Startuj z nami!

www.szkolnictwo.pl

praca, nauka, rozrywka....

mapa polskich szkół
Nauka Nauka
Uczelnie Uczelnie
Mój profil / Znajomi Mój profil/Znajomi
Poczta Poczta/Dokumenty
Przewodnik Przewodnik
Nauka Konkurs
uczelnie

zamów reklamę
zobacz szczegóły
uczelnie

Nie znaleziono szukanej frazy! Poniżej znajduje się fraza najbardziej przypominająca szukaną.

Smiersz

Smiersz

SMIERSZ lub Smiersz ( ros. Главное управление контрразведки «СМЕРШ» Народного комиссариата обороны (НКО) СССР, Spiecjalnyje Mietody Rozobłaczenija Szpionow – Specjalne Metody Wykrywania Szpiegów, smiert' szpionam – śmierć szpiegom) – była to powszechna nazwa (akronim) stosowana w ZSRR podczas II Wojny światowej wobec jednostek kontrwywiadu wojskowego działającego w latach 1943 - 1946 .

Gen. płk. Wiktor Abakumow dowodził Smierszem aż do jego rozwiązania w 1946

Spis treści

Utworzenie Smiersza i akronim

Utworzony formalnie 19 czerwca 1943 roku Smiersz nie był instytucją w postaci np. NKWD czy KGB , była to nazwa (akronim) określający jednostki zajmujące się kontrwywiadem wojskowym w Armii Czerwonej w Marynarce Wojennej i w Ludowym Komisariacie Spraw Wewnętrznych (NKWD) oraz innych instytucjach jak zakłady wojskowe które potrzebowały specjalistycznego wojskowego zabezpieczenia kontrwywiadowczego .

Smiersz został utworzony uchwałą Rady Komisarzy Ludowych (Rady Ministrów) ZSRR Nr 415-138ss z 19 czerwca 1943 roku jako Główny Zarząd Kontrwywiadu (GUKR) SMIERSZ przy Ludowym Komisariacie Obrony ZSRR (LKO) ros. Главное управление контрразведки (ΓУΚ/ΓУКР) СМЕРШ Народного комиссариата обороны СССР.
Pochodzenie tego akronimu jest dwojakie: według Kiryła Kienkina od nazwy Spiecyjalnyje MIEtody Rozobłaczanija Szpionaża, czyli Specjalne Metody Ujawniania Szpiegostwa, i obiegowa, przypisywana samemu Józefowi Stalinowi ; Smiert' szpionam, czyli po prostu śmierć szpiegom.
Smiersz jest także jedną z najbardziej znanych nazw służb specjalnych (która już nie operuje) na świecie, wykorzystywana w wielu filmach, takich jak np. James Bond 007. Oraz wielu książkach , w których przypisuje się nazwę Smiersz jako organizacji wywiadowczej a nie kontrwywiadu wojskowego.

Korzenie Kontrwywiadu wojskowego w ZSRR

Pierwszym organem kontrwywiadu wojskowego utworzonym przez bolszewików , był Oddział do Walki z Kontrrewolucją i Sabotażem, podlegający pod tzw. Czekę . Czyli pierwszą policję polityczną w Rosji Sowieckiej , która przez następne 4 lata wykazała się okrutną bezwględnością w walce z realną opozycją i organizacjami uznanymi przez Lenina i Dzierżyńskiego jako wrogie, Naczelnikami ów oddziału byli kolejno Iwan Połukarow, Martin Lacis (lub:Łacis), Nikołaj Skrypnik . Oddział do Walki z Kontrewolucją i Sabotażem został utworzony 20 grudnia 1917 roku, ale działania kontrwywiadu wojskowego wykonywał od czerwca 1918 roku.
Ponieważ nowo utworzony organ bezpieczeństwa Czeka , przechodził wraz z upływem czasu orgomne zmiany organizacyjne, kontrwywiadem wojskowym zajmowało się wiele pionów. M.in, Oddziały Śledcze, od 19 XII 1918 roku Odddział Wojskowy kierowany m.in. przez Michaiła Kiedrowa, utworzony z połączenia 1 Oddziału (kontrola wojskowa) Zarządu Rejestracyjnego Sztabu Polowego Rewolucyjnej Rady Wojennej RWSR (tzn. później nazywany GRU ) i Pododdziału Wojskowego Oddziału do Walki z Kontrewolucją i Sabotażem.
1 stycznia 1919 roku Oddział Wojskowy został przemianowany w Oddział Specjalny, a 19 grudnia jest obchodzony jako święto kontrwywiadu wojskowego w ZSRR i Rosji .
Oddział Specjalny [OO] Czeka , był największymi i najważniejszym pionem w tej instytucji, odpowiedzialny był za tzw. kontrwywiad ogólny, tzn. cywilny i wojskowy. Odpowiedzialny był za walkę z kontrewolucją i sabotażem w Armii Czerwonej i urzędach wojskowych, inwigilację wyższych dowódców, badanie nastrojów w wojsku i ochronę granic. Oddziałem Specjalnym kierowali późniejsi szefowie GPU przy NKWD RFSRR , OGPU i GUGB / NKWD , czyli Feliks Dzierżyński , Wiaczesław Mienżyński i Gienrich Jagoda .
Od lutego 1919 roku naczelnik Oddziału Specjalnego Czeka stał się równocześnie szefem tzw. Oddziałów Zarządów Specjalnych, w skład którego wchodziły i któremu podlegały Oddziały Specjalne gubernialnych jednostek Czeka , Oddziały Specjalne Frontów i armii oraz wszelkie inne oddziały i placówki specjalne.

Kontrwywiad wojskowy 1921-1943 w Związku Radzieckim

Po likwidacji Czeka pod koniec 1921 roku, W lutym 1922 roku utworzono Państwowy Zarząd Polityczny i włączono go w struktury istniejącego już Ludowego Komisariatu Spraw Wewnętrznych RFSRR, ( GPU przy NKWD RFSRR ).
W GPU NKWD za kontrwywiad wojskowy odpowiedzialny był nadal Oddział Specjalny [OO], lecz podporządkowany on został pod Zarząd Tajno-Operacyjny [SOU], którego naczelnikami byli Wiaczesław Mienżyński luty/czerwiec 1922, Gienrich Jagoda czerwiec 1922 – listopad 1923. Przez następne lata aż do 1934 roku kontrwywiadem wojskowym zajmował się Oddział Specjalny Zjednoczonego Państwowego Zarządu Politycznego OGPU, przy Radzie Komisarzy Ludowych , z podlegającymi mu Oddziałami Specjalnymi w guberniach i innych jednostkach organizacyjnych Rosji Sowieckiej.

Po utworzeniu NKWD ZSRR w 1934 roku kontrwywiadem wojskowym zajmowały się następujące piony NKWD

  • Od 25 grudnia 1936 roku 5 Oddział (OO) Głównego Zarządu Bezpieczeństwa Państwowego GUGB przy Ludowym Komisariacie Spraw Wewnętrznych NKWD ZSRR. Naczelnikiem był komisarz bezpieczeństwa państwowego 2 rangi Izraił Leplewskij.
  • Od 30 lipca 1938 roku NKWD przeszło reorganizację, w wyniku której powiększono znaczenie kontrwywiadu wojskowego nadając mu status zarządu, występował jako II Zarząd Oddziałów Specjalnych (OO) Ludowego Komisariatu Spraw Wewnętrznych NKWD ] a naczelnikiem był komisarz bezpieczeństwa państwowego 3 rangi Nikołaj Nikołajew-Żurid
  • Już 29 września 1938 NKWD przeszło kolejno reorganizacje, powrócono do dawnego układu, i II Zarząd Oddziałów Specjalnych zlikwidowano a kontrwywiad wojskowy powrócił do Głównego Zarządu Bezpieczeństwa Państwowego GUGB jako 4 Oddział (OO) GUGB NKWD. Ta organizacja powstawała aż do lutego 1941 roku. Naczelnikami ów Oddziału byli kolejno Wiktor Boczkow , i Anatolij Michjew, który poległ na froncie w 1941 roku.

W lutym 1941 roku NKWD zostało znacznie osłabione, gdyż wyodrębniono z niego jeden z najważniejszych pionów GUGB , i utworzono na jego podstawie nowy resort, nazwany Ludowym Komisariatem Bezpieczeństwa Państwowego (NKGB).
Dotychczasowy 4 Oddział GUGB i jego personel odpowiedzialny za kontrwywiad wojskowy został podzielony na trzy części. Między lutym a lipcem 1941 roku, za kontrwywiad wojskowy odpowiadały: 3 Oddział NKWD ZSRR, III Zarząd Ludowego Komisariatu Obrony ZSRR oraz III Zarząd Marynarki Wojennej.

Już w lipcu zlikwidowano NKGB a jego personel włączono do NKWD. 17 lipca 1941 roku został utworzony Zarząd Oddziałów Specjalnych NKWD pod dowództwem komisarza bezpieczeństwa państwowego 3 rangi Wiktora Abakumowa , który jednocześnie sprawował funkcję zastępcy ludowego komisarza spraw wewnętrznych Ławrientija Berii czyli z-cy szefa NKWD. Szefem (УОО NKWD) był do 14 kwietnia 1943 roku czyli do czasu utworzenia odrębnych jednostek Smiersza.

Struktura terenowa i działalność Oddziałów Specjalnych kontrwywiadu wojsk na froncie i zapleczu

Podstawowym elementem struktury kontrwywiadu wojskowego w Armii Czerwonej był Wydział Specjalny dywizji (ros. OO diwizji) obsadzony funkcjonariuszami organów bezpieczeństwa według następujących etatów i odpowiadającym im rangom :
M.in:

  • Szef Wydziału Specjalnego Dywizji (OOd) – kapitan bezpieczeństwa państwowego
  • z-ca szefa Wydziału Specjalnego Dywizji – st. lejtnant bezpieczeństwa państwowego
  • jeden lub dwóch starszych pełnomocników operacyjnych Wydziału Specjalnego Dywizji (tzw. operupełnomoczennyje) – lejtnanci bezpieczeństwa państwowego
  • od czterech do pięciu pełnomocników operacyjnych Wydziału Specjalnego Dywizji – mł. lejtnanci bezpieczeństwa państwowego
  • śledczy Wydziału Specjalnego Dywizji – mł. lejtnant bezpieczeństwa państwowego
  • kancelaria oraz jej personel: pisarze, sekretarki, tłumacze
  • pluton ochrony – z reguły wydzielony z jednostki Wojsk Wewnętrznych lub pogranicznych NKWD

Pełnomocnicy operacyjny (operupełnomoczennyje) byli przydzielani po jednym lub po dwóch do poszczególnych pułków i samodzielnych jednostek dywizji, nie wyłączając samego sztabu. Na każdym szczeblu dowodzenia – pułk, batalion, kompania, pluton funkcjonowała odpowiednia grupa tzw. tajnych współpracowników pełnomocnika operacyjnego, zwerbowana przez niego spośród wzajemnie nie znających się żołnierzy danego pododdziału. Pozwalało to pełnomocnikowi operacyjnemu na zbieranie informacji o nastrojach wśród żołnierzy a także na śledzenie i demaskowanie ewentualnych zdrajców, szpiegów i tzw. defetystów.
Na wyższych szczeblach dowodzenia Wydziały Specjalne dysponowały odpowiednio większymi oddziałami ochrony rekrutującymi się z Wojsk NKWD, wyznaczanych przez Zarządy Główne Wojsk NKWD, czyli: ГУПВ/GUPW – Główny Zarząd Wojsk Ochrony Pogranicza, ГУВВ/GUWW : Główny Zarząd Wojsk Wewnętrznych i УКВ/UKW : Zarząd Wojsk Konwojowych.
Tak więc OO Armii dysponował kompanią ochrony, a OO Frontu dysponował batalionem. Taka struktura terenowa kontrwywiadu wojskowego przetrwała w Armii Czerwonej aż do 1946 roku.

Wydziały Specjalne NKWD istniały również we wszystkich nieliniowych instytucjach wojskowych 9wojenkomaty, obozy jeńców itp.) oraz we wszystkich ważniejszych instytucjach państwowych i zakładach pracy. Organu sowieckiego kontrwywiadu wojskowego tropiły na masową skalę wrogich agentów, prawdziwych i wyimaginowanych w rejonie działań wojennych oraz na bliższym i dalszym zapleczu. Agentem obcego wywiadu mógł zostać dyrektor zakładu zbrojeniowego, który nie wykonał normy produkcji, a sabotażystą normalny robotnik, który przez przypadek popełnił błąd w rozliczeniu, w skutek którego zabrakło trzech płat pancerza do któregoś z czołgów. Bardzo często takie przypadki kończyły się aresztowaniem, w niektórych przypadkach brutalnym śledztwem i jak oskarżony przyznał się do winy 15 letnim pobytem w łagrze, w razie odmowy przyznania się do winy wyrokiem śmierci.

Smiersz

Utworzony formalnie 14 kwietnia 1943 roku Smiersz nie był instytucją w postaci np. NKWD czy późniejsze KGB , była to nazwa (akronim) określający jednostki zajmujące się kontrwywiadem wojskowym w Armii Czerwonej w Marynarce Wojennej i w NKWD oraz innych instytucjach jak zakłady wojskowe które potrzebowały zabezpieczenia kontrwywiadowczego .

Poważnie rozbudowana, otrzymała specjalne uprawnienia i została podzielona na trzy scentralizowane jednostki:
Pierwszą i zasadniczą część podporządkowano Ludowemu Komisariatowi Obrony ZSRR (LKO) i nazwano: Główny Zarząd Kontrwywiadu (GUK lub GUKR) SMIERSZ, Ludowego Komisariatu Obrony ZSRR – ros. Главное управление контрразведки (ΓУΚ/ΓУКР) СМЕРШ Народного комиссариата обороны СССР, pod kierownictwem komisarza bezpieczeństwa państwowego 2 rangi (od 09.07.45 r Generał pułk.) Wiktora Abakumowa .
Abakumow joko naczelnik Smiersza w LKO był jednocześnie zastępcą szefa NKWD Ł. Berii , z tej racji nadzorował i koordynował inne jednostki Smiersza m.in. w Marynarce Wojennej i w NKWD. Jego zastępcami byli: Isaj Babicz, gen. Nikołaj Seliwanowski późniejszy doradca przy Ministerstwie Bezpieczeństwa Publicznego PRL i płk/gen Paweł Mieszik który także działał w Polsce po wkroczeniu na jej tereny Armii Czerwonej też późniejszy minister bezpieczeństwa państwowego ( MGB ) na Ukrainie . USRR, oraz Iwan Wradij od 1944 roku w stopniu generała-majora

Przy Ludowym Komisariacie Spraw Wewnętrznych NKWD operował Oddział Kontrwywiadu Smiersz [OKR SMIERSZ NKWD] (ОКР СМЕРШ НКВД), którego szefem był komisarz bezpieczeństwa państwowego S. Juchimowicz a od 1944 roku W Smirnow.

W Marynarce wojennej, scentralizowanym organem kontrwywiadu wojskowego Smiersz był Zarząd Kontrwywiadu Smiersz przy Ludowym Komisariacie Wojenno Morskiej Floty (УКР СМЕРШ НК ВМФ), którym kierował od lipca 24 1943 roku generał major Piotr Gładkow.

Zadania i działalność jednostek Smiersza

Formalnie scentralizowane zarządy i oddziały Smiersza podlegały ludowym komisarzom resortów przy których działały, czyli przy Ludowym Komisariacie Obrony (LKO/НКО) Główny Zarząd Kontrwywiadu (GUKR) Smiersz, podlegał ówczesnemu komisarzowi obrony Józefowi Stalinowi . Oddział Kontrwywiadu Smiersz (OKR) przy Ludowym Komisariacie Spraw Wewnętrznych ( NKWD ) podlegał ówczesnemu komisarzowi Spraw Wewnętrznych Ł. Berii . W Ludowym Komisariacie Wojenno Morskiej Floty (Marynarki Wojennej) jej szefowi Nikołajowi Kuzniecowowi od 1944 roku w randze admirała floty.
Lecz faktycznie podlegały one pod Państwowy Komitet Obrony ZSRR czyli samemu Józefowi Stalinowi jako przewodniczącemu.

Funkcjonariusze Smiersza koncentrowali swe działania zgodnie z dyrektywami Stalina, na wykrywaniu i unieszkodliwianiu szpiegów hitlerowskich służb wywiadowczych , min. agentów hitlerowskiego wywiadowi wojskowego Abwehry , i tajnych służb SS usytuowanych przy Głównym Urzędzie Bezpieczeństwa Rzeszy , jak Służby Bezpieczeństwa (SD) i policji politycznej Gestapo pozostawionych na ziemiach na które wkraczała Armia Czerwona . Zwalczaniu defetyzmu i zdrajców w szeregach Armii Czerwonej , ujawnianiu i likwidowaniu na terenach wyzwalanych współpracowników hitlerowskich tajnych służb, oraz miejscowych kolaborantów.

Poza normalnymi zadaniami kontrwywiadu wojskowego, oddziały Smiersza przywiązywały ogromną wagę do wykrycia i zwalczania członków narodowych konspiracyjnych struktur wojskowych i politycznych, nie akceptujących nowego proradzieckiego powojennego porządku w swych krajach.
M.in. w Polsce . Po przekroczeniu przedwojennej granicy II RP przez Armię Czerwoną, oddziały Smiersza ze wspomagającymi go wojskami wewnętrznymi NKWD i agenturą NKGB oraz komórkami Gwardii Ludowej ( Armii Ludowej ) rozpoczęły wyłapywanie i rozbrajanie Oddziałów Armii Krajowej . Grupy Operacyjne Smiersza działały według wcześniej przygotowanych list na których znajdowały się dane osobowe i adresy aktywnych uczestników AK , które zostały zebrane i przygotowane przez agenturę GL/AL następnie za pośrednictwem funkcjonariuszy NKGB którzy dowodzili niektórymi oddziałami partyzanckimi GL przekazywane do Moskwy . Wchodząc na te tereny Smiersz miał już przygotowane zaplecze agenturalne i rozpoznawcze dzięki któremu efektownie zwalczał oddziały niepodległościowe. Już od 1942 roku wywiad radziecki interesował się Polskim Państwem Podziemnym i za wszelką cenę z pomocą polskich komunistów starał się rozpoznawać je struktury, skład osobowy i lokalizację oddziałów, liczbę i miejsca składów broni i amunicji itd. Według różnych źródeł zaraz po przekroczeniu granicy przedwojennej polski przez ACz, na terenach później włączonych do ZSRR, w pierwszych tygodniach specjalne oddziały NKWD do zabezpieczenia tyłów ACz, były to w dużym procencie wojska wewnętrzne i pograniczne NKWD i oddziały Smiersza aresztowały ok. 20 tysięcy obywateli, którzy według aparatu bezpieczeństwa ZSRR byli wrogo nastawieni do ZSRR i nowo powstałego PKWN.
Wielu aresztowanych AK-owców wywożono w głąb ZSRR gdzie ginęli w radzieckich łagrach. Od 1945 roku na terenie Polski powstawały specjalne więzienia i obozy NKWD i Smiersza, najbardziej znanym jest Specjalny obóz nr 10 w Rembertowie, gdzie trafiali aresztowani AK-wocy i nie tylko.
Po powołaniu Ministerstwa Bezpieczeństwa Publicznego funkcjonariusze Smiersza doradzali polskim funkcjonariuszom, jeszcze niedoświadczonym w prowadzeniu aparatu terroru, asystując przy aresztowaniach, przesłuchaniach, nauczając stosowanych od lat w ZSRR a nie znanych w Polsce , tortur. Nadzorując ważniejsze procesy sądowe.

Dużą rolę Smiersz odegrał także przy formowaniu polskiego kontrwywiadu wojskowego, tzw. Informacji wojskowej. Powstały już w 1943 roku Oddział Informacji przy 1 Dywizji Piechoty był obsadzony w 90% przez funkcjonariuszy Smiersza, tak samo było przy kolejnych reorganizacjach Informacji Wojskowej. Wydział Informacji 1 Korpusu, Wydział Informacji 1 i 2 Armii Wojska Polskiego, był całkowicie zdominowany przez funkcjonariuszy Smiersza w polskich mundurach. Szefami Informacji Wojskowej ( Główny Zarząd Informacji WP ) byli funkcjonariusze Smiersza jak np. Dmitrij Wozniesienski . Na kierowniczych stanowiskach stali oficerowie Smiersza lub NKWD, jak Antoni Skulbaszewski z-ca szefa GZI MON, lub major WP Gulenko, zastępca szefa Oddziału II GZI WP/MON.
Informacja wojskowa bardzo ściśle współpracowała z oddziałami Smiersza. W rozkazie Nr 60 z 30 września 1944 roku zatytułowanym Ustawa o Zarządzie Informacji WP i jego organach ściśle tajne w rozdziale II można przeczytać:

Wszystkich aresztowanych lub zatrzymanych przez organa Informacji WP agentów, dywersantów, spadochroniarzy mających za zadania zbieranie informacji o Armii Czerwonej natychmiast (niezwłocznie) przekazywać organom Smiersz.

Po wkroczeniu Armii Czerwonej na tereny Polski w pogoni za wojskami niemieckimi, oddziały "Smierszu" podążały zaraz za pierwszą linią frontu, z zadaniem poszukiwania ważnych ludzi i materiałów tj. prominentów Rzeszy, naukowców, zbrodniarzy oraz dokumentów, najnowszej technologii np.: rakiet V-2 , pierwszych silników odrzutowych itp., bardzo ważnej dla Związku Radzieckiego . Agenci "Smierszu" już 2 maja 1945 zarówno spenetrowali Kancelarię Rzeszy , jak i weszli do bunkra Adolfa Hitlera , a w dalszej kolejności bezskutecznie poszukiwali zwłok samego Hitlera.

Po zakończeniu działań wojennych Smiersz był odpowiedzialny za swoiste przebadanie ponad 5 mln obywateli radzieckich repatriowanych z Zachodu do ZSRR. Także organy Smiersza bardzo dokładnie przebadały parę milionów żołnierzy Armii Czerwonej którzy dostali się do niewoli po ataku III Rzeszy na ZSRR. Wielu z nich zostało rozstrzelanych a większość skończyła w łagrach syberyjskich za złamanie rozkazu nr 227 .

Struktura Głównego Zarządu Kontrwywiadu LKO "Smiersz"

  • z-ca naczelnika: Iwan Wradij

Oprócz 4 zastępców, szef GUKR Smiersz miał 16 pomocników (asystentów), z których każdy nadzorował lub kierował działalnością wysuniętych oddziałów Smiersza na froncie lub w okręgach wojskowych, niektórzy sprawowali jednocześnie funkcję naczelników Oddziałów Smiersza w Moskiewskiej centrali.

  1. Aleksandr Awsewicz, płk. b.p od 26 maja 1943 Generał major
  2. Grigorij Bołotin, płk. b.p od 26 maja 1943 Generał major
  3. Wiaczesław Rogow, Generał major
  4. Piotr Timofjew Generał major/Generał lejtnant, działał jako przedstawiciel centrali Smiersza na Froncie Stepowym , następnie przy 2 Froncie Ukraińskim w który Stepowy został przemianowany.
  5. Konstantin Prochorenko, płk. b.p, od 26 maja 1943 Generał major
  6. Iwan Moskalenko, płk. b.p, od 26 maja 1943 Generał major, a od 21 lipca 1944 roku Generał lejtnant
  7. Aleksandr Misjurew, płk. b.p, od 26 maja 1943 Generał major
  8. Siergiej Kożewnikow, płk. b.p, od 26 maja 1943 Generał major
  9. Wiktor Szirmanow, lipiec 1943 płk-nik, następnie od lipca 1944 roku Generał major, w Zarządzie Kontrwywiadu Smiersz (UKR Smiersz) przy Froncie centralnym a od października 1943 roku przy Froncie Białoruskim
PIONY OPERACYJNE
  • Oddział 1 – kontrwywiadowczego zabezpieczenia centralnych instytucji Ludowego Komisariatu Obrony m.in. Sztabu Generalnego Armii Czerwonej, sztabów frontów i armii oraz samego Głównego Zarządu Kontrwywiadu [GUKR-SMIERSZ] i podległych mu organów w sztabach frontów i armii, nacz płk. b.p Iwan Gorgonow po reorganizacji stopni wojskowych w ACz w połowie 1943 roku Generał major
  • Oddział 2 – pracy wśród niemieckich jeńców wojennych oraz kontrola byłych jeńców żołnierzy ACz. nacz. płk. b.p Sergiej Kartaszew
  • Oddział 3 – zwalczania niemieckiej agentury przerzucanej na tyły wojsk ACz, oraz prowadzenie dezinformacji radiowej. nacz. płk. b.p Gieorgij Utiochin do lutego 1944, nast nacz Oddz. 6 Śledczego
  • Oddział 4 – organizacja kontrwywiadu zafrontowego. nacz. Piotr Timofjew
  • Oddział 5 – nadzór nad pracą organów Smiersz w poszczególnych rodzajach wojsk, Okręgach wojskowych, Frontach, Armiach, dywizjach i innych jednostkach terenowych ACz, nacz. płk. b.p Dimitrij Zeniczew
  • Oddział 6 – śledczy, nacz gen Gieorgij Utiochin (od 1944)
  • Oddział 7 – rejestracyjno-statystyczny, ewidęcja szpiegów zdrajców dezerterów, dywersantów, elementów nie pewnych itp. Oraz weryfikacja osób dopuszczonych do tajnych informacji w KC WKP(b) LKO, MW, i weryfikacja (przebadanie kontrwywiadowcze) pracowników wysyłanych za granicę, nacz. A. Sidorow
  • Oddział 8 – techniki operacyjnej, nacz płk b.p Michaił Szarikow
  • Oddział 9 – areszty rewizje obserwacja wewnętrzna, nacz. płk b.p Aleksandr Koczetkow
  • Oddział 10 (także nazywany Oddziałem "S") – zadania specjalne, nacz mjr. b.p Aleksandr Zbraiłow
  • Oddział 11 – szyfry i łączność, nacz. płk b.p Iwan Czertow
PIONY ADMINISTRACYJNO-WSPOMAGAJĄCE
  • Sekretariat: płk. Iwan Czernow
  • Oddział Administracyjno-Finansowy: płk b.p Sergiej Połownjew
  • Oddział Kadr: Iwan Wradij
  • Oddział Polityczny : płk. Nikifor Sidenkow

Likwidacja i transformacja kontrwyw. wojsk. podczas II WŚ

4 maja 1946 roku, decyzją Biura Politycznego WKP(b) nr P. 51/IV, formacje Smiersz rozwiązano, część jako III Zarząd Główny (kontrwywiadu wojskowego), włączono do Ministerstwa Bezpieczeństwa Państwowego ZSRR, ministrem bezpieczeństwa państwowego został były szef Smiersza Wiktor Abakumow .

Dla pełnego obrazu wydzielonych struktur kontrwywiadu wojskowego trzeba wspomnieć, iż podobny układ istniał już wcześniej.
3 lutego 1941 roku, ze struktur NKWD wydzielono problematykę bezpieczeństwa państwowego, czyli Główny Zarząd Bezpieczeństwa Państwowego ( GUGB ) NKWD, i na jego podstawie utworzono Ludowy Komisariat Bezpieczeństwa Państwowego ( NKGB ) ZSRR . Kontrwywiad wojskowy od 8 lutego 1941 roku znalazł się poza tym resortem. Oddział Specjalny GUGB NKWD zajmujący się bezpieczeństwem w wojsku przekształcono wówczas w trzy odrębne piony działające w trzech rodzajach wojsk. M.in:

  • 3-ci Zarząd Ludowego Komisariatu Obrony ZSRR: [3-е Управление Наркомата CCCP – 3 Uprawlenije Narkomata SSSR], prowadził pracę kontrwywiadowczą w wojskach lądowych. Naczelnik A. Michiejew, były nacz OO GUGB NKWD
  • 3-ci Zarząd Ludowego Komisariatu Wojenno Morskiej Floty ( MW ): [3-е Управление Наркомата ВМФ – 3-е Управление Наркомата wojenno-morskogo fłota, NWMF SSSR], prowadził kontrwywiad w Marynarce Wojennej, naczelnik komdiw Andriej Pietrow II/ 1941 -5/ 1942 (od 11 stycznia 1942 roku jako Oddział Kontrwywiadu Morskiego w ramach Zarządu Oddziałów Specjalnych NKWD.
  • 3-ci Oddział NKWD ZSRR [3-е Oтдел НКВД СССР – 3 Otdieł NKWD SSSR], prowadził kontrwywiad wojskowy w wojskach wewnętrznych, konwojowych, porganicznych i operacyjnych NKWD, naczelnik A. Bielanow.

Po wybuchu wojny niemiecko radzieckiej w czerwcu 1941 roku uchwałą Prezydium Rady Najwyższej ZSRR z 20 lipca 1941 roku, nastąpiło ponowne połączenie NKGB i NKWD w powiększony Ludowy Komisariat Spraw Wewnętrznych. W ramach połączonego NKWD ponownie znalazł się kontrwywiad wojskowy który tym razem przyjoł nazwę Zarząd Oddziałów Specjalnych NKWD UOO NKWD, z Wiktorem Abakumowem jako naczelnikiem, który niecałe dwa lata później został szefem Smiersza

Tablica upamiętniająca polskie ofiary "Smiersz" i więźniów specjalnego łagru NKWD w Riazaniu. Kościół pw. św. Katarzyny, Warszawa – Służew

Źródła

  • Jan Larecki – Wielki Leksykon Służb Specjalnych Świata, 2007
  • Piotr Kołakowski, NKWD i GRU na Ziemiach Polskich (Kulisy wywiadu i kontrwywiadu), Dom Wydawniczy Bellona Warszawa 2002
  • Jan Rutkiewicz i Walerij Kulikow – Wojska NKWD 1917-1946: barwa i broń Warszawa 1998
  • Śmierć Hitlera; materiały Smierszu zebrane bezpośrednio po zdobyciu Berlina w poszukiwaniu Hitlera, pod. red. W.K. Winogradow, J.F. Pogonyj i N.W. Tiepcow, wyd. Amber 2006,

Zobacz też


Inne hasła zawierające informacje o "Smiersz":

Jakow Sieriebrianski w 1936 i 1937 r. Czystki stalinowskie i aresztowanieWiktor Abakumow, późniejszy szef Smiersz i MGB, osobiście torturował Sieriebrianskiego podczas wielkiej czystkiTrwające wówczas w administracji ...

Paweł Mieszik ...

Sołomon Milsztejn ...

Ministerstwo Bezpieczeństwa Państwowego ZSRR ...

Michaił Frinowski ...

Smiersz SMIERSZ lub Smiersz ( ros. Главное управление контрразведки «СМЕРШ» Народного комиссариата обороны (НКО) СССР, Spiecjalnyje ...

Wiktor Abakumow ...

Siergiej Krugłow ...

GRU ...

I Zarząd Główny KGB ...


Inne lekcje zawierające informacje o "Smiersz":

Hasło nie występuje w innych lekcjach!





Zachodniopomorskie Pomorskie Warmińsko-Mazurskie Podlaskie Mazowieckie Lubelskie Kujawsko-Pomorskie Wielkopolskie Lubuskie Łódzkie Świętokrzyskie Podkarpackie Małopolskie Śląskie Opolskie Dolnośląskie