Rozporządzenie Prezydenta Rzeczypospolitej, w II Rzeczypospolitej akt normatywny wydawany przez głowę państwa i kontrasygnowany przez Prezesa Rady Ministrów oraz właściwych ministrów:

• rozporządzenie wykonawcze: wydawane w związku z art. 44 ust. 2 Ustawy z dnia 17 marca 1921 r. - Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej ( Dz. U. z 1921 r. Nr 44, poz. 267 ) "celem wykonania ustaw i z powołaniem się na upoważnienie ustawowe";
• rozporządzenie z mocą ustawy: w latach 1926-1935 - w związku ze zmianami wprowadzonymi przez art. 5 Ustawy z dnia 2 sierpnia 1926 r. zmieniającej i uzupełniającej Konstytucję Rzeczypospolitej z dnia 17 marca 1921 r. ( Dz. U. z 1926 r. Nr 78, poz. 442 ) - wydawane na wniosek Rady Ministrów i przedkładane na najbliższym posiedzeniu Sejmowi do zatwierdzenia (art. 44 ust. 7 Konstytucji) w dwóch określonych sytuacjach:
  • "w razie nagłej konieczności państwowej" przy rozwiązanym Sejmie i Senacie w zakresie ustawodawstwa państwowego, z wyjątkiem spraw określonych w art. 3 ust. 4, art. 4-6, art. 8, art. 49 ust. 2, art. 50 i art. 59 Konstytucji oraz zmiany ustawy zasadniczej i ordynacji wyborczej (art. 44 ust. 5 Konstytucji),
  • na podstawie ustawy upoważniającej w czasie i w zakresie przez nią wskazanym, z wyjątkiem zmiany ustawy zasadniczej (art. 44 ust. 6 Konstytucji).

Kontrola konstytucyjności rozporządzeń z mocą ustawy w II Rzeczypospolitej

• Najwyższy Trybunał Administracyjny w Orzeczeniu z dnia 26 lutego 1929 r. (Dz.Urz. MSW z 1931 r. Nr 14, s. 483-485) orzekł, iż "przewidziane w art. 81 Konstytucji (...) ograniczenie sądów, w szczególności NTA, do badania ważności ustaw nie stosuje się do badania ważności rozporządzeń [Prezydenta Rzeczypospolitej] z mocą ustawy".
• Sąd Najwyższy w Orzeczeniu z dnia 17 czerwca 1931 r., sygn. akt C. 29/31 (OSP 1931, poz. 433) stwierdził, że "rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej, wydane z mocą ustawy, nie podlegają co do swej ważności badaniu sądu, i to zarówno co do swej wewnętrznej treści, jak i warunków, uprawniających Prezydenta do wydania rozporządzenia".

Obowiązujące obecnie w polskim prawie rozporządzenia z mocą ustawy

• Rozporządzenie Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 30 czerwca 1927 r. w sprawie produkcji, przywozu i używania bieli ołowianej, siarczanu ołowiu oraz innych związków ołowiu ( Dz. U. z 1927 r. Nr 62, poz. 544 )
• Rozporządzenie Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 14 października 1927 r. o ustalaniu prawa własności do gruntów nadanych włościanom przy uwłaszczeniu ( Dz. U. z 1927 r. Nr 92, poz. 822 )
• Rozporządzenie Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 22 marca 1928 r. o Państwowem Muzeum Archeologicznem ( Dz. U. z 1928 r. Nr 36, poz. 346 ze zm.)
• Rozporządzenie Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 22 marca 1928 r. o stosunku Państwa do Wschodniego Kościoła Staroobrzędowego, nie posiadającego hierarchji duchownej ( Dz. U. z 1928 r. Nr 38, poz. 363 ze zm.)
• Rozporządzenie Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 28 grudnia 1934 r. o złączeniu Państwowych Zakładów Badania Żywności i Przedmiotów Użytku z Państwowym Zakładem Higjeny ( Dz. U. z 1934 r. Nr 110, poz. 977 )

Zobacz też

• rozporządzenie z mocą ustawy