Reprywatyzacja proces polegający na zwrocie uprzednim właścicielom (ich następcom prawnym) mienia przejętego przez państwo w drodze nacjonalizacji lub wywłaszczenia .

Często jest łączona z prywatyzacją , gdy nie tylko zwraca się niegdyś przejęte mienie, ale także wyprzedaje mienie, które od początku było państwowe. Taki proces ma na przykład miejsce w Polsce po 1989 roku.

Nacjonalizacja w Polsce została dokonana na szeroką skalę po II wojnie światowej najpierw na mocy aktów normatywnych wydanych przez PKWN i Krajową Radę Narodową (KRN) , a następnie na podstawie ustaw Sejmu PRL . Polska jest jedynym krajem w Europie Środkowo-Wschodniej, w którym po 1989 r. w pełni nie przeprowadzono procesu reprywatyzacji. Obecnie można jedynie mówić o tzw. "małej reprywatyzacji", czyli zwrocie mienia w naturze lub odszkodowaniu za jego przejęcie na podstawie ostatecznych decyzji administracyjnych czy prawomocnych orzeczeń sądu. Jednakże dotyczy to jedynie tych przypadków, gdy przejęcie mienia było bezprawne (np. brak podstawy prawnej czy przekroczenie granic nacjonalizacji).

W Ministerstwie Skarbu Państwa już od 1990 r. prowadzi się prace nad projektami prawnej regulacji powyższego problemu, który bliski był rozwiązania w 2001 r. w związku z uchwaleniem przez Sejm RP ustawy o reprywatyzacji. Nie została ona jednak podpisana przez ówczesnego Prezydenta RP Aleksandra Kwaśniewskiego , który skorzystał z przysługującego mu na podstawie art. 122 ust.4 Konstytucji RP prawa "weta". W rezultacie Polska pozostaje jedynym krajem byłego bloku wschodniego , w którym nie przeprowadzono reprywatyzacji^[1].

Obecnie w Ministerstwie Skarbu Państwa trwają prace nad ustawą o zadośćuczynieniu z tytułu krzywd doznanych w wyniku procesów nacjonalizacyjnych w latach 1944-1962^[2]. Według założeń projektodawców celem ustawy jest złagodzenie krzywd doznanych przez byłych właścicieli nieruchomości oraz właścicieli wyposażenia aptek i taboru żeglugi śródlądowej w toku przeprowadzonych procesów nacjonalizacyjnych. W związku z powyższym przewiduje się przyznanie świadczenia pieniężnego "ex-gratia" wypłacanego z budżetu państwa. Wobec powyższego obecnie o "reprywatyzacji" w ścisłym tego słowa znaczeniu mówić nie można, ponieważ będzie to jedynie uznaniowe świadczenie łagodzące skutki nacjonalizacji. Zatem nie wchodzi tutaj w rachubę ani zwrot mienia, ani odszkodowanie w rozumieniu Kodeksu cywilnego .

Przeciwieństwem reprywatyzacji jest renacjonalizacja .

Przypisy

Linki zewnętrzne

• Serwis nt. reprywatyzacji w Polsce: zbiór artykułów, aktów prawnych, porad oraz opis procedur
• Reprywatyzacja Hotelu Europejskiego w Warszawie: historia, wykaz publikacji prasowych