Startuj z nami!

www.szkolnictwo.pl

praca, nauka, rozrywka....

mapa polskich szkół
Nauka Nauka
Uczelnie Uczelnie
Mój profil / Znajomi Mój profil/Znajomi
Poczta Poczta/Dokumenty
Przewodnik Przewodnik
Nauka Konkurs
uczelnie

zamów reklamę
zobacz szczegóły
uczelnie

Stanisław Grabski

Stanisław Grabski

Stanisław Grabski
Grób Stanisława Grabskiego na Powązkach ; Warszawa , 31 lipca 2008

Stanisław Grabski (ur. 5 kwietnia 1871 w Borowie nad Bzurą (ob. powiat łowicki ), zm. 6 maja 1949 w Sulejówku ) – polski polityk , ekonomista , poseł na Sejm Ustawodawczy oraz I kadencji w II RP , starszy brat dwukrotnego premiera, wybitnego uczonego, reformatora polskiej waluty i twórcy złotegoWładysława i działaczki społecznej Zofii Kirkor-Kiedroniowej . Ojciec Stanisławy Grabskiej , teologa, publicystki, wieloletniego prezesa warszawskiego KIK-u .

Spis treści

Życiorys

Pochodził z rodziny ziemiańskiej z Łęczyckiego. Profesor ekonomii: w latach 1910–1939 Uniwersytetu Lwowskiego , Akademii Rolniczej w Dublanach a także Uniwersytetu Jagiellońskiego , a następnie, od 1947 – Uniwersytetu Warszawskiego .

W młodości organizator kółek socjalistycznych. Od 1890 członek Związku Robotników Polskich . Należał do organizatorów "Kas Oporu", oraz nielegalnych związków zawodowych metalowców i stolarzy. We wrześniu 1891 wyjechał do Berlina na studia. Tam był wydawcą szeregu publikacjo postulujących umieszczenie hasła niepodległości w programie partii socjalistycznej. Był również redaktorem "Gazety Robotniczej" . W listopadzie 1892 współzałożyciel PPS , z którą zerwał w 1902, wiążąc się z obozem narodowym. Od 1905 w Lidze Narodowej , od 1906 członek jej władz. Od 1907 wiceprezes Stronnictwa Narodowo-Demokratycznego w Galicji . Członek Komitetu Narodowego Polskiego w Paryżu . Filister honorowy Polskiej Korporacji Akademickiej Cresovia Leopoliensis .

Członek polskiej delegacji na rokowania Polski i RFSRR w Mińsku , a następnie w Rydze , zakończonych traktatem ryskim . Jako zwolennik koncepcji inkorporacyjnej Romana Dmowskiego i przeciwnik koncepcji federacyjnej Józefa Piłsudskiego doprowadził do wytyczenia polsko-sowieckiej linii zawieszenia broni (która następnie stała się podstawą linii granicznej) w odległości 20–30 km na zachód i północny zachód od Mińska , zajętego ponownie w końcu wojny polsko-bolszewickiej (12 października 1920) przez Wojsko Polskie [1].

W latach 1919–1927 poseł na Sejm z listy Związku Ludowo-Narodowego . W 1923 (rząd Wincentego Witosa – tzw. Chjenopiast ) i w latach 1925–1926 minister wyznań religijnych i oświecenia publicznego, znany ze swego negatywnego stosunku do mniejszości narodowych. Autor tzw. "ustawy Grabskiego", przewidującej coroczne plebiscyty w publicznych szkołach powszechnych i gimnazjach w kwestii języka wykładowego. Ustawa – w intencji polonizacyjna – doprowadziła do znaczącego ograniczenia zakresu szkolnictwa w języku ukraińskim w Galicji Wschodniej , poprzez zastępowanie szkół z językiem wykładowym ukraińskim szkołami dwujęzycznymi (tzw. utrakwistycznymi) i była jednym ze stałych zarzewi konfliktu polsko-ukraińskiego w całym dwudziestoleciu międzywojennym . Po przewrocie majowym w 1926 wycofał się z życia politycznego i poświęcił się pracy naukowej i publicystycznej.

W czasie II wojny światowej , po agresji ZSRR na Polskę 17 września 1939 i okupacji Lwowa przez Armię Czerwoną aresztowany przez NKWD i więziony (1939–1941) w obozie na terenie ZSRR . Po ataku III Rzeszy na ZSRR i układzie Sikorski-Majski uwolniony, wyjechał do Londynu . W latach 1942–1944 przewodniczący II Rady Narodowej Rzeczypospolitej Polskiej . Zwolennik porozumień jałtańskich , po utworzeniu w ich konsekwencji Tymczasowego Rządu Jedności Narodowej 1 lipca 1945 wraz ze Stanisławem Mikołajczykiem wrócił do Polski, został jednym z wiceprezesów Krajowej Rady Narodowej w latach 1945–1947. Po sfałszowanych wyborach do Sejmu Ustawodawczego w styczniu 1947 objął katedrę ustrojów społecznych na Wydziale Prawa Uniwersytetu Warszawskiego . Zmarł w 1949 w Sulejówku . Pochowany na Cmentarzu Powązkowskim .

Rodzina

Od 1895 był żonaty z Ludmiłą Rożen, z którą miał pięcioro dzieci – trzy córki (Feliksę, Ludmiłę, Janinę) i dwóch synów (Stanisława, który zginął w czasie wojny w 1920 i Zbigniewa (1907–1943), który był harcmistrzem, do 1941 był więziony w ZSRR i zmarł w wyniku wypadku podczas pełnienia służby wojskowej). Po śmierci pierwszej żony (1915), Stanisław Grabski ożenił się (w 1916) z Zofią Smolikówną (ur. 2 marca 1893, zm. 5 lutego 1965), z którą miał dwie córki: Annę (ur. 1919), która jest rzeźbiarką i Stanisławę (1922–2008).

Najważniejsze prace

  • Zarys rozwoju idei społeczno-gospodarczych w Polsce (1903)
  • Ekonomia społeczna (1927–1929)
  • Na nowej drodze dziejowej (1946)

Przypisy

  1. W konsekwencji Wojsko Polskie musiało się z Mińska wycofać. Taktyka polityczna Grabskiego zmierzała do uniemożliwienia stworzenia federacyjnego polsko-litewsko-białoruskiego związku państwowego (czego zalążkiem miała być powołana 12 października 1920 Litwa Środkowa ) poprzez pozostawienie największego miasta Białorusi pod władzą sowiecką . W konsekwencji delegacja sowiecka, która gotowa była na daleko idące ustępstwa na terenie Białorusi jako cenę za wycofanie poparcia Polski dla URL w końcowym etapie rokowań stwierdziła,że reprezentuje również powołaną ad hoc Białoruską SRR (której istnienie bez Mińska było niemożliwe).

Bibliografia

  • Słownik Biograficzny Działaczy Polskiego Ruchu Robotniczego, Tom II, Warszawa 1987 ISBN-83-05-11657-3

Linki zewnętrzne


Inne hasła zawierające informacje o "Stanisław Grabski":

Oddychanie komórkowe ...

Wiktor Sukiennicki ...

1972 ...

Stanisław Narutowicz ...

1884 ...

Klemens Maria Hofbauer ...

Jura ...

Tomasz Zan (poeta) ...

Stanisław Hozjusz ...

Stanisław Poniatowski ...


Inne lekcje zawierające informacje o "Stanisław Grabski":

219 Kultura, nauka i oświata w okresie II wojny światowej (plansza 3) ...

213 Polska kultura, sztuka i nauka dwudziestolecia międzywojennego (plansza 12) ...

Tworzenie wyrażeń algebraicznych (plansza 1) ...





Zachodniopomorskie Pomorskie Warmińsko-Mazurskie Podlaskie Mazowieckie Lubelskie Kujawsko-Pomorskie Wielkopolskie Lubuskie Łódzkie Świętokrzyskie Podkarpackie Małopolskie Śląskie Opolskie Dolnośląskie