Daniel Halicki
król Rusi
Okres panowania	od 1253 do 1264
Dane biograficzne
Dynastia	Rurykowicze
Urodzony	1201
Zmarł	1264
Ojciec	Roman Halicki
Dzieci	Herakliusz Lew Roman Mścisław Szwarno Anastazja Zofia Mścisław

Daniel Romanowicz Halicki ( ukr. Данило Галицький) (ur. 1201 , zm. 1264 ) – król Rusi w latach 1253 - 1264

Życiorys

Został księciem całego Wołynia w 1228 i halickim ostatecznie - po dramatycznych perypetiach - w 1245 r. Zjednoczył na nowo ziemie Rusi Halicko-Wołyńskiej , którymi rządził ze swej rezydencji w Chełmie . Legenda głosi, że około 1251 założył obronny gród Lwów , nazwany od imienia jego syna Lwa . Poślubił w 1217 r. Annę (zm. ok. 1241 - 1245 r.), córkę Mścisława Mścisławowicza zwanego Udatnym (Udałym) , jednego z najbarwniejszych Rurykowiczów 1 poł. XIII w., księcia m.in. Nowogrodu Wielkiego i Halicza . Potem, po jej śmierci pojął córkę kunigasa litewskiego Dowsprunka , a więc bratanicę późniejszego króla Litwy Mendoga .

Daniel w początkach 1228 roku opanował księstwo łuckie w ten sposób jednocząc w swych rękach praktycznie cały Wołyń , a w 1238 osiadł w Haliczu . Na krótko zajął Kijów w 1239 roku, lecz musiał stamtąd uchodzić podczas najazdu tatarskiego w 1240 roku. Podczas tego najazdu Daniel musiał uciekać na Węgry , a później na Mazowsze . Terytorium jego księstwa zostało bardzo zniszczone. Spalono m.in. Kijów i Halicz. W 1245 roku sprzymierzony z Konradem I Mazowieckim i Mendogiem Daniel pokonał pod Jarosławiem Rościsława Michajłowicza wspomaganego przez wojska węgierskie (dowodzone przez wojewodę Filię) i oddziały Bolesława Wstydliwego . W tym samym 1245 roku Daniela wezwano do Złotej Ordy , której zwierzchność został zmuszony uznać.

W 1248 r. do Daniela zwrócili się z prośbą o pomoc litewscy kunigasi Towtywił, Edywid i Wikint, pozostający w konflikcie ze swym krewniakiem Mendogiem. Zaczęła się trwająca do 1254 r. wojna pomiędzy państwem Romanowiczów a siłami sprzyjającymi Mendogowi (w tym zakonem inflanckim ). Zakończyła się ona kompromisem, korzystnym jednak dla Rusi Halicko - Wołyńskiej. Syn Daniela Roman otrzymał we władanie Ruś Czarną . Miał jednak pozostawać w jakiejś formie zależności od Mendoga. Istotną rolę w polityce Daniela odgrywały kontakty z zachodnimi sąsiadami, przede wszystkim z Węgrami, Małopolską i Mazowszem. W latach 1252 - 1253 Daniel zaangażował się po stronie króla Węgier Beli IV w wojnę o sukcesję austriacką po Babenbergach . W 1253 wojska ruskie, małopolskie i oddziały z ks. opolskiego najechały Opawę . Daniel podjął też próby zorganizowania wspólnej z kurią papieską krucjaty do walki z Tatarami, sprawującymi zwierzchność nad Rusią. Otrzymał od Opizona legata papieża Innocentego IV koronę królewską, którą założył w Drohiczynie w końcu 1253 lub początku 1254 roku. Do zawarcia unii kościelnej jednak nie doszło. Daniel zamierzał rozpocząć wojnę z Mongołami , jednak to oni pierwsi zaatakowali. W 1258 r. wódz mongolski Burundaj nakazał Romanowiczom wziąć udział w wyprawie na Litwę. Fakt ten wykorzystał Mendog , by zerwać porozumienie z Danielem zawarte w 1254 r. W 1259 r. Burundaj pojawił się na Rusi Halicko - Wołyńskiej ponownie. Nakazał on wówczas Romanowiczom jako swym poddanym zniszczenie umocnień szeregu grodów, w tym Włodzimierza i Lwowa. Nie chcąc wpaść w ręce najeźdźców Daniel uciekł na Węgry. Burundaj zaś zmusił pozostałych Romanowiczów do wzięcia udziału w wyprawie na Małopolskę . Miała ona między innymi na celu rozbić sojusz między Romanowiczami a Bolesławem Wstydliwym . Plan ten jednak się Mongołom nie powiódł. W 1263 roku Daniel wraz z synami Lwem i Szwarnem oraz Wasylko Romanowicz wraz z synem Włodzimierzem spotkali się w Tarnawie z księciem polskim Bolesławem Wstydliwym , aby "uczynić radę o ziemi lackiej i ruskiej". Daniel zmarł w 1264 roku. Pochowany został w cerkwi katedralnej w Chełmie .

Synami Daniela z pierwszego małżeństwa byli: Herakliusz, Lew , Roman, Mścisław i Szwarno ; córkami: Anastazja? wydana zimą 1250/1251 r. za Andrzeja Jarosławowicza włodzimiersko-suzdalskiego oraz Zofia?, żona jednego z reprezentantów Schwarzburgów, hrabiowskiego rodu z Turyngii (prawdopodobnie Henryka V von Schwarzburg - Blankenburg). Wątpliwe jest pochodzenie od Daniela i Anny Perejasławy, żony księcia mazowieckiego Siemowita I Konradowica . Z drugiego związku, zawartego z nieznanego imienia córką kunigasa litewskiego Dowsprunka , Daniel doczekał się syna Mścisława (II).

Wywód rodowodowy

Przypisy

Bibliografia

• D. Dąbrowski, Rodowód Romanowiczów, książąt halicko - wołyńskich, Poznań - Wrocław 2002;
• M. Hruszews'kyj, Istorija Ukrajiny - Rusy, t. II i III, L'wiw 1905 {reprint Kyjiw 1992 - 1993];
• M. Kotljar, Danylo Halyc'kyj, Kyjiw 2001;
• L. Wojtowycz, Knjaża doba na Rusi: portrety elity, Bila Cerkwa 2006.