerkwi prawosławnej w granicach Rzeczypospolitej przyjęła zwierzchnictwo papieża w wyniku unii brzeskiej . Wobec oporu wiernych, za panowania Władysława IV została przywrócona autokefaliczna struktura Cerkwi prawosławnej w Rzeczypospolitej, a prawosławnym metropolitą Kijowa został Piotr Mohyła , a po jego śmierci Sylwester Kossów .

XVII-XIX wiek

W XVII w. doszło do serii powstań kozackich przeciwko Koronie, z których najpoważniejszym było powstanie , pod przewodnictwem Bohdana Chmielnickiego . Doprowadziło ono do ugody perejasławskiej i poddania lewobrzeżnej Ukrainy wraz z Kijowem - Rosji. Sicz Zaporoska została zlikwidowana przez carycę Rosji Katarzynę II Wielką w roku 1775 , po zwycięskiej wojnie z Turcją . Tytuł hetmana wojsk kozackich przysługiwał od tamtej pory panującej rodzinie carskiej. Starszyzna kozacka została zrównana w prawach z szlachtą rosyjską (tzw. dworianstwem), a wolnych Kozaków zrównano w prawach z wolnymi chłopami rosyjskimi (tzw. kriepostniki).

W wyniku rozbiorów I Rzeczypospolitej Rosjanie zajęli obszary położone na zachód od Kijowa, Podole i Wołyń i prowadzili tam bezwzględną rusyfikację. Austriacy zajęli tzw. Galicję , gdzie stopniowo pozwalali na rozwój ukraińskich organizacji oświatowych, kulturalnych i ekonomicznych.

XX-XXI wiek

I wojna światowa, rewolucja lutowa i październikowa w Rosji , powstanie URL, Hetmanatu, ZURL i ich upadek

W konsekwencji klęsk ponoszonych przez Imperium Rosyjskie w I wojnie światowej 8 marca 1917 w Piotrogrodzie wybuchła rewolucja , która doprowadziła do obalenia caratu i wprowadziła rządy demokratyczne w Rosji. Proklamowane swobody liberalne i demokratyczne, w tym w szczególności wolność słowa, druku, stowarzyszeń i zgromadzeń , pochodów i manifestacji, a także amnestia dla więźniów politycznych z czasów caratu, przyczyniły się do rozwoju ukraińskiego ruchu narodowego, co znalazło oficjalny wyraz w powołaniu wybranej Ukraińskiej Centralnej Rady , a w późniejszym czasie w wyodrębnianiu wojskowych jednostek złożonych z żołnierzy ukraińskich w ramach armii rosyjskiej. Postulatem ukraińskiego ruchu narodowego była wówczas autonomia terytorialna Ukrainy w ramach demokratycznej republiki rosyjskiej.

7 listopada 1917 władzę w Rosji w drodze zbrojnego zamachu stanu w Piotrogrodzie objęła partia bolszewików , obalając demokratyczny Rząd Tymczasowy i wprowadzając dyktaturę partyjną i policyjny terror. W Rosji wybuchła kilkuletnia wojna domowa o władzę i ustrój kraju.

20 listopada 1917 na obszarze dawnych guberni Imperium Rosyjskiego : kijowskiej , podolskiej , wołyńskiej , czernihowskiej, połtawskiej, charkowskiej, katerynosławskiej, chersońskiej i taurydzkiej (bez Krymu ) powstała w ramach federacji z Rosją Ukraińska Republika Ludowa , która ogłosiła pełną niepodległość 25 stycznia 1918 .

Bolszewicy próbowali przejąć władzę w Kijowie równolegle do przewrotu w Piotrogrodzie , zostało to jednak uniemożliwione przez oddziały lojalne wobec Ukraińskiej Centralnej Rady , która 20 listopada 1917 proklamowała niepodległość Ukraińskiej Republiki Ludowej , w związku federacyjnym z Rosją. Na Ukrainie odbyły się w końcu listopada 1917 r. wybory do rosyjskiego Zgromadzenia Ustawodawczego (Konstytuanty) , podczas których na listy partii ukraińskich socjalistów-rewolucjonistów oddano 3433 tys. głosów[7]. 24 - 25 grudnia 1917 roku w Charkowie bolszewicy stworzyli marionetkową Ukraińską Ludową Republikę Rad (nazwa świadomie zbliżona do Ukraińskiej Republiki Ludowej [8]). Po rozpędzeniu w Piotrogrodzie 19 stycznia 1918 Zgromadzenia Ustawodawczego[9] przez bolszewików przy użyciu oddziałów strzelców łotewskich , 25 stycznia 1918 Ukraińska Centralna Rada ogłosiła pełną niepodległość Ukraińskiej Republiki Ludowej. Oddziały bolszewików rozpoczęły wówczas ofensywę na terytorium URL i 8 lutego 1918 roku zajęły Kijów. Po traktacie brzeskim jej terytorium znalazło się pod okupacją wojsk niemieckich i austro-węgierskich , zaś RFSRR była zmuszona uznać niepodległość Ukraińskiej Republiki Ludowej i 14 czerwca 1918 zawrzeć z Hetmanatem (nazwa państwa ukraińskiego powstałego pod protektoratem niemieckim) zawieszenie broni , preliminaryjne do traktatu pokojowego[10]. W latach 1918 - 1920 Kijów znajdował się kolejno we władaniu Ukraińskiej Republiki Ludowej, Hetmanatu , ponownie URL, bolszewików, Armii Ochotniczej gen. Antona Denikina , ponownie URL, bolszewików, Polaków [11], by od czerwca 1920 ostatecznie znaleźć się w rękach sowieckich. 5 - 12 lipca 1918 roku utworzono ukraiński oddział RKP(b) - KPU (b).

Po kapitulacji Niemiec na froncie zachodnim ( 11 listopada 1918 ) rząd bolszewicki uznał traktat brzeski za niebyły i równolegle do wycofywania się wojsk niemieckich z tzw. Ober-Ostu rozpoczął zajmowanie opuszczanych przez Niemców terytoriów siłami Armii Czerwonej i proklamowanie w tym celu marionetkowych republik sowieckich. 30 listopada 1918 w Kursku utworzony został (w celu legitymizacji agresji Rosji Sowieckiej przeciw Ukraińskiej Republice Ludowej [12]) Tymczasowy Robotniczo-Chłopski Rząd Ukrainy na czele z Jurijem Piatakowem .

3 stycznia 1919 r. Armia Czerwona zajęła Charków , który stał się pierwszą siedzibą rządu i stolicą USRR. 25 stycznia 1919 Rząd Tymczasowy uchwalił połączenie Ukrainy z Rosją na zasadach radzieckiej federacji, a 29 stycznia został przemianowany na Radę Komisarzy Ludowych USRR . 10 marca 1919 roku uchwalono konstytucję USRR. Jej stolicą został Charków . USRR brała udział w negocjacjach pokojowych z Polską prowadzonych w Mińsku i Rydze w 1920 roku. Została uznana przez rząd Polski za jedynego reprezentanta ludności ukraińskiej, Polska odmówiła tym samym dotrzymania sojuszniczych zobowiązań wobec Ukraińców oraz uznawania Ukraińskiej Republiki Ludowej . Żołnierze armii URL zostali internowani , nadal natomiast istniał i funkcjonował rząd Ukraińskiej Republiki Ludowej na emigracji.

W latach 1918 - 1922 na ziemiach dzisiejszej Ukrainy wybuchło powstanie anarchistów pod wodzą Nestora Machno , stłumione przez Armię Czerwoną .

Po klęsce militarnej Monarchii Austro-Węgierskiej w I wojnie światowej nastąpił jesienią 1918 rozpad państwa austro-węgierskiego na tworzące się niepodległe państwa sukcesyjne poszczególnych narodowości monarchii. 1 listopada 1918 na obszarze Galicji Wschodniej została proklamowana Zachodnioukraińska Republika Ludowa . Ludność polska Lwowa i Przemyśla wystąpiła zbrojnie na rzecz przynależności tych miast do odradzającej się Polski . Po kilkumiesięcznej wojnie z udziałem zarówno regularnych sił wojskowych Polski ( Wojska Polskiego ) i ZURL ( Ukraińskiej Armii Halickiej ), armia ZURL została wyparta przez Wojsko Polskie w lipcu 1919 za Zbrucz , a Zachodnioukraińska Republika Ludowa przestała istnieć[13].

Po pierwszej wojnie światowej , wojnie polsko-ukraińskiej i wojnie polsko-bolszewickiej , Galicja Wschodnia i zachodni Wołyń znalazły się w II Rzeczypospolitej , Ruś Podkarpacka weszła w skład Czechosłowacji , Besarabia i BukowinaRumunii . Większość terytorium dzisiejszej Ukrainy znalazła się pod władzą sowiecką jako Ukraińska Socjalistyczna Republika Radziecka , od grudnia 1922 w składzie ZSRR . Stolicą Ukrainy sowieckiej był do 1934 Charków , następnie Kijów.

Okres 1920 - 1939

Po przegranej przez Zachodnioukraińską Republikę Ludową wojnie część Ukraińców w Polsce zdecydowała się działać środkami pokojowymi na rzecz społeczności ukraińskiej (po 1931 UNDO ), jednak druga część wybrała działalność terrorystyczną i dywersyjną przeciw państwu polskiemu ( UWO , później OUN ). Działania te w pewien sposób podsycały represje (jak np. pacyfikacja Małopolski Wschodniej w 1930 roku ) czy też nacisk polonizacyjny (np. akcja polonizacyjno-rewindykacyjna 1938 roku ).

Na Ukrainie sowieckiej w latach 20. prowadzono tzw. politykę ukrainizacji , czyli formę narodowego komunizmu ukraińskiego, zarzuconą w 1929 wraz z rozpoczęciem przez WKP(b) pod kierownictwem Stalina polityki przymusowej kolektywizacji . Konsekwencją polityki przymusowej kolektywizacji, a szczególnie represji NKWD i Armii Czerwonej z nią związanych była sprowokowana klęska głodu . Podczas gdy z głodu umierały miliony ludzi rząd ZSRR eksportował na Zachód odebrane im siłą zboże, sprzedając je wobec wielkiego kryzysu po cenach dumpingowych . Klęska głodu doprowadziła do śmierci od czterech do siedmiu milionów ukraińskich chłopów, zaś terror NKWD lat 30. XX w. zniszczył fizycznie ukraińską inteligencję na terenie USRR[14].

Terror NKWD objął również Polaków w USRR . W latach 20. utworzono na terenie USRR polski rejon narodowy (tzw. Marchlewszczyznę) z centrum w miasteczku Dowbysz . Został on zlikwidowany w latach 30. a mniejszość polska w ZSRR, w tym w szczególności w USRR (m.in. Podole kamienieckie , Żytomierz ) została poddana w latach 30. faktycznej eksterminacji - skierowanej oficjalnie przeciwko Polakom jako całej grupie etnicznej [15]. Podczas samej tylko tzw. polskiej operacji NKWD w latach 1937-1938 zamordowano co najmniej 111.000 Polaków , 28 744 skazano na pobyt w obozach koncentracyjnych struktury GUŁAGu , a kilkaset tysięcy deportowano do Kazachstanu [16].

W 1934 r. stolicę USRR przeniesiono z Charkowa do Kijowa.

II wojna światowa

W wyniku paktu Ribbentrop-Mołotow po agresji ZSRR na Polskę 17 września 1939 zostały okupowane przez Armię Czerwoną tereny województw: stanisławowskiego, tarnopolskiego, wołyńskiego i wschodniej części lwowskiego. Sowieckie władze okupacyjne po przeprowadzeniu pseudowyborów dokonały w październiku 1939 formalnej aneksji okupowanych terenów II Rzeczypospolitej . Konsekwencją aneksji było narzucenie mieszkańcom terenów okupowanych obywatelstwa ZSRR i rozpoczęcie procesu sowietyzacji terenów okupowanych i systematycznych represji policyjnych NKWD. Ostatnią falą represji było wymordowanie przez NKWD po ataku Niemiec na ZSRR kilkudziesięciu tysięcy więźniów przetrzymywanych w więzieniach na terenach okupowanych , w tym na obszarze Polski anektowanym przez ZSRR. Na terenie USRR największe masakry miały miejsce we Lwowie, Drohobyczu, Czortkowie, Łucku, Równem i wielu innych miejscach.

Po ataku Niemiec na ZSRR 22 czerwca 1941 na Ukrainie zginęło i zostało zamordowanych tutaj ok. siedmiu milionów ludzi różnej narodowości. OUN-B ogłosiła we Lwowie 30 czerwca 1941 ( Akt odnowienia Państwa Ukraińskiego ). Obie frakcje nacjonalistyczne ( OUN-B i OUN-M ) były gotowe w 1941 do współpracy z Niemcami przeciwko ZSRR celem uzyskania m.in. autonomii bądź niepodległości Ukrainy.

Po niepowodzeniu próby ogłoszenia niepodległości OUN-B przeszła do podziemia i utworzyła jesienią 1942 partyzantkę – Ukraińską Powstańczą Armię , która toczyła walkę z partyzantką polską i radziecką, niemiecką administracją okupacyjną i niemieckimi siłami policyjnymi, a po okupacji terenów Wołynia i Galicji Wschodniej z Armią Czerwoną z oddziałami Armii Czerwonej i NKWD. UPA dokonała w roku 1943 czystki etnicznej - masowych zbrodni o znamionach ludobójstwa na polskiej ludności cywilnej na terenie obecnej zachodniej Ukrainy ( Wołyń , Galicja Wschodnia ). OUN(m) była politycznym promotorem powstania w 1943 Dywizji SS-Hałyczyna (Galizien) .

W 1944 Stalin uznał, iż w czasie okupacji niemieckiej Tatarzy Krymscy kolaborowali jako naród z III Rzeszą i zadecydował o deportacji całego narodu Tatarów krymskich na Syberię i do Kazachstanu. Główną akcję wysiedleńczą przeprowadzono 18 maja 1944. W miejsce Tatarów przybyli osadnicy rosyjscy. Wtedy też przeprowadzono wielką akcję zmiany nazw miejscowości na rosyjskie. Była to jedna z wielkich deportacji narodów w ZSRR w latach II wojny światowej (oprócz Tatarów Krymskich objęła m.in. Czeczenów , Inguszy , Kałmuków , w 1941 Niemców Nadwołżańskich . Według Nikity Chruszczowa Stalin rozważał deportację wszystkich Ukraińców na Syberię i odstąpił od tego tylko ze względów skali zagadnienia[17].

Po wojnie na mocy ustaleń jałtańskich do Ukraińskiej SRR zostały włączone wschodnie ziemie II Rzeczypospolitej, ze Lwowem .

W latach 1944–49 przymusowo wysiedlono z USRR do Polski około 790 tysięcy polskiej ludności, a w latach 1955-1959 – wysiedlono kolejne 76 tysięcy, natomiast z Polski do USRR wysiedlono około 480 tysięcy Ukraińców.

Okres powojenny

Po 1945 r. do Ukraińskiej SRR została włączona też Ruś Zakarpacka . Jednym z przywódców ZSRR został w 1953 roku Nikita Chruszczow , który doprowadził w trzechsetną rocznicę ugody perejasławskiej do przeniesienia Krymu z jurysdykcji RFSRR do USRR.

Ukraina, obok Rosji i Białorusi była jedną z trzech radzieckich republik związkowych posiadających prawo głosu w ONZ. Pod koniec lat 50. , wskutek odwilży odrodził się ruch niepodległościowy.

W 1954 , w trzechsetną rocznicę ugody perejasławskiej Krym został włączony w granice Ukraińskiej SRR .

26 kwietnia 1986 r. w ukraińskiej elektrowni atomowej w Czarnobylu doszło do jednej z największych na świecie katastrof atomowych . 12 lutego 1991 r., tuż przed rozwiązaniem ZSRR, na obszarze Ukrainy utworzono Krymską ASRR . 8 grudnia 1991 zawarto układ białowieski . Traktat ten głosił, że ZSRR jako podmiot prawa międzynarodowego i byt geopolityczny przestał istnieć, a na jego miejsce już suwerenne kraje powołują Wspólnotę Niepodległych Państw. Układ podpisali ze strony Ukrainy – Leonid Krawczuk , Rosji – Borys Jelcyn i Białorusi – Stanisław Szuszkiewicz .

Niepodległa Ukraina

Ustrój polityczny

Od proklamowania niepodległości 24 sierpnia 1991 roku Ukraina jest republiką parlamentarną . 8 grudnia 1991 wraz z Federacją Rosyjską i Białorusią podpisała porozumienie o utworzeniu Wspólnoty Niepodległych Państw . Zgodnie z konstytucją, uchwaloną VI 1996 przez Radę Najwyższą, głową państwa jest prezydent, wybierany w głosowaniu powszechnym na kadencję 5-letnią; najwyższym organem władzy państwowej jest jednoizbowy parlamentRada Najwyższa Ukrainy , w której skład wchodzi 450 deputowanych, wybieranych w wyborach powszechnych na 5 lat (od 2006 roku, wcześniej kadencja trwała 4 lata); organem władzy wykonawczej jest rząd (Gabinet Ministrów), na jego czele stoi premier, powoływany przez Radę Najwyższą, na wniosek prezydenta. Na mocy konstytucji rząd jest podporządkowany bezpośrednio prezydentowi. 1 stycznia 2006 roku nabrała mocy prawnej nowa redakcja Konstytucji Ukrainy, która część uprawnień prezydenta przeniosła na rząd, zbliżając system władzy do polskiego, jednak nadal z mocniejszą pozycją głowy państwa. Niejednoznaczne, nieprzemyślane, a miejscami wzajemnie sprzeczne mechanizmy ustrojowe doprowadziły w następnych latach do sporów kompetencyjnych, a w rezultacie niemal paraliżu ukraińskich instytucji państwowych [18]. 1 października 2010 Trybunał Konstytucyjny orzekł, że zmiany w konstytucji z 2004 odbyły się z naruszeniem obwiązującego porządku prawnego i tym samym przywrócił w mocy Konstytucję z 1996 roku[19].

Scena polityczna

Proces kształtowania się sceny partyjnej na Ukrainie można podzielić na kilka etapów:

  • etap przedpartyjny – obejmuje lata funkcjonowania ZSRR . Jest to okres, w którym pojawiły się pierwsze inicjatywy społeczne o charakterze demokratycznym . Rok 1987 przyniósł protesty w gronie ukraińskiej inteligencji . Domagano się m.in. obowiązkowego nauczania języka ukraińskiego w szkołach i protestowano przeciwko zrusyfikowanym nazwom miejscowości. Etap ten charakteryzuje się powstaniem wielu formalnych proreformatorskich organizacji i stowarzyszeń, a także utworzeniem Ruchu na Rzecz Przebudowy , który był najpopularniejszą i najsilniejszą organizacją opozycyjną, gromadzącą bardzo szerokie spektrum ideowe;
  • etap wielopartyjności – dla tego etapu najważniejsze są dwa wydarzenia. Pierwszym z nich jest przyjęcie w październiku 1989 r. przez Radę Najwyższą decyzji o bezpośrednich wyborach do rad wszystkich szczebli. Drugim jest ogłoszenie przez Ukrainę 24 sierpnia 1991 r. niepodległości . Zdemokratyzowana ordynacja wyborcza otwierała drzwi dla opozycji do legalnego przejęcia władzy;
  • etap postkomunistyczny – to okres od ogłoszenia niepodległości do pierwszych wolnych wyborów w roku 1994 . Cechuje go przede wszystkim kryzys tworzącego się systemu partyjnego spowodowany delegalizacją Komunistycznej Partii Ukrainy . Jej likwidacja spowodowała chaos, gdyż zniknął głęboki podział na komunistów i opozycję. Etap ten wyróżnił się także powstaniem znacznej ilości nowych partii. Chociaż partii politycznych było kilkadziesiąt, to żadna z nich nie miała ani poziomu liczebności, umożliwiającego utworzenie skutecznych organizacji partyjnych w terenie, ani poziomu popularności, umożliwiającego chociaż połowie potencjalnych wyborców znać partie i rozróżniać je między sobą, ani poziomu wpływu, pozwalającego frakcjom w parlamencie lub w lokalnych organach przedstawicielskich wpływać na tworzenie rządu lub struktur wykonawczych w terenie;
  • etap strukturyzacji – rozpoczął się wyborami, które odbyły się 27 marca 1994 r. Przeprowadzone zostały według ordynacji większościowej , która nie sprzyjała tworzeniu stabilnej sceny politycznej.

Organizacja państwa

Głową państwa jest Prezydent Ukrainy . Władzą wykonawczą na Ukrainie jest Rząd Ukrainy z premierem , natomiast władzę ustawodawczą sprawuje parlament Ukrainy z przewodniczącym Rady na czele.

W Autonomicznej Republice Krymu występuje dodatkowo Rada Najwyższa Autonomicznej Republiki Krymu i rząd Autonomicznej Republiki Krymu .

W niższych jednostkach administracyjnych (obwody, miasta wydzielone) władze dzielą się na państwowe ( obwodowa administracja państwowa , ukr. oбласна державна адміністрація, ОДА) i samorządowe (rada obwodowa, ukr. oбласнa радa). Taki sam podział występuje w rejonach .

Samorząd

Samorządy ukraińskie są jednostkami fasadowymi i niesamodzielnymi. Zadania przydzielone ukraińskim samorządom są obszerne, ale ich kompetencje i budżety bardzo ograniczone. Panuje pełna centralizacja, i nawet bieżące potrzeby mieszkańców są załatwiane dzięki subwencjom i dotacjom budżetu centralnego. Kompetencje samorządów często są wykorzystywane dla załatwiania prywatnych interesów, takich jak np. prywatyzacja ziemi czy wynajem lokali komunalnych. Decyzje władz samorządowych są tajne, i podejmowane za zamkniętymi drzwiami. Sesje samorządu mogą być tajne, jeżeli tak zadecydują radni. W regulaminach rad często spotyka się przepisy o konieczności zgłaszania udziału mieszkańca w sesji rady dzień przed sesją. Reforma samorządu ukraińskiego jest planowana od 10 lat, ale do marca 2010 nie podjęto żadnych ustaw dotyczących reformy.

Geografia

Ukraińskie Karpaty
Dorzecze Dniepru

Krajobraz Ukrainy składa się głównie ze stepów i wyżyn, na zachodzie rozciągają się Karpaty , a na Krymie – Góry Krymskie .

Klimat

Znaczna część Ukrainy jest położona w zakresie klimatu umiarkowanego kontynentalnego, natomiast południe (na przykład Krym ) – morskiego. Obszar kraju znajduje się najczęściej pod wpływem polarnomorskich i polarnokontynentalnych mas powietrza . Bilans promieniowania jest tu dodatni i wynosi na północy 35 kcal/cm², a na południu 50 kcal/cm². Najbardziej charakterystyczną cechą klimatu Ukrainy jest jego wzrastający z zachodu na wschód kontynentalizm termiczny. W związku z tym roczne amplitudy temperatury powietrza wahają się od 25 °C we Lwowie do 30 °C w Starobielsku . Na terenie kraju przeważa również kontynentalny rozkład opadów z maksimum w ciepłym okresie roku. Roczna suma opadów maleje z północnego zachodu (600 mm) na południowy wschód (400 mm).

Gleby

W północnej cześć kraju największy obszar zajmują gleby bielicoziemne . W lasach spotyka się szare gleby leśne. Na bagnach wykształciły się gleby bagienne i torfowo-bagienna. Dominującym typem gleb są czarnoziemne zajmujące ok. 60% kraju co stanowi blisko 40% światowych zasobów tego typu gleb. Występują one w strefie stepu i lasostepu . W północnej części lasostepu największą powierzchnię zajmują czarnoziemu ubogie w próchnicę (4-5%). Natomiast w południowej jego części rozwinęły się czarnoziemy o zawartości próchnicy 6-6,5%. Niską zawartością próchnicy charakteryzują się także czarnoziemy leżące w północnej części stepu (3-4%). Południową cześć Niziny Czarnomorskiej i Krymu zajęte są przez gleby ciemnokasztanowe. Na Nizinie Zakarpackiej dominującym typem są kwaśne gleby brunatne . W Górach Krymskich zaznacza się różnica w pokrywie glebowej związana z ekspozycją stoków – stoki północne pokryte są szarymi glebami leśnymi, a południowe czerwonoziemami . Obszary zasolone zajmują na Ukrainie 330 tys. ha. Najwięcej tego typu gleb występuje w autonomicznej republice Krymu oraz w obwodach: chersońskim , dniepropietrowskim i ługańskim .

Podział administracyjny

Terytorium Ukrainy w I rzędzie dzieli się na 24 obwody (odpowiednik województw , ukr. oблacть ( IPA : oblast')) + 2 miasta wydzielone ( Kijów i Sewastopol ) oraz 1 republikę autonomiczną ( Autonomiczną Republikę Krymu ) posiadającą własną konstytucję i rząd . W II rzędzie Ukraina dzieli się na 492 rejony (odpowiednik powiatów , ukr. pайон ( IPA : rajon)).

Dni świąteczne na Ukrainie


Demografia

(2008)
Liczba ludności45 994 287
Ludność wg wieku
0-14 lat13,9% (chłopcy 3 277 905
dziewczęta 3 106 012)
15-64 lat70% (mężczyźni 15 443 818
kobiety 16 767 931)
ponad 64 lata16,1% (mężczyźni 2 489 235
kobiety 4 909 386)
Wiek (mediana)
W całej populacji39,4 lat
Mężczyzn36,1 lat
Kobiet42,5 lat
Przyrost naturalny-0.651%
Współczynnik urodzeń9,55/1000 mieszkańców
Współczynnik zgonów15,93 /1000 mieszkańców
Współczynnik migracji-0,12 migrantów/1000 mieszkańców
Ludność według płci (mężczyzn/kobietę)
przy narodzeniu1,06
poniżej 15 lat1,06
15-64 lat0,92
powyżej 64 lat0,51
w całej populacji0,86
Umieralność noworodków (śmiertelnych/1000 żywych)
W całej populacji9,23
płci męskiej11,48
płci żeńskiej6,85
Oczekiwana długość życia
W całej populacji68,6 lat
Mężczyzn62,24 lat
Kobiet74,24 lat
Rozrodczość1,25 urodzin/kobietę
Współczynnik dorosłych z HIV / AIDS 1,4% ( 2003 )
Liczba osób żyjących z HIV/AIDS360 000 ( 2001 )
Współczynnik dorosłych z HIV/AIDS360 000 ( 2001 )
Liczba zmarłych na HIV/AIDS20 000 ( 2003 )

Ludność miejska: 72%

Narodowości[20].

Howerla, Czarnohora
Kijów, Ministerstwo Spraw Zagranicznych

78% mieszkańców deklaruje narodowość ukraińską . Jedynie 67% deklaruje, że posługuje się językiem ukraińskim , choć odsetek ten zwiększa się od momentu ogłoszenia niepodległości.

Język ukraiński zdecydowanie dominuje w życiu codziennym zachodniej części kraju, a na Ukrainie środkowej oraz w stołecznym Kijowie jest on używany równolegle wraz z rosyjskim. Z kolei wśród ludności Ukrainy wschodniej, południowej oraz Krymu wyraźnie przeważa rosyjski .

Ludność południowo-wschodniej Ukrainy pozostaje głęboko zrusyfikowana , dominuje wśród niej przeświadczenie, iż Ukraińcy i Rosjanie są częścią jednej wspólnoty cywilizacyjnej, a w interesie obu narodów leży ścisła współpraca. Mieszkańcy Ukrainy środkowej i – zwłaszcza – zachodniej podkreślają swoją odrębność kulturowo-cywilizacyjną od Rosjan. Silne są wśród nich tendencje proeuropejskie, ale także nacjonalistyczne.

Struktura wyznaniowa

50% deklaruje się jako wierzący, w tym[21]:

Miasta

Wykaz największych ukraińskich miast

Lp.Nazwanazwa ukraińskaliczba mieszkańców (2005)
1. Kijów Київ2 660 401
2. Charków Харків1 464 740
3. Dniepropetrowsk Дніпропетровськ1 032 816
4. Odessa Одеса1 007 131
5. Donieck Донецьк999 975
6. Zaporoże Запоріжжя799 348
7. Lwów Львів733 728
8. Krzywy Róg Кривий Ріг696 667
9. Mikołajów Миколаїв509 011
10. Mariupol Маріуполь482 440
11. Ługańsk Луганськ452 789
12. Makiejewka Макіївка375 992
13. Winnica Вінниця360 241
14. Symferopol Сімферополь341 599
15. Sewastopol Севастополь340 353
16. Chersoń Херсон319 278
17. Połtawa Полтава309 960
18. Czernihów Чернігів300 497
19. Czerkasy Черкаси293 271
20. Sumy Суми282 198
21. Gorłówka Горлівка279 061
22. Żytomierz Житомир277 875
23. Chmielnicki Хмельницький255 902
24. Dnieprodzierżyńsk Дніпродзержинськ  249 530
25. Kirowohrad Кіровоград248 367

Gospodarka

Ukraina była najważniejszą po Rosji republiką Związku Radzieckiego . Wartość produkcji Ukrainy czterokrotnie przewyższała produkcję następnej w kolejności republiki. Żyzne ukraińskie czarnoziemy dawały ponad 25% rolniczej produkcji Związku Radzieckiego. Stąd pochodziły też znaczące ilości mięsa, mleka, zboża i warzyw przeznaczone dla innych republik. Analogicznie, przemysł ciężki Ukrainy dostarczał wyposażenie i surowce do ośrodków przemysłowych i wydobywczych pozostałych republik. Aktualnie Ukraina zależna jest od importu energii, zwłaszcza gazu ziemnego .

Krótko po rozpadzie Związku Radzieckiego rząd Ukrainy uwolnił większość cen i ustanowił prawne zasady prywatyzacji , ale opór w kołach rządowych spowodował zaniechanie reform i doprowadził do pewnego uwstecznienia. W latach 1992 - 1999 produkcja spadła o 40% poniżej poziomu produkcji z 1991 . Swobodna polityka monetarna doprowadziła pod koniec 1993 r. do hiperinflacji . Od wyboru na prezydenta w 1994 Leonid Kuczma wprowadził reformy gospodarcze, zaprowadził dyscyplinę finansową i starał się o zniesienie kontroli cen i handlu zagranicznego.

Kryzys finansowy w Rosji roku 1998 , spowodował gwałtowny spadek eksportu oraz popytu krajowego, niwecząc tym samym nadzieje Ukrainy na przewidywany, po raz pierwszy od uzyskania niepodległości, wzrost gospodarczy. W 1999 produkcja nadal zmniejszała się nieznacznie. Rząd nie był też w stanie zmniejszyć olbrzymich zaległości w wypłatach pensji oraz rent i emerytur.

Ukraina jest największym – po Rosji – krajem europejskim (604 tys. km²). Blisko 46 milionów mieszkańców powoduje, iż jest to rynek o dużym potencjale. Od 2000 r. Ukraina jest w fazie dynamicznego wzrostu (5%-6% wzrostu PKB średniorocznie). W 2002 r. PKB wzrosło o 4,6%, w 2003 r. – o 8,5%.

5 lutego 2008 roku zakończyły się negocjacje o członkostwo tego państwa w WTO [22]. 16 maja 2008 roku Ukraina oficjalnie została członkiem WTO.

Słabe strony gospodarki ukraińskiej:

  • Wolne tempo prywatyzacji i wielu reform rynkowych,
  • Brak stabilności i przejrzystości ustawodawstwa,
  • Wysokie oprocentowanie kredytów konsumpcyjnych,
  • Niesprzyjający klimat inwestycyjny, o czym świadczy niski nadal poziom inwestycji zagranicznych (6,7 mld USD na 1 I 2004 r.),
  • Brak stabilności produkcji rolnej (wzrost o ok. 10% w 2001 r., 1,9% w 2002 r. i gwałtowny spadek o ponad 10% w 2003 r., spowodowany niskimi zbiorami zbóż).

Gospodarka ukraińska opiera się głównie na przemyśle metalurgicznym (ok. 23% produkcji przemysłowej), spożywczym (18%), maszynowym (ok. 12%) i wydobywczym (ok. 11%). Wpływy z eksportu surowców i nisko przetworzonych wyrobów metalowych dostarczają ok. 70% wpływów do budżetu.

Polska zajmuje 7. miejsce (ok. 3,5%) w eksporcie ukraińskim i 3. miejsce (ok. 3,2%) w imporcie.

Główni inwestorzy zagraniczni na Ukrainie to: Stany Zjednoczone , Cypr , Wielka Brytania , Holandia i Rosja .

Ogólna wartość bezpośrednich inwestycji zagranicznych – ok. 6,7 mld USD (dane na 1 I 2004 r.). Polska zainwestowała na Ukrainie ponad 153 mln. USD. Wartość ukraińskich inwestycji w Polsce z kolei przekroczyła 300 mln USD (Huta Częstochowa, FSO, Stocznia Gdańsk).

Ukraina jest uznawana przez Unię Europejską i Stany Zjednoczone za państwo o gospodarce rynkowej.[23]


Statystyki makroekonomiczne

Dane statystyczne na rok 2007
struktura zatrudnienia rolnictwo 25%,
przemysł 20%,
usługi 55%
 - PKB
 - wzrost PKB
 - PKB per capita
 
320,1 mld USD
7,3%
6,900 USD (link)
(przy zachowaniu parytetu siły nabywczej)
udział w strukturze PKBrolnictwa 9,1%,
przemysłu 32,3%,
usług 58,7%
budżet dochody ok. 43,54 mld. USD
wydatki ok. 45,06 mld USD
inflacja 12,8%
dług publiczny 11,7% PKB
dług zewnętrzny 69,19 mld USD
rezerwy złota i dewizy32,48 mld USD
siła robocza 21,58 miliona ludzi
ludność żyjąca poniżej ubóstwa 37,7% (2003)
bezrobocie 2,3% Duża liczba niezarejestrowanych bezrobotnych. MOP szacuje bezrobocie na 7% ( 2008 )
inwestycje26,3% PKB
Tempo wzrostu produkcji przemysłowej6%
źródła energiipaliwa kopalne: 52%,
energia wodna: 5,9%,
energia atomowa: 42,1%
elektryczność ( 2006 )– produkcja: 192,1 miliardów kWh
– konsumpcja: 181,9 miliardów kWh
ropa ( 2006 )– produkcja: 90 400 bar/dzień
– konsumpcja: 286 600 bar/dzień
gaz ziemny ( 2006 )– produkcja: 20,85 miliardów m³
– konsumpcja: 73,94 miliardów m³
eksport (najważniejsi partnerzy)
( 2006 )
Rosja : 21,4%
Turcja : 7,1%
Włochy : 6,3%
Stany Zjednoczone : 4,1%
import (najważniejsi partnerzy)
( 2006 )
Rosja: 28,3%
Niemcy : 11,7%
Polska : 7,6%
Chiny : 7%
Turkmenistan : 5,7%
struktura użytkowania ziemigrunty orne 58%
użytki zielone 12%
lasy 17%
pozostałe 13%
  • Średnia płaca w marcu 2008 wynosiła równowartość ok. 344 USD (1702 hrn). Największe płace są w obwodach kijowskim , dniepropietrowskim i donieckim .
  • Wskaźnik produkcji przemysłowej spadł w 2008 roku o 3,1% i o -28,4% w pierwszych 9 miesiącach 2009 roku[24].
  • W 2008 roku realna zmiana PKB wyniosła +2,1%, ale wg danych za trzeci kwartał 2009 roku odnotowano spadek o 15,9%[24]
  • Niestabilny kurs hrywny . 5 listopada 2008 roku kurs USD/UAH wynosił 5,825, zaś 5 listopada 2009 roku 8,23 (wzrost o około 41%) [25]. Obserwowana jest również deprecjacja kursu hrywny wobec polskiego złotego. Między 6 listopada 2008 a 6 listopada 2009 roku złoty umocnił się względem hrywny o 29,03% [26].
  • Inflacja w 2008 roku (r/r) wyniosła 25,20% i była jedną z najwyższych na świecie (214 miejsce na 222 notowane państwa)[27]
  • W 2009 roku zanotowało załamanie w imporcie i eksporcie towarów i usług.[24]

Inflacja

Inflacja w 2007 r. wyniosła 17%. Prognoza na 2008 r.:

W lipcu 2008 Bank Światowy skorygował prognozy wysokości wskaźnika inflacji do następujących wartości:

Inwestycje zagraniczne

Struktura branżowa inwestycji zagranicznych na Ukrainie:

Rankingi i współpraca międzynarodowa

Ukraina w rankingach międzynarodowych

Członkostwo w organizacjach międzynarodowych

Stosunki polsko-ukraińskie

Polska była pierwszym krajem, który uznały niepodległość Ukrainy w dniu 2 grudnia 1991 [30].

Dzisiejszy Lwów i Kijów to miasta bliźniacze Krakowa . Przed II wojną światową Lwów, Kraków i Wilno były głównymi ośrodkami nauki i kultury w Polsce, obok stołecznej Warszawy.

W 2006 roku rząd Rosji zakazał importu polskiego mięsa, niedługo potem Ukraina także przyjęła podobne kroki, co odebrane zostało w Polsce jako akt nieprzyjazny i wykonany na polecenie Moskwy.

Ważnym historycznym wydarzeniem będzie organizacja na Ukrainie (wraz z Polską) Mistrzostw Europy w piłce nożnej w 2012 roku . Będzie to pierwsza tych rozmiarów impreza sportowa zorganizowana także we wschodniej części Europy .

Od stycznia 2009 między portem lotniczym w Pyrzowicach (Katowice) a portem lotniczym Kijów-Boryspol funkcjonuje tanie połączenie lotnicze linii Wizz Air . Znacznie ułatwia i przyspiesza (podróż pociągiem z Warszawy do Kijowa trwa niemal dobę) ono możliwość podróżowania pomiędzy Polską i Ukrainą. Najtańszy lot można wykonać już za około 70 złotych[31]. Regularne rejsy lotnicze z Warszawy do Kijowa realizowane są także przez ukraińską linię lotniczą AeroSvit.

Przypisy

  1. Dane na 1 czerwca 2010 roku za: ukrstat.gov.ua, Total population, as of June 1, 2010 ( ang. ). [dostęp 1 marca 2010].; CIA The World Factbook szacuje liczbę ludności Ukrainy na 45 994 287 [1] ; World Gazetteer szacuje liczbę ludności Ukrainy w 2008 roku na ok. 46 396 212 [2]
  2. 2,0 2,1 Dane dotyczące PKB na podstawie szacunków Międzynarodowego Funduszu Walutowego na rok 2008 (źródło: IMF)
  3. Zygmunt Gloger Geografia historyczna ziem dawnej Polski
  4. Szersze zamiary w tym zakresie (w tym zajęcie Kijowa) zostały pokrzyżowane przez opór Złotej Ordy i Wielkiego Księstwa Litewskiego .
  5. Z pretensji dynastycznych królów Węgier do Rusi Czerwonej zostało w w. XVIII wywiedzione uzasadnienie udziału Austrii w rozbiorach Polski [] – i następnie – nazwa kraju koronnego Austro-WęgierGalicja (dokładnie Galicja i Lodomeria – księstwo halickie i włodzimierskie).
  6. Po raz pierwszy Iwan IV Groźny
  7. Richard Pipes Rewolucja Rosyjska Warszawa 1994 ; Wyd. PWN ; s. 426-427.
  8. "27 XII 1917 w Charkowie samozwańczy Zjazd Rad Delegatów proklamował utworzenie sowieckiej UNR. Przywłaszczenie przez bolszewików tej nazwy świadczy o natężeniu nastrojów niepodległościowych, skoro sugerowali oni w ten sposób, że nie są przeciw odrębności państwowej. Rosja Sowiecka uznawała istnienie Republiki Ukraińskiej tylko w granicach potwierdzonych przez Rząd Tymczasowy , ale po utworzeniu samozwańczych władz w Charkowie zaakceptowała istnienie sowieckiej UNR w granicach proponowanych przez Radę Centralną ." Robert Potocki Idea restytucji Ukraińskiej Republiki Ludowej (1920-1939) Wydawnictwo: INSTYTUT EUROPY ŚRODKOWO-WSCHODNIEJ , Lublin 1999 ; ,s.29. Por też : Jan Jacek Bruski Petlurowcy Kraków 2004 ,Wyd. Arcana , ISBN 83-86225-03-337-40 s.37-40.
  9. po jednym dniu obrad
  10. "Uzupełniając warunki traktatu pokojowego w połowie kwietnia Moskwa zaproponowała rządowi ukraińskiemu przystąpienie do rokowań prowadzących do wzajemnego uznania się.(…) 14 czerwca 1918 rządy Rosji Radzieckiej i Republiki Ukraińskiej podpisały tymczasowy traktat pokojowy, w ślad za którym miało dojść do ostatecznych rokowań pokojowych, które jednak nigdy się nie odbyły." Richard Pipes Rewolucja Rosyjska Warszawa 1994 ; Wyd. PWN ; s. 470, przypis.
  11. Po opanowaniu przez Polaków Kijowa (przewidzianego na stolicę URL), zgodnie z porozumieniami polsko-ukraińskimi przybył tam z Kamieńca Podolskiego rząd Ukraińskiej Republiki Ludowej, który przystąpił do organizowania administracji centralnej i terenowej. Jednak główne założenia rządu pozostały nie zrealizowane. Według profesora Andrzeja Chojnowskiego "o porażce zadecydowała przede wszystkim niedojrzałość narodowa Ukraińców" - Andrzej Chojnowski Ukraina, Warszawa 1997, s. 63
  12. "Tymczasem 11.XI 1918 w Moskwie zapadła decyzja o rozpoczęciu interwencji zbrojnej pod pozorem obrony zdobyczy rewolucji proletariackiej: pomimo, iż robotnicy, oraz wielu włościan (…) jest po naszej stronie, bez rzucenia znacznych sił Armii Czerwonej nie można liczyć nie tylko na powodzenie ruchu rewolucyjnego na Ukrainie, ale nawet na jego zapoczątkowanie. 20 listopada armia sowiecka rozpoczęła działania wojenne. Równolegle z akcją wojskową Moskwa bawiła się w papierową dyplomację". Robert Potocki Idea restytucji Ukraińskiej Republiki Ludowej (1920-1939) Wydawnictwo: INSTYTUT EUROPY ŚRODKOWO-WSCHODNIEJ, Lublin 1999; s. 29 i następne. P. też Jan Jacek Bruski: "Po upadku Hetmanatu Rosja Radziecka ogłosiła, że w związku z anulowaniem traktatu brzeskiego przestaje uznawać niepodległość Ukrainy. Ponownie jednak nie zdecydowano się działać otwarcie. Ofensywa przeciwko wojskom Dyrektoriatu prowadzona była pod firmą utworzonego 20 listopada 1918 r w Kursku Tymczasowego Robotniczo-Chłopskiego Rządu Ukrainy. Na czele tego organu postawiono kolejno dwie osobistości, o których powiedzieć można by wiele, nie to jednak że współczuły ukraińskim aspiracjom narodowym. Gieorgij Piatakow , teoretyk luksemburgizmu zasłynął jako gorący oponent leninowskiego hasła o prawie narodów – a w szczególności narodu ukraińskiego - do samookreślenia. Chrystian Rakowski – pochodzenia Bułgar, z zawodu międzynarodowy rewolucjonista- był postacią nową na terenie rosyjskim, dał się już jednak poznać jako teoretyk sprawy ukraińskiej, głoszący m.in. tezy o szczególnej roli języka rosyjskiego na Ukrainie i nieistotnym charakterze różnic etnograficznych między Ukraińcami a Rosjanami. Funkcjonowanie fasadowego rządu dawało Piotrogrodowi wolną rękę w stosunkach z Ukrainą. W odpowiedzi na protestacyjną notę Dyrektoriatu komisarz spraw zagranicznych Cziczerin spokojnie odrzucał zarzut zaangażowania wojskowego Rosji przeciw URL, stwierdzając, że na Ukrainie toczy się wojna domowa – między robotnikami i biednym chłopstwem z jednej strony a ukraińską burżuazją z drugiej. Podobne wyjaśnienia przyjąć za dobrą monetę mogły osoby albo bardzo naiwne, albo zdesperowane." Jan Jacek Bruski Petlurowcy Kraków 2004 ,Wyd. Arcana , s. 60 p. Opis sytuacji i szczegółowe źródła tamże s 59-64.
  13. Emigracyjny rząd ZURL rozwiązał się w marcu 1923 po decyzji Rady Ambasadorów przyznających Polsce bezwarunkową suwerenność nad Galicją Wschodnią
  14. Robert Conquest Wielki Terror Warszawa 1997, , Podrozdział: "Ukraina:spustoszony kraj" s. 255-263. Jarosław Hrycak , Historia Ukrainy 1772–1999: Narodziny nowoczesnego narodu, przeł. Katarzyna Kotyńska, Lublin 2000, s.181: "Represje ogarnęły wszystkie warstw inteligencji, a niektóre z nich (duchowieństwo UAPC , filologowie i historycy, pisarze, kobzarze, przedstawiciele marksistowskich nauk społecznych) zostały wyniszczone prawie doszczętnie. W innych grupach represje stosowano wybiórczo, ale odsetek ofiar nigdzie nie był niski. Według przybliżonych szacunków w latach trzydziestych w USRR zlikwidowano ok. 80% aktywnej inteligencji".
  15. Henryk Stroński Polska gehenna za Zbruczem, Biuletyn "Księga Kresów Wschodnich" nr. 13, s. 3
  16. Mikołaj Iwanow Matka premiera. O Polakach w Dowbyszu Biuletyn IPN , nr. 1-2 2009r., s. 38, powołując się na dane przedstawione przez profesora Henryka Strońskiego wersja elektroniczna .
  17. Nikita Chruszczow O kulcie jednostki i jego następstwach , referat wygłoszony na XX Zjeździe KPZR , Moskwa 25 lutego 1956 : "Тем более вопиющими являются действия, инициатором которых был Сталин и которые представляют собой грубое попрание основных ленинских принципов национальной политики Советского государства. Речь идет о массовом выселении со своих родных мест целых народов, в том числе всех коммунистов и комсомольцев без каких бы то ни было исключений. Причем такого рода выселение никак не диктовалось военными соображениями. Так, уже в конце 1943 года, когда на фронтах Великой Отечественной войны определился прочный перелом в ходе войны в пользу Советского Союза, принято было и осуществлено решение о выселении с занимаемой территории всех карачаевцев. В этот же период, в конце декабря 1943 года, точно такая же участь постигла все население Калмыцкой автономной республики. В марте 1944 года выселены были со своих родных мест все чеченцы и ингуши, а Чечено-Ингушская автономная республика ликвидирована. В апреле 1944 года с территории Кабардино-Балкарской автономной республики выселены были в отдаленные места все балкарцы, а сама республика переименована в Кабардинскую автономную республику. Украинцы избежали этой участи потому, что их слишком много и некуда было выслать. А то он бы и их выселил." О культе личности и его последствиях. Доклад XX съезду КПСС (Н.С. Хрущёв) Tekst oryginalny opublikowany oficjalnie : "Известия ЦК КПСС", N 3/1989 Moskwa 1989.
  18. Adam Eberhardt, Rewolucja, której nie było. Bilans pięciolecia „pomarańczowej” Ukrainy , 30.11.2009, Ośrodek Studiów Wschodnich
  19. Ukraina zmieniła ustrój."To początek przewrotu" ( pol. ). tvn24.pl. [dostęp 2010-10-01].
  20. Podane dane odnośnie narodowości przedstawiono według ukraińskiego spisu powszechnego z 2001 roku, podczas którego oszacowano, że na Ukrainie obecnie zamieszkuje 147,9 tysięcy Polaków. Podane dane, zdaniem osób zajmujących się statystykami i procesami demograficznymi, oraz według polskich konsulatów i stowarzyszeń na Ukrainie - są bardzo mocno zaniżone. Obecnie na Ukrainie może mieszkać nawet do 2 milionów Polaków
  21. CIA The World Factbook https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/up.html
  22. Stan negocjacji Ukrainy z WTO
  23. US Grants Ukraine Market Economy Status
  24. 24,0 24,1 24,2 kiev.trade.gov.pl: Podstawowe wskaźniki makroekonomiczne Ukrainy ( pol. ). [dostęp 2010-03-10].
  25. finance.yahoo.com: USD/UAH (UAH=X) ( ang. ). [dostęp 2009-11-06].
  26. bankier.pl: UAH - Ukraina ( pol. ). [dostęp 2009-11-06].
  27. cia.gov: Ukraine ( ang. ). [dostęp 2009-11-07].
  28. Прилуцький погляд на український бюджет - 6 Лютого 2008 - Всеукраїнська тижнева газета "Сіверщина"
  29. http://siteresources.worldbank.org/INTUKRAINE/Resources/Macro_update_eng.pdf
  30. [3] [4] [5] [6]
  31. źródło: book.wizzair.com

Zobacz też

Linki zewnętrzne

Urzędy centralne:


Inne hasła zawierające informacje o "Ukraina":

Wszystkich Świętych ...

Wincenty Okołowicz Wincenty Okołowicz (ur. 26 czerwca 1906 w Bokowie k. Podhajec, Ukraina, zm. 3 września 1979 w Warszawie ) - polski geograf , specjalista w ...

Odense ...

Tampere ...

Mer (urzędnik) ...

1986 ...

Wojciech Bogusławski ...

Zygmunt III Waza ...

Orlęta Lwowskie ...

Kornel Ujejski ...


Inne lekcje zawierające informacje o "Ukraina":

208 Walki o granice II Rzeczypospolitej (plansza 2) ...

208 Walki o granice II Rzeczypospolitej (plansza 3) ...

203 Okres międzywojenny na świecie. Postęp techniczny i kryzys gospodarczy (plansza 10) ...





Zachodniopomorskie Pomorskie Warmińsko-Mazurskie Podlaskie Mazowieckie Lubelskie Kujawsko-Pomorskie Wielkopolskie Lubuskie Łódzkie Świętokrzyskie Podkarpackie Małopolskie Śląskie Opolskie Dolnośląskie