Republic of Sierra Leone Republika Sierra Leone
Flaga Sierra Leone Herb Sierra Leone Flaga Sierra Leone Herb Sierra Leone
Dewiza : ( ang. ) Unity - Freedom - Justice (Jedność - Wolność - Sprawiedliwość)
Hymn : High We Exalt Thee, Realm of the Free
Położenie Sierra Leone
Język urzędowy	angielski
Stolica	Freetown
Ustrój polityczny	republika
Głowa państwa	prezydent Ernest Bai Koroma
Szef rządu	prezydent Ernest Bai Koroma
Powierzchnia  • całkowita  • wody śródlądowe	116. na świecie 71 740 km² 0,2%
Liczba ludności  ( 2007 )  • całkowita   •  gęstość zaludnienia	103. na świecie 6 150 000▲ 86 osób/km²
Jednostka monetarna	leone (SLL)
Niepodległość	od Wielkiej Brytanii 27 kwietnia 1961
Strefa czasowa	UTC ±0
Kod ISO 3166	SL
Domena internetowa	.sl
Kod samochodowy	WAL
Kod telefoniczny	+232
Mapa Sierra Leone

Sierra Leone – państwo położone w zachodniej Afryce , na wybrzeżu Oceanu Atlantyckiego . Sierra Leone na północy graniczy z Gwineą (652 km ), a na południowym wschodzie z Liberią .

Historia

Prawdopodobnie na tereny dzisiejszego Sierra Leone, Gwinei, Gambii i Wybrzeża Kości Słoniowej w V wieku p.n.e przybył , kartagiński żeglarz Hannon , to tutaj po raz pierwszy zobaczył takie zwierzęta jak goryle, wracając do Kartaginy przywiózł mnóstwo zwierząt, broni i niewolników z tamtejszych plemion, a sam pod bramy miasta zajechał na rydwanie ciągniętym przez lwy. Kartagińczycy go zabili, ponieważ uważali że człowiek którego się słuchają zwierzęta jest bardzo niebezpieczny.

Pierwsze zapiski o Sierra Leone pochodzą z 1462 , kiedy to portugalscy odkrywcy, między innymi Pedro de Cintra, przybili do brzegów kraju, który ochrzcili mianem "Gór Lwich" czyli Sierra Leone. Dwa główne plemiona: Mende i Temne, w tym okresie przywędrowały z innych terenów środkowej Afryki. Z tej krainy Europejczycy przez ponad trzy stulecia pozyskiwali niewolników . Kwitło tam także piractwo. Datą kończącą ten proces był rok 1787 . Właśnie wtedy brytyjskie Towarzystwo Antyniewolnicze wykupiło przybrzeżne tereny i założyło dzisiejszą stolicę - Freetown . Było to miasto dla byłych niewolników żyjących w Londynie .

Pod koniec XVIII wieku rozpoczęła się brytyjska kolonizacja Sierra Leone, przede wszystkim przez The Sierra Leone Company Alexandra Falconbridge'a. W 1808 Sierra Leone stało się kolonią brytyjską, pozostając nią do wieku XX , kiedy rozpoczął się proces dekolonizacji. W 1896 Sierra Leone uczyniono brytyjskim protektoratem, który był oddzielony od Freetown i przyległych terenów (do 1951 ). Początek niepodległości tego afrykańskiego państwa to 27 kwietnia 1961 . Pierwszym premierem został Sir Milton Margai. W 1971 proklamowano republikę.

W latach 80. XX wieku na skutek korupcji, waśni plemiennych i biedy kraj pogrążył się w walkach wewnętrznych. Od 1985 Sierra Leone zaczęła rządzić monopartia Kongres Ogólnoludowy. W 1991 w republice rozgorzała wojna domowa . Przeciwko rządowi zbuntował się Zjednoczony Front Rewolucyjny (Revolutionary United Front - RUF) pod wodzą Fodaya Sankoha. Walka między dwoma bardzo zróżnicowanymi wewnętrznie obozami skupiała się wokół kontroli nad władzą i dochodami państwa, a przede wszystkim nad znacznymi złożami bogactw mineralnych: boksytu, tytanu, a zwłaszcza diamentów^[1]. W wojnie śmierć poniosło około 100 tys osób. Należy dodać wielką ilość ofiar "pośrednich" – ludzi, którzy umarli z głodu i w wyniku chorób. Tragiczny bilans powiększa również bliżej nieokreślona liczba inwalidów oraz ok. 500 tys. uchodźców i 700 tys. ludzi przesiedlonych na terenie kraju^[1].

W maju 1997 miał miejsce zamach stanu - dotychczasowy prezydent Ahmad Tejan Kabbah został obalony, a na jego miejsce powołano majora J.P.Koromaha (wkrótce jednak Kabbah został przywrócony na stanowisko).

Traktat pokojowy podpisany 7 lipca 1999 w Lomé, Togo dawał nadzieję na załagodzenie wewnętrznego konfliktu o diamenty oraz na odbudowanie zrujnowanej gospodarki i infrastruktury Sierra Leone. Od końca 1999 prawie 6000 ochotników starało się przywrócić ład i porządek w tym rejonie.

W rok później sytuacja stała się na tyle niebezpieczna, że musiały interweniować wojska brytyjskie. W "Operacji Palliser" ewakuowano zagranicznych obywateli. Żołnierze doprowadzili do zawieszenia broni i długo oczekiwanego końca wojny domowej, która oficjalnie zakończyła się w 2002 ^[1][2]. Od czasu jej zakończenia sytuacja polityczna w Sierra Leone jest stabilna. Ugrupowania rebelianckie się rozbroiły a ich przywódcy wzięli udział w wyborach i uczestniczą w życiu politycznym kraju. Byli rebelianci, którzy nie potrafili się znaleźć w nowej rzeczywistości, bądź nie znaleźli pracy odpowiadają za drobną przestępczość i napady rabunkowe, przed którymi często przestrzegają mieszkańcy kraju.

Ustrój państwa

Sierra Leone jest republiką w której obowiązuje system wielopartyjny , a władzę wykonawczą sprawuje wybierany co 5 lat prezydent. Kieruje on też Radą Ministrów. Jednoizbowy parlament składa się ze 124 posłów. 112 z nich wybieranych jest razem z prezydentem, pozostali zaś to najważniejsze osoby w państwie. Prawa człowieka oraz wolność wyznania są respektowane.

Klimat^[3]

Sierra Leone znajduje się w strefie klimatu podrównikowego , wybitnie wilgotnego, z wyraźną sezonowością oraz różnorodnymi środowiskami od sawann do lasów tropikalnych . Średnie miesięczne temperatury powietrza wahają się w granicach od 25 do 28 °C, opady sięgają 3400 mm w skali roku. Pora deszczowa trwa od końca maja do października , pora sucha od listopada do kwietnia .

Geografia^[4]

Siedziba Sądu Najwyższego we Freetown

Długość geograficzna : 10°-13°W

Szerokość geograficzna : 7°-10°N

Z wyjątkiem półwyspu , na którym leży stolica kraju, tereny nadbrzeżne i wyspy Tasso, Banana, Sherbro oraz York są bagnistymi terenami nizinnymi, na których występują lasy namorzynowe . Reszta kraju to w większości wyżynny, pagórkowaty płaskowyż (ok. 300 m n.p.m. ) pokryty lasami , w części wschodniej znajdują się góry z najwyższym szczytem - Bintumani (Loma Mansa) (1948 m n.p.m.). Największe rzeki to Mano, Moro, Sierra Leone, Sewa, Pampana, Rokel , Great Scarcies i Little Scarcies. Granice mają łączną długość 958 km. Z tego z Gwineą 652 km, a z Liberią 306 km. Linia brzegowa ma długość 402 km.

Podział administracyjny

Sierra Leone podzielone jest na 3 prowincje i Obszar Zachodni o statusie prowincji. Jednostki te dzielą się dalej na łącznie 14 dystryktów.

Główne miasta

Głównym ośrodkiem handlowo-kulturowym jest Freetown .

Gospodarka

Sierra Leone jest jednym z najbiedniejszych państw na świecie. Swoją gospodarkę opiera prawie wyłącznie na wydobyciu diamentów . Obecne są też złoża innych minerałów, takich jak ruda tytanu - rutyl , boksyty . Około dwóch trzecich ludności żyje z rolnictwa i rybołówstwa , jednak te dziedziny, podobnie jak cała gospodarka i infrastruktura są bardzo słabo rozwinięte. Winę za to ponosi (zakończona już) dziesięcioletnia wojna domowa i panujący obecnie socjalizm (139 miejsce w Rankingu Wolności Gospodarczej według The Heritage Foundation^[5]). PKB na mieszkańca 941 USD (2007)

Ludność

Zmiany liczby ludności Sierra Leone w latach 1961-2003

W Sierra Leone żyje około 20 plemion , które stanowią 90% populacji. Najważniejsze z nich to Temne na północy i Mende w centrum i na południu. Resztę mieszkańców stanowią Kreole , Azjaci i potomkowie angielskich kolonizatorów. Dominującą religią jest islam (70%), wierzenia miejscowe wyznaje 18% populacji, a chrześcijaństwo 12%, gł. metodyzm i pentekostalizm . 68% populacji żyje poniżej granicy ubóstwa.

Grupy etniczne^[6]

Język

Jako były brytyjski protektorat, językiem urzędowym Sierra Leone jest angielski. Wśród języków lokalnych dominuje krio, który jest językiem potomków wyzwolonych z byłych brytyjskich kolonii niewolników, jest rozumianym w całym kraju. Języki rodzime są tożsame z głównymi grupami etnicznymi, których w Sierra Leone jest kilkanaście. Największe z nich to dominujący na południu Mende oraz Temne na północy.

Ponadto w 2002 roku Sierra Leone ogłosiło język bengalski drugim oficjalnym językiem w kraju. Był to akt podziękowania dla Bangladeszu za wkład tego kraju w misję pokojową w Sierra Leone pod auspicjami ONZ . Bangladesz miał tam 5'800 żołnierzy z ponad szesnastu tysięcy stacjonujących^[7].

Opieka zdrowotna

Na całym obszarze Sierra Leone występuje wysokie zagrożenie malarią, cholerą i wieloma chorobami przewodu pokarmowego.. Obowiązkowe jest regularne szczepienie na żółtą febrę . Szczepionki wykonuje Państwowa Inspekcja Sanitarna . Średnia długość życia w latach: kobiety : 45,5; mężczyźni : 40,3. Sierra Leone ma najwyższy na świecie wskaźnik zgonów podczas porodów oraz zgonów kobiet w ciąży.

Kuchnia

Jednym z podstawowych składników są liście ziemniaka. Z ich wykorzystaniem przyrządza się plasas - przypominający zupę sos, będący dodatkiem do ryżu lub makaronu. Są również zupy o innych smakach, jak na przykład zupa pieprzowa. Plasas jak i innych przekąsek można spróbować w małych lokalach, położonych zwykle w okolicach bazarów, placów autobusowych i innych często odwiedzanych przez podróżnych miejscach. Spożywana jest także ogromna ilość ryb oraz produktów wyprodukowanych przez tutejszych rolników . W Sierra Leone warzy się tylko jeden gatunek jasnego piwa, Star Lager (na licencji Browaru Kumasi, Ghana).

Ciekawostki

• Zawsze należy poprosić o pozwolenie na fotografowanie , zwłaszcza jeśli obiektem mają być przedmioty używane podczas tradycyjnych ceremonii religijnych w miejscach kultu (np. maski )^[3]

Przypisy

Linki zewnętrzne

• Nieoficjalna strona Sierra Leone