Startuj z nami!

www.szkolnictwo.pl

praca, nauka, rozrywka....

mapa polskich szkół
Nauka Nauka
Uczelnie Uczelnie
Mój profil / Znajomi Mój profil/Znajomi
Poczta Poczta/Dokumenty
Przewodnik Przewodnik
Nauka Konkurs
uczelnie

zamów reklamę
zobacz szczegóły
uczelnie

Nie znaleziono szukanej frazy! Poniżej znajduje się fraza najbardziej przypominająca szukaną.

Sasanidzi

Sasanidzi

Imperium perskie za czasów Sasanidów: terytorium przez większość jego istnienia (ciemna zieleń) i zasięg krótkotrwałych największych zdobyczy (jasna zieleń)

Sasanidzidynastia panująca w Iranie w latach 224 - 651 naszej ery.

Za jej protoplastę uznawany jest Sasan, pasterz (wg innych źródeł arcykapłan Anahity ), będący podobno potomkiem Achemenidów . Jego syn, Papak (panował prawdopodobnie w latach 208 - 222 ) zjednoczył Fars (Persję właściwą). Jego następca Ardaszir I wypowiedział posłuszeństwo partyjskiemu królowi królów Artabanowi IV . W 224 roku pokonał go pod Hormizdeganem, kładąc kres panowaniu partyjskiej dynastii Arsacydów . W 226 r. opanował Mezopotamię i rok później ogłosił się "Wielkim Królem, Królem Królów". Do około 239 roku opanował całe imperium partyjskie i stłumił wszelkie przejawy posłuszeństwa wobec Partów.

Rządy dynastii Sasanidów pod kilkoma istotnym względami różniły się od wcześniejszych panujących w Iranie. Po pierwsze w stopniu dotychczas niespotykanym nawiązywali oni do tradycji Achemenidów (którzy w międzyczasie w zbiorowej pamięci stali się półlegendarnymi Kejanidami) i innych czysto irańskich, przeciwstawiając je greckim i rzymskim - to jest opierali się na ideologii o charakterze nacjonalistycznym. Po drugie, przynajmniej od czasu śmierci Szapura I ( 240 - 270 ), coraz silniejsze były związki państwa z zoroastryzmem , który stał się niejako religią oficjalną, i w związku z tym doszło do prześladowania innych wyznań, chociaż nigdy nie przybrało ono charakteru systematycznego. Po trzecie wreszcie stopniowo dochodziło do coraz większej centralizacji rządów, która osiągnęła szczyt za panowania Chosrowa I ( 531 - 579 ).

Pierwszym okresem potęgi dynastii było panowanie jej drugiego władcy, Szapura I, który w roku 244 pokonał cesarza Gordiana III , a następnie zmusił do zawarcia korzystnego dla siebie pokoju jego następcę, Filipa Araba . Szczytowym momentem wojen Szapura z Rzymem było zniszczenie całej armii rzymskiej i wzięcie do niewoli cesarza Waleriana ok. r. 260 . Po śmierci Szapura I nastąpił jednak okres zamętu, po części spowodowany niepokojami religijnymi wynikającymi z ekspansji nowo powstałego manicheizmu , jak i chrześcijaństwa, które to religie zdawały się podważać fundamenty państwa, pierwsza poprzez radykalizm swej doktryny, druga poprzez związki z Rzymem. To wtedy Sasanidzi nadali liczne przywileje zoroastryjskiemu klerowi, który wydawał się silną gwarancją stabilności władzy. Poza tym krajem wstrząsały wojny domowe pomiędzy członkami dynastii wspieranymi przez poszczególne odłamy arystokracji. Państwo powróciło do siły za długich rządów Szapura II ( 309 - 379 ), który stoczył szereg zwycięskich wojen z Rzymem.

Potem nastąpił jednak długotrwały kryzys, trwający właściwie aż do roku 531 . Początkowo wynikał on z brutalnej walki jaką prowadziła arystokracja i kler przeciwko monarchii, chcąc uzyskać jak najwięcej niezależności kosztem jej władzy. Kolejni władcy ginęli w wyniku spisków i zajęci tłumieniem ciągłych rebelii oraz strachem przed nimi nie byli w stanie rządzić efektywnie. W drugiej połowie V wieku jednak głównym problemem stało się zagrożenie zewnętrzne ze strony koczowniczego ludu Heftalitów . Peroz I ( 459 - 484 ) został przez nich pokonany i zabity, a jego syn, Kawad I ( 488 - 496 i 498 - 531 ), im zawdzięczał powrót na tron, ale w zamian musiał płacić roczny trybut. Te klęski stały się impulsem do przeprowadzenia reform, które rozpoczął Kawad, a kontynuował jego następca, Chosrow I ( 531 - 579 ). Objęły one zarówno wojsko jak i administrację, a w szczególności system podatkowy, który stał się bardziej racjonalny i sprawiedliwy. To właśnie te reformy pozwoliły Chosrowowi I rozbić Heftalitów w przymierzu z Turkami , skutecznie przeciwstawić się tym ostatnim kiedy zwrócili się oni przeciwko Iranowi oraz toczyć zwycięskie wojny z Bizancjum . Panowanie Chosrowa I, którego sprawiedliwość stała się wręcz przysłowiowa, posiadającego szerokie intelektualne zainteresowania, było w historii Iranu okresem rozkwitu w każdej sferze, zarówno militarnej, jak i gospodarczej oraz kulturalnej.

Jego następca, Hormizd IV ( 579 - 589 ), został obalony przez Bahrama Czobina ( 590 - 591 ), wodza sławnego ze swoich zwycięstw nad Turkami. Jednak wkrótce syn Hormizda, Chosrow II Parwiz ( 591 - 628 ), prowadząc ze sobą bizantyjską armię pokonał Bahrama i zabił go. Wnuk wielkiego Chosrowa I po zdobyciu władzy oddał się głównie swojemu zamiłowaniu do luksusu i zmysłowych uciech. Po śmierci cesarza Maurycjusza , któremu zawdzięczał tron, Chosrow ogłosił się jego mścicielem, i rozpoczął długotrwała wojnę z Bizancjum. Sasanidzki władca zdobył Syrię, Palestynę i Egipt, a jego wojska dotarły aż pod Konstantynopol . Jednak od roku 622 pod wodzą cesarza Herakliusza wojska bizantyjskie po kolei rozbijały wyczerpane długoletnią wojną irańskie armie, wykorzystując możliwość transportu morzem, nad którym cały czas panowała bizantyjska flota, oraz sojusz z Chazarami . Ostatecznie Chosrow był zmuszony sformować armię z niewolników i kucharzy, którą w 627 roku Herakliusz doszczętnie rozbił pod dawną stolicą Asyrii Niniwą . Wkrótce potem Chosrow został obalony i stracony. Imperium ogarnęła wojna domowa, po której ostatecznie władcą został ośmioletni wnuk Chosrowa II, Jezdegerd III ( 632 - 651 ). Kraj był kompletnie zdezorganizowany, liczni możnowładcy stali się właściwie na wpół niezależnymi władcami - zaniedbano nawet sieć irygacyjną, tak że niektóre pola uprawne stały się bagnami. Na tak wyniszczone państwo uderzyli niedawno zjednoczeni przez Mahometa Arabowie , i wkrótce zadali irańskiej armii szereg klęsk, w tym dwie najważniejsze: pod Al-Kadisijją w roku 637 oraz Nihawandem w roku 642 . Ostatecznie Jezdegerd zginął w roku 651 w Merwie , a wraz z nim "era perskiej suwerenności tak samo jak odrębnej kultury dobiegła końca, a ślady po ostatnim reprezentancie starożytnej cywilizacji Bliskiego Wschodu zaginęły"[1].

Spis treści

Sasanidzi

Księżniczka Buran
  • Wisztam ( 591 - 592 )
  • Hormizdas V ( 593 )
  • Kawad II ( 628 )
  • Ardaszir III ( 628 - 630 )
  • Szarbaraz ( 630 )
  • Chosrow III ( 630 )
  • Buran ( 630 - 631 ) (księżniczka, córka Chosroesa II)
  • Peroz II ( 631 )
  • Azarmidokht ( 631 ) (księżniczka, córka Chosroesa II)
  • Chosrow IV ( 631 )
  • Chosrow V ( 631 )
  • Hormizdas VI ( 631 - 632 )
  • Jezdegerd III ( 632 - 651 ) (syn Sardżara, niepanującego syna Chosrowa II)

Przypisy

  1. Ehsan Yarshater: IRAN ii. IRANIAN HISTORY (1) Pre-Islamic Times ( ang. ). Encyclopaedia Iranica. [dostęp 17 maja 2010].

Zobacz też

Bibliografia

  • Bogdan Składanek Historia Persji, Tom I, Wydawnictwo Akademickie Dialog, Warszawa 2004, .


Inne hasła zawierające informacje o "Sasanidzi":

354 ...

430 ...

405 ...

Tbilisi ...

Strefa Gazy ...

Etymologia nazw państw ...

400 ...

396 ...

387 ...

496 ...


Inne lekcje zawierające informacje o "Sasanidzi":

Hasło nie występuje w innych lekcjach!





Zachodniopomorskie Pomorskie Warmińsko-Mazurskie Podlaskie Mazowieckie Lubelskie Kujawsko-Pomorskie Wielkopolskie Lubuskie Łódzkie Świętokrzyskie Podkarpackie Małopolskie Śląskie Opolskie Dolnośląskie