Rubid
37 Rb Układ okresowy pierwiastków
Rubid Rubid
Dane ogólne
Nazwa, symbol, l.a.	Rubid, Rb, 37
Grupa, okres, blok	1 (IA) , 5, s
Właściwości metaliczne	metal alkaliczny
Właściwości atomowe Masa atomowa 85,4678 u Promień atomowy 235 (obl. 265) pm Promień walencyjny 211 pm Promień van der Waalsa 244 pm Konfiguracja elektronowa [Kr]5s1 Zapełnienie powłok 2, 8, 18, 8, 1 Elektroujemność 0,82 ( Pauling ) 0,89 ( Allred ) Stopień utlenienia 1 Właściwości kwasowe tlenków silnie zasadowe
Właściwości fizyczne Stan skupienia stały Gęstość 1532 kg/m3 Twardość 0,5 Kolor srebrzystobiały Temperatura topnienia 312,46 K 39,31 °C Temperatura wrzenia 961 K 687,85 °C Objętość molowa 55,76×10-6 m3/ mol Ciepło parowania 77,216 kJ/mol Ciepło topnienia 2,192 kJ/mol Ciśnienie pary nasyconej 1,56×10-4 Pa (312,6 K) Prędkość dźwięku 1300 m/s (293,15 K)
Pozostałe dane Ciepło właściwe 363 J/(kg*K) Konduktywność 7,79×106 S /m Przewodność cieplna 58,2 W/(m*K) Potencjały jonizacyjne I. 403,0 kJ/mol II. 2633 kJ/mol III. 3860 kJ/mol IV. 5080 kJ/mol V. 6850 kJ/mol VI. 8140 kJ/mol VII. 9570 kJ/mol VIII. 13120 kJ/mol
Najbardziej stabilne izotopy izotop wyst. o.p.r. s.r. e.r. MeV p.r. 83Rb {syn.} 86,2 dni w.e. 83 Kr 84Rb {syn.} 32,9 dni β+ β- 0,78 0,892 84 Kr 84 Sr 85Rb 72,165% stabilny izotop z 48 neutronami 86Rb {syn.} 18,65 dni β- 1,775 86 Sr 87Rb 27,835% 4,88×1010 lat β- 0,283 87 Sr
Jeżeli nie podano inaczej, dane dotyczą warunków normalnych (0 °C, 1013,25 hPa)

Rubid (Rb, łac. rubidium) – pierwiastek chemiczny z grupy metali alkalicznych układu okresowego .

Charakterystyka

W postaci czystej rubid jest metalem o srebrzysto-szarym połysku. Jego własności chemiczne są zbliżone do potasu , tyle że jest jeszcze bardziej reaktywny. Na powietrzu zapala się, z wodą reaguje wybuchowo.

Kationy Rb⁺ barwią płomień na kolor fioletowo-różowy.

Występowanie

Występuje w skorupie ziemskiej w ilości 90 ppm , w postaci minerałów :

• lepidolit
• karmalit

Rubid posiada 30 izotopów z przedziału mas 75-98. Trwały jest tylko jeden - 85. W naturalnym składzie izotopowym tego pierwiastka występuje jeszcze długożyciowy izotop 87.

Odkrycie

Został odkryty w roku 1861 r. przez R. Bunsena i G. Kirchhoffa , w Heidelbergu , w Niemczech. Robert Bunsen otrzymał rubid po raz pierwszy w postaci czystej za pomocą reakcji chlorku rubidu z potasem .

Znaczenie biologiczne

Związki rubidu mogą wypełniać niektóre typy ubytków w kościach. Niektóre jego sole, podobnie jak sole litu , mają działanie stymulujące ośrodkowy układ nerwowy . Dawniej podejmowano próby zastosowania soli rubidu w lecznictwie psychiatrycznym (w chorobie afektywnej)^[1].

Zastosowania techniczne

Znane są jego tlenki , sole kwasów nieorganicznych i kilkaset kompleksów metaloorganicznych , jednak żaden z tych związków nie odgrywa praktycznej roli.

W roku 1995 izotop ⁸⁷Rb został wykorzystany do uzyskania kondensatu Bosego-Einsteina .

Stosowany jest w niewielkich ilościach jako domieszka do półprzewodników stosowanych w fotokomórkach , dodatek do specjalnych gatunków szkła oraz jako komponent zegarów atomowych .

Przypisy