mikroklin

amazonit

labradoryt

skaleń potasowy

Skalenie – najpospolitsze minerały w skorupie ziemskiej . Skalenie są glinokrzemianami przestrzennymi potasu , sodu , wapnia , rzadziej baru . Zawierają izomorficzne domieszki litu , rubidu , cezu , strontu i żelaza .

Grupa skaleni obejmuje szereg minerałów o zróżnicowanym składzie chemicznym i różnej postaci kryształów. Tworzą one kryształy mieszane, w których wzajemnemu podstawieniu ulega jedna lub dwie pary jonów.

Właściwości

• Barwa : biała , białoszara lub z odcieniem czerwonawym, kremowożółty lub niebieskoszary
• Układ krystalograficzny : jednoskośny lub trójskośny
• Łupliwość : doskonała w dwóch kierunkach
• Twardość w skali Mohsa : 6-6,5
• Gęstość : 2,54-2,76 g/cm³

Podział skaleni

Ze względu na skład chemiczny skalenie dzielą się na:

• plagioklazy – skalenie sodowo-wapniowe. Pospolite są plagioklazy będące mieszaninami tych dwóch skaleni: oligoklaz , andezyn , labrador , bytownit , celsjan – skaleń barowy (bardzo rzadki).
  • albit – skaleń sodowy
  • anortyt – skaleń wapniowy
• skalenie potasowe
  • ortoklaz
    • adular
    • sanidyn
  • mikroklin
    • amazonit

Występowanie

Są obok kwarcu najważniejszymi minerałami skałotwórczymi większości skał magmowych (przeważnie jako składniki jasne, wyjątkowo tylko mają barwę ciemną), stanowią bowiem blisko 60% objętości ich składu mineralnego. Ważną rolę skałotwórczą odgrywają także w pospolitych skałach metamorficznych. Skalenie występują również w skałach osadowych, głównie jednak jako składnik allogeniczny. Są też ważnymi komponentami materiału glebowego. Można znaleźć je również w pegmatytach i żyłach hydrotermalnych.

Szlachetne odmiany skaleni

• adularowy kamień księżycowy
• amazonit
• kamień słoneczny , czyli kamień awenturynowy
• labrador

Bibliografia

• Leksykon Przyrodniczy – Minerały i kamienie szlachetne, „Horyzont”, 2002
• G. G. Gormaz, J. J. Casanovas, Atlas mineralogii, „Wiedza i życie”, 1992
• O. Medenbach, C. Sussieck–Fornefeld, Minerały, „Świat Książki”, 1996
• R. Hochleitner, Minerały i kryształy, „Muza S.A.”, 1994

Zobacz też

• skalenoidy
• kamienie ozdobne
• plagioklazy
• amfibole
• pirokseny
• miki