Fabian Gottlieb von Bellingshausen (niem.) albo Faddiej Bellingshausen (ros.) (ur.
20 września
1778
,
Saaremaa
; zm.
13 stycznia
1852
,
Kronsztad
) – badacz rosyjski, który w
1820
odkrył wybrzeże
Antarktydy
. Na jego cześć nazwano jedno z
mórz przybrzeżnych
tego lądu
Morzem Bellingshausena
. Dowodził drugą rosyjską wyprawą, która opłynęła Ziemię dookoła.
Bellingshausen urodził się w rodzinie bałtyjskich
Niemców
w Ösel (
Saaremaa
) w
Estonii
– wtedy części
Cesarstwa Rosyjskiego
. Swoją karierę w marynarce rozpoczął od zgłoszenia się do służby jako kadet w wieku 10 lat. Po ukończeniu Akademii Morskiej w Kronsztadzie w wieku 18 lat, szybko awansował na stopień
kapitana
. Jako wielbiciel
Cooka
i jego podróży postanowił wziąć udział w pierwszej rosyjskiej wyprawie dookoła świata na statku "Nadzieja" pod dowództwem Kruzenszterna w
1803
. Misję ta ukończył w
1806
. Następnie dowodził różnymi statkami na
Bałtyku
i
Morzu Czarnym
.
Kiedy car
Aleksander I
zezwolił na zorganizowanie ekspedycji na polarne koło podbiegunowe w
1819
, Bellingshausen został wybrany na jej dowódcę. Po opuszczeniu
Portsmouth
5 września
1819
r. z dwoma statkami (600-tonową
korwetą
"Wostok" i 530-tonowym statkiem pomocniczym "Mirnyj" – pod dowództwem Michaiła Łazariewa), wyprawa przekroczyła południowe koło podbiegunowe (po raz pierwszy od czasu, kiedy zrobił to
Cook
)
26 stycznia
1820
. 28 stycznia ekspedycja dotarła do stałego lądu będącego częścią
Antarktydy
(do miejsca o współrzędnych: 69°21′28″S, 2°14′50″W) i ujrzała ogromne pola lodowe. Fakt ten został potwierdzony zarówno poprzez pamiętnik Bellingshausena, jak i jego raport skierowany do rosyjskiego ministra do spraw marynarki z
21 lipca
1821
oraz inne dokumenty dostępne w Rosyjskim Muzeum Państwowym w
Sankt Petersburgu
. Dlatego Rosjanie uważają Bellingshausena za pierwszego odkrywcę tzw. "
Terra Australis
", a negują natomiast pierwszeństwo brytyjskiej wyprawy pod dowództwem Edwarda Bransfielda z
30 stycznia
1820
oraz amerykańskiej z
Nathanielem Palmerem
, która dotarła do Antarktydy
17 listopada
1820
. W czasie swojej wyprawy Bellingshausen odkrył i nazwał jedną z wysp wchodzących w skład
Szetlandów Południowych
imieniem
Piotra I
oraz półwysep, który nazwał Wybrzeżem Aleksandra. Później wyprawa kontynuowała podróż na wodach
Pacyfiku
.
Po powrocie do Kronsztadu
4 sierpnia
1821
nie spotkał się z wielkim podziwem ze strony rodaków. Kontynuował służbę – wziął m.in. udział w
wojnie rosyjsko-tureckiej
w latach
1828
-
1829
i osiągnął rangę
admirała
. Następnie został komendantem bazy wojskowej w Kronsztadzie (od
1839
) i zmarł tam w
1852
.