Startuj z nami!

www.szkolnictwo.pl

praca, nauka, rozrywka....

mapa polskich szkół
Nauka Nauka
Uczelnie Uczelnie
Mój profil / Znajomi Mój profil/Znajomi
Poczta Poczta/Dokumenty
Przewodnik Przewodnik
Nauka Konkurs
uczelnie

zamów reklamę
zobacz szczegóły
uczelnie

Nie znaleziono szukanej frazy! Poniżej znajduje się fraza najbardziej przypominająca szukaną.

Wieloświat

Wieloświat

Wieloświat (multiwersum, multiświat, metawszechświat, super-wszechświat, multiwszechświat, ultrawszechświat) – zbiór wszelkich możliwych wszechświatów[1], zawierający w sobie wszystko inne (w tym wszystkie możliwe, potencjalne – niezależnie od rozważanych czasoprzestrzeni lub wymiarów , w których się znajdują – wszechświaty; w tym także tak zwane wszechświaty równoległe). Do powstania tej definicji doprowadziła idea istnienia innych wszechświatów oprócz naszego.

Spis treści

Historia nazwy

Choć podobne koncepcje istniały już w starożytności, najczęściej używany dziś termin ( ang. multiverse) został wymyślony w grudniu 1960 przez Andy'ego Nimmo, wówczas wiceprezesa Szkockiego Oddziału Brytyjskiego Towarzystwa Międzyplanetarnego na potrzeby odczytu o wieloświatowej interpretacji fizyki kwantowej, która opublikowana została w roku 1957 . Odczyt ten miał miejsce w lutym 1961 , kiedy to słowo, oraz jego pierwotna definicja „widoczny wszechświat, którego wielokrotność stanowi całość wszechświata” zostały po raz pierwszy użyte. Definicja ta różniła się od obecnej dlatego, że definicją słowa 'wszechświat' było „wszystko, co istnieje”. „Uni” oznacza jeden, a „multi” wiele, więc według Nimmo wszystkie multiwersa składają się na jeden wszechświat.

Słowo używane było przez kilka lat zarówno poprawnie, jak i niepoprawnie. Pod koniec lat 60. , pisarz science fiction Michael Moorcock użył tego słowa do określenia zbioru wszystkich światów. Po przeczytaniu tej powieści, fizyk David Deutsch użył go w tym znaczeniu w pracy naukowej (m.in. rozwijającej kwantową teorię wielu światów Hugha Everetta III [2]) o zbiorze wszystkich możliwych wszechświatów, odwrotnie do pierwotnej definicji Andy'ego Nimmo. Po opublikowaniu tej pracy, słowo to rozpowszechniło się wśród innych naukowców. Obecnie więc słowo „wszechświat” oznacza jeden świat, rządzący się określonymi prawami, zaś „wieloświat” jest hipotetycznym zbiorem wszystkich wszechświatów.

Teorie naukowe

Według kwantowej teorii wielu światów Hugha Everetta III nazywanej przez niego "Wieloświatową Interpretacją Mechaniki Kwantowej" (ang. The Many-Worlds Interpretation of Quantum Mechanics), wszystko co może się zdarzyć, zdarza się na pewno w którejś z odnóg rzeczywistości, która przypomina wielkie, rozgałęziające się w każdej chwili drzewo życia. U Everetta każdy stan superpozycji jest jednakowo realny, lecz zdarza się w innym, równoległym wszechświecie. Kwantowy multiwszechświat (termin zaproponowany przez Deutscha) jest jak rozgałęziające się w nieskończoność drzewo. Oznacza to między innymi, że i my, przebywający na takim drzewie, chcąc nie chcąc także się rozgałęziamy[2].

Zgodnie z jedną z interpretacji mechaniki kwantowej w tej przestrzeni znajdują się wszechświaty, które pochodzą od naszego wszechświata. Co chwila powstają w tej przestrzeni nowe uniwersa, za każdym razem, gdy powstaje we wszechświecie wybór (np. dana cząsteczka może poruszyć się kilkoma drogami i wtedy powstaje tyle nowych wszechświatów, ile jest możliwych dróg, a w każdym z nich cząsteczka porusza się po innej drodze).

Innego rodzaju multiwersum opisane zostało w 11-wymiarowym rozszerzeniu teorii strun zwanym M-teorią . W tej teorii nasz i inne wszechświaty powstały w wyniku kolizji membran w 11-wymiarowej przestrzeni (tzw. hiperprzestrzeni ). W przeciwieństwie do wszechświatów w „multiwersum kwantowym” mogą one mieć zupełnie różne prawa fizyki[3].

Według obliczeń kosmologów-astrofizyków (prof.A.Linde i dr V.Vanchurin) z Uniwersytetu Stanforda w Kalifornii liczba takich wszechświatów może wynosić 10^10^10^7.[4], jest to liczba której nie da się zapisać w postaci dziesiętnej ze względu na liczbę zer większa od liczby atomów w obserwowalnym wszechświecie szacowaną na 10^80)[5].

Tego typu teorie są jednak często krytykowane za niespełnianie zasady brzytwy Ockhama .

Nie zmienia to jednak faktu, że dziś tylko nieliczni fizycy wierzą w tradycyjne ujęcie fizyki kwantowej – większość skłania się raczej ku teorii światów równoległych (chyba żadna inna tak zgrabnie nie tłumaczy na przykład istoty działania komputerów kwantowych). W 2007 r. tygodnik „Nature” uhonorował półwiecze teorii Everetta specjalnym wydaniem, a w Oxfordzie zorganizowano poświęcone jej sympozjum[2].

Teoria powstania wszechświata w oparciu o koncepcje wieloświatów

Twórcami tej teorii, zwanej „kosmicznym ogniem” są naukowcy z uniwersytetów w Cambridge i Princeton. Według ich na początku kosmos był pustym i zimnym miejscem. Nie istniały czas, energia ani materia. Następnym zdarzeniem miało być zderzenie dwóch położonych obok siebie płaskich wszechświatów, które zainicjowało wielki pożar. Powstała wówczas energia wywołała Wielki Wybuch. Twórcy tej teorii tłumaczą nią także obecne rozszerzanie się wszechświata

Wieloświaty w religii

Istnienie wieloświata zakładają wyznawcy niektórych religii, na przykład mormoni czy choćby część rodzimowierców słowiańskich [6]. Inne, jak np. Kościół katolicki kategorycznie odrzucają lub nie zajmują w tej kwestii jednoznacznego stanowiska, w związku z teologicznymi sprzecznościami z tego wynikającymi (np. brak możliwości jednoznacznego osądzenia osoby, która w zależności od rozpatrywanego wszechświata równoległego podejmować może różne wybory i decyzje). W Kościele katolickim np. każdy człowiek ma tylko jedno życie doczesne, po którego utracie poddany zostanie tzw. Sądowi Ostatecznemu (podobnie, z analogicznego powodu, część systemów wyznaniowych odrzuca np. reinkarnację – tzw. brak drugiej szansy).

Buddyzm

Buddyzm naucza, że istnieje wiele wszechświatów, które mają okresy swojego powstawania, trwania i zaniku, gdy istnieją ku temu odpowiednie warunki w zgodzie z kolektywnym prawem przyczynowo-skutkowym karma czujących istot mających przebywać w tych wszechświatach. Pomiędzy istnieniem tych wszechświatów są ciemne okresy nie istnienia, kiedy ze względu na brak odpowiednich warunków przyczynowo-skutkowych występuje jedynie potencjał dla stworzenia wszechświatów. Obecny okres istnienia wszechświata tradycyjnie nazwany jest w buddyzmie jako bardzo pomyślny, gdyż pojawi się w nim tysiąc w pełni oświeconych istot tzn. buddów , a historycznym i obecnym buddą jest Siakjamuni urodzony w Indiach , czwarty w kolejności z owych buddów.

Wieloświaty w kulturze masowej

Multiwersa występują również często w utworach science fiction i fantasy . Do najbardziej znanych należą wieloświat Michaela Moorcocka , Cienie w Kronikach Amberu Rogera Zelaznego , Sfery w grze Dungeons & Dragons . Multiwersa istniały również w filmach Tylko jeden czy serialach Sliders , Dwa światy , W krainie Władcy Smoków , Fringe: Na granicy światów .

Zobacz też

Przypisy


Inne hasła zawierające informacje o "Wieloświat":

Skala Kardaszewa ...

Zasada antropiczna ...

Teoria wszystkiego ...

Wszechświat ...

Panenteizm ...

Wieloświat Wieloświat (multiwersum, multiświat, metawszechświat, super-wszechświat, multiwszechświat, ultrawszechświat) – zbiór wszelkich możliwych wszechświatów, ...


Inne lekcje zawierające informacje o "Wieloświat":

Hasło nie występuje w innych lekcjach!





Zachodniopomorskie Pomorskie Warmińsko-Mazurskie Podlaskie Mazowieckie Lubelskie Kujawsko-Pomorskie Wielkopolskie Lubuskie Łódzkie Świętokrzyskie Podkarpackie Małopolskie Śląskie Opolskie Dolnośląskie