Skand
21 Sc Układ okresowy pierwiastków
Skand Skand
Dane ogólne
Nazwa, symbol, l.a.	Skand, Sc, 21
Grupa, okres, blok	3 , 4, d
Właściwości metaliczne	metal przejściowy
Właściwości atomowe Masa atomowa 44,95591 u Promień atomowy 160 (obl. 184) pm Promień walencyjny 144 pm Promień van der Waalsa bd Konfiguracja elektronowa [ Ar ]3d14s2 Zapełnienie powłok 2, 8, 9, 2 Elektroujemność 1,36 ( Pauling ) 1,20 ( Allred ) Stopień utlenienia 3 Właściwości kwasowe tlenków słabo zasadowe
Właściwości fizyczne Stan skupienia stały Gęstość 2985 kg/m³ Twardość bd Kolor srebrzystobiały Temperatura topnienia 1814 K 1540,85 °C Temperatura wrzenia 3103 K 2829,85 °C Objętość molowa 15,00×10-6 m³/ mol Ciepło parowania 314,2 kJ/mol Ciepło topnienia 14,1 kJ/mol Ciśnienie pary nasyconej 22,1 Pa (1812 K) Prędkość dźwięku bd
Pozostałe dane Ciepło właściwe 568 J/(kg*K) Konduktywność 1,77×106 S /m Przewodność cieplna 15,8 W/(m*K) Potencjały jonizacyjne I. 633,1 kJ/mol II. 1235 kJ/mol III. 2388,6 kJ/mol IV. 7090,6 kJ/mol V. 8843 kJ/mol VI. 10679 kJ/mol VII. 13310 kJ/mol VIII. 15250 kJ/mol
Najbardziej stabilne izotopy izotop wyst. o.p.r. s.r. e.r. MeV p.r. 45Sc 100% stabilny izotop z 24 neutronami 46Sc {syn.} 83,79 dni β- 2,367 46 Ti 47Sc {syn.} 3,349 dni β- 0,600 47 Ti 48Sc {syn.} 43,7 dni β- 3,994 48 Ti
Jeżeli nie podano inaczej, dane dotyczą warunków normalnych (0 °C, 1013,25 hPa)

Skand (Sc, łac. scandium) – pierwiastek chemiczny z grupy metali przejściowych w układzie okresowym .

Posiada 15 izotopów z zakresu mas 40-51. Trwały jest tylko izotop 45, który stanowi 100% naturalnego składu izotopowego tego pierwiastka.

Występuje w skorupie ziemskiej w ilości ok. 16 ppm w postaci minerału tortweitytu.

Został odkryty w roku 1879 przez Larsa Fredrika Nilsona , w Uppsali , w Szwecji . Wcześniej ( 1871 ) jego istnienie przewidział Dymitr Mendelejew na podstawie luki jaka istniała w jego układzie okresowym.

Jak dotąd otrzymano stosunkowo niewiele związków tego pierwiastka. W naturze występuje tlenek skandu(III), główny składnik tortweitytu. Oprócz tego znane są proste sole i wodorki tego związku.

Znaczenie biologiczne : Brak. Jest podejrzewany o rakotwórczość, ale nie ma na ten temat dokładnych danych.

Skand jest srebrzystoszarym, miękkim metalem. Na powietrzu łatwo pokrywa się żółtawą warstwą tlenku, Sc₂O₃. Reaguje z gorącą wodą. Z kwasami tworzy sole. Bardzo długo stanowił tylko ciekawostkę i nie był wykorzystywany praktycznie. Ostatnio jednak zaczęto stosować go jako dodatek do stopów, z których produkuje się anteny telefonów komórkowych , gdyż posiada on unikatowe własności elektromagnetyczne pozwalające zmniejszać rozmiary tych anten. Jest też stosowany przez niektórych producentów rowerów do produkcji ram oraz innych części. Dodany do stopu aluminium znacząco (nawet 50% wg firmy Kona) podnosi jego wytrzymałość i sztywność. Daje to przewagę nad cieższą stalą, słabszym aluminium i mniej odpornym na uszkodzenie laminatem węglowym.