Sojusznicza Rada Kontroli Niemiec ( ang. Control Council for Germany, fr. Conseil de Contrôle en Allemagne, ros. Sojuznyj Kontrolnyj Sowiet w Giermanii) - organ wojskowy z siedzibą w Berlinie , działający w okresie VIII 1945 - III 1948 , sprawujący władzę zwierzchnią (suwerenną) na terytorium pokonanych i okupowanych Niemiec (w granicach z 1937 ), w imieniu rządów czterech mocarstw koalicji antyhitlerowskiej - Stanów Zjednoczonych , Wielkiej Brytanii , Francji i Związku Radzieckiego . Był najwyższym organem prawodawczym i administracyjnym działającym po 1945 na terenie okupowanych Niemiec . Siedzibą Rady był Berlin , a jej członkami czterech głównodowodzących wojsk koalicyjnych.

Dowództwo

Głównodowodzącym Sojuszniczą Radą Kontroli Niemiec byli: gen. Dwight Eisenhower ( USA ), marsz. Bernard Montgomery (Wlk Brytania), marsz. Gieorgij Żukow (ZSRR) i gen. Jean de Lattre de Tassigny ( Francja ).

Powstanie

Powołanie Sojuszniczej Rady Kontroli Niemiec zostało przewidziane na Konferencji jałtańskiej w lutym 1945 . Po bezwarunkowej kapitulacji Niemieckiego Wehrmachtu ( 7 maja 1945 ) władzę w Rzeszy Niemieckiej sprawował w dalszym ciągu Prezydent Rzeszy adm. Karl Dönitz oraz mianowany przez niego rząd na którego czele stanął hr. Lutz Schwerin von Krosigk . Pod naciskiem ZSRR członkowie tych władz zostali jednak aresztowani przez Brytyjczyków 23 maja 1945 .

Było to wydarzenie sprzyjające ogłoszeniu w dniu 5 czerwca 1945 deklaracji czterech głównodowodzących alianckich o objęciu władzy najwyższej w stosunku do Niemiec, stwierdzono w niej m.in.:

• całkowitą klęskę III Rzeszy ,

• winę Niemiec za rozpętanie wojny oraz ich bezsilność wobec zwycięzców,

• brak rządu niemieckiego zdolnego do wykonywania swoich obowiązków,

• przejęcie władzy najwyższej nad Niemcami przez rządy zwycięskich mocarstw (sprawowanej dotychczas przez rząd niemiecki),

• uregulowanie w przyszłości sytuacji prawnej Niemiec.

Tego samego dnia głównodowodzący wydali także oświadczenie o podziale Niemiec na strefy okupacyjne i formie zarządzania. Według tego oświadczenia Niemcy (w granicach z 1937 ) zostały podzielone na 4 strefy okupacyjne, a Berlin na cztery sektory. Głównodowodzący stawali się gubernatorami wojskowymi stref okupacyjnych. Każdy z gubernatorów miał zarządzać swoją strefą, a całymi Niemcami - Sojusznicza Rada Kontroli. Uchwały Rady miały zapadać jednomyślnie, a przewodnictwo w Radzie powinno być sprawowane rotacyjne (miesięczna kadencja każdego gubernatora).

Obydwa powyższe dokumenty doprowadziły do likwidacji Rzeszy Niemieckiej oraz do utraty przez Niemcy suwerenności państwowej.

Obradująca pod koniec sierpnia 1945 konferencja poczdamska ustaliła szczegółowe zadania dla Rady: przeprowadzenie w Niemczech całkowitej demilitaryzacji, denazyfikacji i demokratyzacji społeczeństwa, dekartelizacji gospodarki oraz decentralizacji administracji i przywrócenie samorządu terytorialnego .

Rada zbierała się trzy razy w miesiącu w gmachu sądu okręgowego ( niem. Kammergericht) w amerykańskim sektorze Berlina. Przewodniczący Rady zmieniali się co miesiąc, a jej zebrania miały charakter formalny, gdyż wszystkie istotniejsze decyzje zapadały na szczeblu rządów i były przez Radę tylko proklamowane.

Działalność

W trakcie 32 miesięcy swej działalności Rada uchwaliła m.in. następujące proklamacje i ustawy:

• o uzbrojeniu policji niemieckiej (6 października 1945 roku)
• o likwidacji wszelkich organizacji hitlerowskich (10 października 1945 roku) - jedna z tych organizacji ( NSDAP ) została rozwiązana już w maju 1945 przez Prezydenta Rzeszy Karla Dönitza
• o zakazie szkolenia wojskowego w Niemczech (1945 rok)
• o ukaraniu osób winnych zbrodni wojennych , zbrodni przeciw ludzkości i przeciw pokojowi (20 grudnia 1945 roku)
• o usunięciu hitlerowców z urzędów (12 stycznia 1946 roku)
• o utworzeniu rad zakładowych w przedsiębiorstwach niemieckich (10 kwietnia 1946 roku)
• o kontroli niemieckich badań naukowych (1946 rok)
• o zniesieniu państwa pruskiego jako nosiciela militaryzmu i reakcji w Niemczech (25 lutego 1947 roku)

Epilog

Powołanie 1 stycznia 1947 Bizonii , z połączenia amerykańskiej i brytyjskiej strefy okupacyjnej, oraz przywrócenie w 1948 marki niemieckiej , spowodowało, że Rada faktycznie straciła rację bytu, ponieważ Sowieci uznali te działania za pogwałcenie porozumień poczdamskich. 20 marca 1948 marsz. Wasilij Sokołowski po raz ostatni wziął udział w jej obradach. Odtąd Sowieci uważali działalność Rady za zawieszoną, a alianci zachodni nie próbowali zwoływać jej posiedzeń.

Ostatnią jej kompetencją był wspólny nadzór nad więzieniem w Berlin - Spandau . Rada formalnie została rozwiązana dopiero 12 września 1990 mocą Traktatu o ostatecznej regulacji dotyczącej Niemiec .

Poprzednik Rząd Lutza Schwerina von Krosigka

rządy w Niemczech 1945-1949

Następca Pierwszy rząd Konrada Adenauera