Saladyn

Saladyn, Al-Malik an-Nasir Salah ad-Dunja wa-ad-Din Abu al-Muzzafar Jusuf ibn Ajjub ibn Szazi Al-Kurdi^[1] w skrócie Salah ad-Din al-Ajjubi (ur. 1137 lub 1138 w Tikricie w Mezopotamii , zm. 4 marca 1193 w Damaszku ) – wódz i polityk muzułmański pochodzenia kurdyjskiego , sułtan Egiptu , władca imperium rozciągającego się od Sudanu po Syrię , od Jemenu przez Półwysep Arabski , północny Irak do wschodniej Turcji ( Diyarbakır ), uważany za założyciela dynastii Ajjubidów .

Według legendy, Saladyn urodził się ostatniej nocy przed ucieczką jego ojca (Nadżm ad-Din Ajjuba) z rodziną z zamku Tikrit do Aleppo , gdzie ojciec wstąpił na służbę u władcy Syrii , Nur ad-Dina . Saladyn dorastał w Baalbeku i Damaszku .

W 1152 r. sam Saladyn rozpoczął służbę u Nur ad-Dina. W 1164 r. został wysłany wraz ze swoim stryjem Asad ad-Dinem Szirkuhem, by bronić Egiptu i dynastii Fatymidów przed najazdem krzyżowców, a także by go podporządkować Nur-ad-Dinowi. Objął wówczas urząd gubernatora Aleksandrii . Po śmierci stryja w 1169 r. został wezyrem Fatymidów i sformował swoją gwardię "As-Salahijja", a po śmierci ostatniego kalifa fatymidzkiego w 1171 przejął całkowicie faktyczną władzę w Egipcie. Oddawszy się formalnie pod zwierzchnictwo kalifa abbasydzkiego ogłosił się wówczas sułtanem Egiptu. Gdy w 1174 r. zmarł Nur ad-Din, Saladyn sięgnął po jego dziedzictwo i przejął władzę w Syrii: jeszcze w tym samym roku opanował Damaszek ( Aleppo opierało się mu aż do 1183 r., a mimo kilku prób nie zdołał zdobyć Mosulu ). Jednocześnie toczył walki przeciwko Królestwu Jerozolimskiemu . W listopadzie 1177 roku, Saladyn wyprawił się z zamiarem zajęcia Askalonu , na przeciw niego wyruszył Baldwin IV Trędowaty wraz z pięcioma setkami zbrojnych. Do głównego starcia tej kampani doszło 25 listopada pod Montgisard . Oddziały sułtana zostały praktycznie całkowicie rozbite, a on sam musiał uciekać z pola bitwy pod eskortą swojej straży przybocznej. Baldwin IV nie mógł jednak wykorzystać zwycięstwa spod Montgisard, ponieważ pościg za Saladynem oznaczałby pozostawienie państewka krzyżowców bez armii. W maju 1180 roku doszło do podpisania rozejmu. Rozejm został zerwany z powodu napadów Renalda de Châtillon na muzułmańskie karawany. Renald zdobył także port Ajla i zwodował na Zatoce Akaba flotyllę statków, których zadaniem miało być łupienie okrętów muzułmańskich na Morzu Czerwonym oraz nadmorskich miast. Korsarze splądrowali miasteczka na wybrzeżu Afryki, spalili statki w kilku arabskich portach i zatopili okręt wiozący pielgrzymów do Dżiddy. W odpowiedzi Saladyn we wrześniu 1183 roku wraz ze swym wojskiem wkroczył do Palestyny. Przeciw niemu wyruszyła armia frankijska pod wodzą Gwidona z Lusignan . Do ich spotkania doszło w pobliżu Źródła Goliata na równinie Ezdrelon. W starciu tym Gwidon okazał się człowiekiem niezdecydowanym i nie radzącym sobie w sytuacjach kryzysowych. Wobec jego długiego wahania tylko zdecydowana postawa hrabiego Rajmunda z Trypolisu i Baliana z Ibelinu uchroniły armię przed klęską. Do decydującego starcia w tej wojnie doszło 4 lipca 1187 r., gdy Saladyn w bitwie pod Hittin rozbił wojska frankijskie. Wkrótce potem zdobył Jerozolimę (2 października) oraz szereg innych zamków, wypierając chrześcijan z niemal całego obszaru Ziemi Świętej . Reakcją na wydarzenia w Ziemi Świętej była III krucjata . W 1192 zawarł z krzyżowcami traktat kończący oblężenie Akki . Kilka miesięcy później zmarł w Damaszku.

Saladyn zasłynął jako zręczny polityk i wódz, a przy tym mecenas sztuki i nauki (zwłaszcza medycyny), człowiek wspaniałomyślny, prawy i rycerski. Jego postać została uwieczniona przez Torquata Tassa w Jerozolimie wyzwolonej . Utworzone przez niego potężne państwo rozpadło się jednak po jego śmierci ponieważ zostało rozdzielone wolą Saladyna^[2] pomiędzy jego krewnych. Najstarszy syn, Al-Afdal został emirem Damaszku i rządził południową Syrią. Az-Zahir otrzymał natomiast Aleppo i północną Syrię. Kolejny syn Al-Aziz otrzymał Egipt , natomiast brat Saladyna Al-Adil rządził w Mezopotamii .

Znaczenie pełnego nazwiska

Pełny imię i nazwisko Saladyna wraz z tytułami brzmiało: Al-Malik an-Nasir Salah ad-Dunja wa-ad-Din Abu al-Muzzafar Jusuf ibn Ajjub ibn Szazi Al-Kurdi. Poszczególne jego elementy oznaczają^[1]:

• Al-Malik an-Nasir - tytuł królewski;
• Salah ad-Dunja wa-ad-Din - zaszczytny tytuł Dobro Świata i Wiary;
• Abu al-Muzzafar - właściwe nazwisko
• Jusuf - imię Józef;
• ibn Ajjub ibn Szazi - patronimik oznaczający syn Ajjuba syna Szaziego;
• Al-Kurdi - określenie przynależności do grupy etnicznej - Kurdów.

Przypisy

Bibliografia