Piraci somalijscy

Piraci somalijscy – zbrojne grupy rozbójnicze działające na wodach okalających tzw. "Róg Afryki" od momentu rozpoczęcia wojny domowej w Somalii na początku lat 90^[1].

Sposób działania

Piraci rekrutują się głównie z byłych rybaków . W większości pochodzą z autonomicznego regionu Puntland , przeważnie są to mężczyźni w wieku 20–35 lat. Szacuje się, że istnieje co najmniej pięć zorganizowanych gangów, które liczą ponad 1000 członków^[2]. Większość uzbrojenia (głównie: Karabinek AK , RPG-7 , granat RGD-5 ) piratów pochodzi z Jemenu . Podstawowym środkiem transportu pozostają szybkie łodzie motorowe , zaopatrzone nierzadko w urządzenia typu GPS . W skład ich grupy wchodzi najczęściej "statek-matka" (udający statek rybacki), który służy do uzupełniania paliwa.

Na pokłady atakowanych statków piraci dostają się za pomocą drabin i haków . Ataki trwają bardzo krótko (ok. 20–30 min), co powoduje, że ujęcie sprawców jest bardzo trudne. W ostatnim czasie stosowana jest też taktyka polegająca na pozorowanych atakach na mniejsze statki (np. kutry rybackie) w celu odciągnięcia uwagi marynarek wojennych patrolujących region podczas gdy najsilniejsza grupa uderza na bardziej wartościową zdobycz, za którą można zdobyć większy okup.

Przyczyny piractwa

"Róg Afryki" – obszar działania piratów

Początkowo przyczyną piractwa była nadmierna eksploatacja łowisk u wybrzeży Somalii przez zagraniczne kutry rybackie, co pozbawiło miejscową ludność źródła utrzymania. Drugim czynnikiem jest także poziom ubóstwa w Somalii, która jest jednym z najbiedniejszych krajów na świecie ( PKB per capita wynosi ok. 600 dolarów)^[3]. Jednakże w ostatnich latach piractwo stało się bardziej popularnym zajęciem wśród Somalijczyków ze względu na dużą opłacalność. Daje się również zauważyć wzrost liczby ataków po pokonaniu w 2006 przez armię etiopską bojówkarzy Unii Trybunałów Islamskich .

Piraci z reguły traktują dobrze załogi porwanych statków z uwagi na duże okupy jakie uzyskują od firm będących właścicielami statków. Na potrzeby przetrzymywanych statków i zakładników piraci przekształcili nadmorskie miasteczka w silnie ufortyfikowane i dobrze zaopatrzone twierdze. Mieści się w nich cała infrastruktura potrzebna do dokonywania wypadów.

Lista słynniejszych ataków ( 2008 )

Tankowiec MV Sirius Star,
porwany 17 listopada 2008.

• Le Ponant ( Francja , luksusowy jacht ) – porwany 4 kwietnia , uwolniony 12 kwietnia . Część piratów została pojmana przez francuskich komandosów .
• MV Lehmann Timber ( Niemcy , kontenerowiec ) – porwany 28 maja , uwolniony 8 lipca po wpłaceniu 750 000 dolarów okupu.
• MV Stella Maris ( Panama / Japonia , masowiec ) – porwany 20 lipca , uwolniony 26 września po wpłaceniu 2 000 000 dolarów okupu.
• MT Stolt Valor ( Belize /], chemikaliowiec ) – porwany 15 września , uwolniony 16 listopada po wpłaceniu 1–2,5 mln dolarów okupu,
• Carré d'As IV ( Francja , jacht ) – porwany 2 września , uwolniony 16 września po akcji francuskich komandosów.

Największą zdobyczą piratów jak do tej pory pozostaje tankowiec MV Sirius Star ( Arabia Saudyjska ), który został porwany 17 listopada 2008 . Uwolniony został 9 stycznia 2009 ^[4].

• MV Faina ( Belize / Ukraina Motorowiec statek z 33 czołgami T-72 na pokładzie) – porwany 25 września , uwolniony 5 lutego 2009 po wpłaceniu 3,2 mln $ okupu^[5][6].

Walka z piractwem

Rosnące zagrożenie dla żeglugi w rejonie zatoki Adeńskiej skłoniło społeczność międzynarodową do podjęcia działań przeciw piractwu. Tymczasowy Rząd Federalny Somalii nie jest w stanie uporać się z tym procederem, ponieważ sprawuje kontrolę tylko nad niewielkim fragmentem terytorium kraju. Paradoksalnie, skala zjawiska była najmniejsza podczas rządów islamistów z Unii Trybunałów Islamskich , którzy również obecnie prowadzą działania przeciw piratom^[7][8]. Piractwo zwalczają także władze separatystycznej republiki Somalilandu ^[9].

W kwietniu 2009 roku, w odpowiedzi na apel^[10] sekretarza generalnego ONZ Ban Ki Muna , darczyńcy zaoferowali ponad 250 milionów dolarów pomocy dla rządu somalijskiego^[11]. Kwota przeznaczona jest na wzmocnienie misji pokojowej Unii Afrykańskiej i sił rządowych, część pieniędzy zostanie przeznaczona też na cele humanitarne.

W obliczu braku sprawowania jurysdykcji przez organy somalijskie, pojawiają się liczne głosy postulujące powołanie odpowiednich instytucji sądowniczych o charakterze międzynarodowym. Jednym z pomysłów jest rosyjski postulat utworzenia Międzynarodowego sądu ds. piratów z siedzibą w Kenii ^[12].

Międzynarodowe misje na wodach somalijskich

W celu zwalczania piratów na wodach Oceanu Indyjskiego wiele państw wysłało w ten rejon swoje okręty wojenne. W akcjach antypirackich uczestniczą m.in.: floty Stanów Zjednoczonych , Indii , Francji i Rosji ^[13]. Jednakże nawet gdy udaje się schwytać piratów, istnieje problem, gdyż nie wiadomo, w którym państwie powinni być sądzeni ze względu na przynależność wód terytorialnych.

27 października 2008 rozpoczęła się misja NATO przeciwko piratom. Z kolei od 8 grudnia 2008 trwa unijna operacja Atalanta .

Przypisy

Linki zewnętrzne

• 2004 vs. 2007 global piracy summary, The Economist
• Somalian piracy
• Piracy in Somalia: Threatening Global Trade, Feeding Local Wars
• IUU Fishing and Insecurity Impacts on Somali Fisheries and Marine Resources
• UNOSAT Somalia maps