Stanisław Ignacy Witkiewicz, ps. Witkacy (ur. 24 lutego 1885 w Warszawie , zm. 18 września 1939 w Jeziorach w województwie poleskim ) – polski malarz , fotografik , pisarz , dramaturg i filozof .

Życiorys

Dzieciństwo i młodość

Stanisław Ignacy Witkiewicz urodził się w Warszawie 24 lutego 1885 roku^[1], jako syn malarza, pisarza i architekta Stanisława Witkiewicza herbu Nieczuja oraz Marii z Pietrzkiewiczów herbu Ostoja , nauczycielki muzyki.

Pierwsze lata życia spędził w Warszawie, mieszkając wraz z rodzicami w nieistniejącej dziś kamienicy przy ul. Hożej 11^[2]. W roku 1890, z powodu choroby Stanisława Witkiewicza–ojca, rodzina przeniosła się do Zakopanego . Po przeprowadzce w góry, 27 stycznia 1891 roku Stanisław Ignacy został ochrzczony – matką chrzestną była aktorka Helena Modrzejewska , a ojcem chrzestnym Jan Krzeptowski-Sabała , gawędziarz i pieśniarz góralski .

Edukacją Stanisława Ignacego zajął się ojciec, który, uważając, że szkoła niszczy indywidualność młodego człowieka, organizował synowi domowe korepetycje , często prowadzone przez wybitnych artystów i profesorów uniwersyteckich. Ukształtował też w młodym Stanisławie Ignacym zainteresowanie sztuką i literaturą. Młody Witkiewicz pisał dramaty, prace filozoficzne, interesował się malarstwem, fotografią i naukami ścisłymi. W roku 1903 eksternistycznie zdał maturę we Lwowie. Wśród jego przyjaciół, poznanych w tym okresie, znajdowali się m.in.: Leon Chwistek – malarz, późniejszy matematyk, profesor Uniwersytetu Lwowskiego , Tadeusz Szymberski – młodopolski poeta, Bronisław Malinowski – przyszły antropolog oraz fotografik Tadeusz Langier ^[3].

W roku 1905 Witkiewicz – wbrew woli ojca – rozpoczął studia w krakowskiej Akademii Sztuk Pięknych , najpierw w pracowni Jana Stanisławskiego , później Józefa Mehoffera . Kilkuletni pobyt w Krakowie był w jego życiu podstawowym doświadczeniem. Włączył się wówczas w działania artystyczne grupy młodych malarzy związanych z ASP, wiele podróżował, m.in. do Paryża , poznając najnowsze prądy malarstwa europejskiego. W tym okresie Witkiewicz przeżywał też burzliwy, kilkuletni związek z Ireną Solską , wybitną artystką teatralną. Wyrazista postać kobieca, którego pierwowzorem była "pani S.", stanie się częstym motywem w jego późniejszej twórczości.

Podróże i pobyt w Rosji

Lata po krakowskich studiach Stanisław Ignacy spędził w Zakopanem, malując i pisząc. Często podróżował do Lovrany w Chorwacji , gdzie z powodu choroby przeniósł się jego ojciec. W roku 1914 popełniła samobójstwo narzeczona Witkiewicza, Jadwiga Janczewska . Jako że tragedia wydarzyła się bezpośrednio po kłótni narzeczonych, zarówno Stanisław Ignacy, jak i wiele osób z otoczenia obwiniało jego samego o przyczynienie się do samobójstwa Janczewskiej. Jako jeden z nielicznych pomoc zaoferował mu przyjaciel Bronisław Malinowski, proponując udział w wyprawie naukowej na Nową Gwineę . Witkiewicz miał uczestniczyć w niej w roli fotografa, dokumentującego kolejne etapy podróży. W czerwcu 1914 pojechał do Londynu , gdzie miała się rozpocząć podróż, a następnie już z Malinowskim i kilkoma jego towarzyszami wypłynęli w kierunku Australii i Nowej Gwinei, z kilkudniowym pobytem na Cejlonie .

Autoportret wielokrotny w lustrach, Petersburg, 1915-1917

Choć sama podróż, dająca możliwość obcowania z egzotyczną kulturą i przyrodą, była dla Witkacego interesująca, nie dała poprawy jego depresyjnego stanu, wywołanego tragicznymi wydarzeniami. Po serii konfliktów z Malinowskim podjął decyzję o odłączeniu się od wyprawy i powrocie do Europy, gdzie w tym samym czasie rozpoczęły się walki I wojny światowej . Witkiewicz nie podzielał poglądów politycznych swojego ojca, zwolennika Piłsudskiego , i uważał, że Polacy powinni w nowym konflikcie zbrojnym poprzeć Rosję i w ten sposób próbować wywalczyć niepodległość. Te poglądy, połączone z pesymistycznym obrazem własnego życia, były przyczyną jego kolejnej decyzji – o zaciągnięciu się do armii carskiej Rosji . Przybył do Petersburga , gdzie dzięki staraniom mieszkających tam krewnych Witkiewiczów, nieco przestraszonych jego radykalną decyzją, udało mu się zaciągnąć do Lejb-Gwardyjskiego Pułku Pawłowskiego , elitarnej jednostki piechoty .

O wydarzeniach następnych lat wiadomo bardzo niewiele, głównie z powodu milczenia samego Witkiewicza, który nigdy nie opisał ani nie opowiedział nikomu swoich losów z czasów I wojny. Wiadomo, że w początkach 1915 roku był studentem szkoły oficerskiej. Jesienią tego roku został skierowany na front, w okolice miasta Wilejka , w pobliżu Mińska . Uczestniczył w walkach na terenie dzisiejszej Białorusi i dostał awans oficerski na dowódcę kompanii . 17 lipca 1916 roku jego oddział uczestniczył w ciężkich walkach nad rzeką Stochod na Ukrainie . W tej bitwie Witkiewicz został ranny w trakcie ataku na pozycje wojsk niemieckich i austro-węgierskich pod wsią Witoneż (wśród przeciwników armii rosyjskiej znajdowały się tam oddziały Legionów Polskich Józefa Piłsudskiego ). Prawdopodobnie przez dłuższy czas znajdował się na polu bitwy bez pomocy lekarskiej i dopiero po dwóch dniach ewakuowano go razem z innymi rannymi do Petersburga. Po powrocie do zdrowia nie wrócił już na front, a pod koniec 1917 roku został zwolniony z wojska. Przebywał okresowo w Moskwie , gdzie był świadkiem wybuchu rewolucji październikowej . Część badaczy utrzymuje, że jako były oficer brał w niej bezpośredni udział i został przez żołnierzy wybrany na komisarza politycznego , nie jest to jednak zbyt prawdopodobne. W czerwcu 1918 udało mu się wyjechać z ogarniętej rewolucją Rosji i powrócić do Zakopanego. Doświadczenie sowieckiej rewolucji wywarło głęboki wpływ na jego późniejszą twórczość – pesymistyczną historiozofię , która odzwierciedlała wydarzenia rewolucji bolszewickiej, a później narodziny nazizmu w Niemczech. Potęgę i losy ślepego tłumu, kierowanego przez zręcznych demagogów, Witkacy ukazywał w swoich późniejszych powieściach i dramatach.

Okres formistyczny

Kuszenie św. Antoniego II, 1921-1922

W trakcie pobytu w Rosji Witkiewicz zaczął zarobkowo malować portrety . Stworzył też wtedy i spisał podstawy swoich teorii artystycznych, wydanych po powrocie jako Nowe formy w malarstwie i wynikające stąd nieporozumienia. Od roku 1918 intensywnie malował i pisał. Został przyjęty do grupy malarzy Formistów , z którymi zorganizował kilka wystaw, głównie w krakowskim Towarzystwie Przyjaciół Sztuk Pięknych . Zaczął wydawać pierwsze utwory dramatyczne , które już kilka lat później doczekały się premier teatralnych. W tym okresie mieszkał w Zakopanem, w pensjonacie prowadzonym przez jego matkę, odbywając tylko krótkie podróże do Krakowa, Warszawy czy innych miast. Stał się ważną postacią życia kulturalnego i towarzyskiego. Jego działalność i twórczość odbierano na dwa sposoby – fascynował talentem i osobowością, jego portrety i przedstawienia stały się niezwykle modne, a jednocześnie uważano go za artystę niepoważnego, dziwaka i ekscentryka, do czego przyczyniał się jego – nieco szokujący – tryb życia oraz forma jego dzieł, bardzo nowatorska i dla wielu zbyt awangardowa. W kwietniu 1923 roku Witkacy ożenił się z Jadwigą Unrug , wnuczką Juliusza Kossaka . Początkowo mieszkali oboje w Zakopanem, jednak narastające kłótnie i konflikty doprowadziły do przeprowadzki Jadwigi do Warszawy. Związek ten trudno uznać za udane małżeństwo, przekształcił się jednak w trwałą przyjaźń, oboje często się spotykali i odwiedzali, zachowała się też korespondencja Witkacego do żony, licząca setki listów.

"Firma Portretowa" i lata trzydzieste

Willa Witkiewiczówka w Zakopanem, w której od końca 1931 do września 1939 mieszkał S.I.Witkiewicz

Od roku 1925 Witkacy zrezygnował zupełnie z malarstwa olejnego , nawiązującego do stylu formistów, uważając, że malarstwo nie jest już w stanie wyrażać Czystej Formy , pierwotnego składnika sztuki odwołującego się bezpośrednio do wrażliwości odbiorcy i jego "uczuć metafizycznych ". Zamiast tego rozwinął swoją twórczość portretową, nadając jej ironiczną nazwę "Firma Portretowa S.I. Witkiewicz", nawiązującą do rzekomo seryjnie malowanych portretów, które każdy mógł zamówić za określoną z góry kwotę. Mimo że nie cenił swoich portretów zbyt wysoko i nie przyznawał im miana sztuki, to właśnie one stały się jego najsłynniejszymi dziełami malarskimi. Od połowy lat dwudziestych pisał już niewiele utworów teatralnych, bardziej koncentrując się na pisaniu powieści . Jednocześnie jego dramaty zaczęły być wystawiane w ważnych polskich teatrach, zdobywając przychylne opinie widzów. Pod koniec lat dwudziestych Witkacy zajął się też filozofią, tworząc podstawy własnego systemu filozoficznego , skoncentrowanego na ontologii , który nazwał monadyzmem biologicznym. Idee te zawarł w wydanym w 1935 roku traktacie Pojęcia i twierdzenia implikowane przez pojęcie Istnienia. W tym samym roku odznaczony został Złotym Wawrzynem Polskiej Akademii Literatury . W 1936 r. udał się wraz ze swoim przyjacielem, grafikiem Bronisławem Linke , na Śląsk , gdzie dokumentowali życie tamtejszych mieszkańców skażone brudem i chorobami. Efektem podróży była wspólna wystawa, wkrótce zamknięta w atmosferze skandalu z powodu naturalistycznych , wręcz drastycznych treści.

W ciągu ostatnich lat życia Witkiewicz poświęcił się twórczości filozoficznej, pisząc kolejne prace i wygłaszając kilka serii wykładów. Zajmował się też krytyką literacką , publikując artykuły i recenzje w prasie oraz współorganizując cykle wykładów zwane Kursami Naukowo-Literackimi. W latach trzydziestych poznał też ważnych pisarzy tego okresu – Zofię Nałkowską , Witolda Gombrowicza i Brunona Schulza , którego pisarstwo oceniał szczególnie wysoko.

Pod koniec sierpnia 1939 roku pojechał do Warszawy. Po wybuchu wojny starał się o przyjęcia do wojska, jednak z powodu wieku i stanu zdrowia nie został zakwalifikowany. Kilka dni później, 5 września, razem ze swoją partnerką Czesławą Oknińską opuścił Warszawę i skierował się, razem z innymi uchodźcami, na wschód. Około 15 września dotarli do majątku znajomych Witkacego, rodziny Ziemlańskich, we wsi Jeziory na Polesiu . 18 września, po dotarciu informacji o ataku Związku Radzieckiego na Polskę , Witkiewicz popełnił samobójstwo, podcinając sobie tętnicę szyjną i zażywając weronal . Towarzysząca mu Czesława Oknińska również próbowała odebrać sobie życie, lecz pomimo zażycia dużej dawki lekarstwa została odratowana. Ciało Witkacego odnalazł siedemnastoletni wówczas Włodzimierz Ziemlański – syn właścicieli majątku. Następnego dnia Witkacy został pochowany na miejscowym cmentarzu.

Alternatywne teorie

Życiu Witkacego towarzyszyła atmosfera tajemnicy i skandalu, którą on sam wzmacniał, jednocześnie narzekając na brak poważnego odbioru swoich dzieł. Jego sposób życia był w pewnej mierze kontynuacją stylu młodopolskich modernistów , dla których szokowanie "mieszczuchów" było zarówno rodzajem rozrywki, jak i sposobem wyróżnienia siebie jako artysty. Klimat ten sprzyjał powstawaniu legend wokół osoby Witkiewicza. Część z nich dotyczyła jego rzekomego uzależnienia od narkotyków . Pierwszych eksperymentów z "zakazanymi" substancjami Witkiewicz dokonywał w czasie pobytu w Rosji, gdzie odkrył ich stymulujący wpływ na wyobraźnię i powiększenie możliwości artystycznych pod wpływem narkotyków. Eksperymenty z substancjami takimi jak kokaina , pejotl i syntetyczna meskalina , eter czy zwykły alkohol kontynuował też i później, skrupulatnie notując na obrazach rodzaj użytej substancji. Eksperymentów tych dokonywał jednak pod kontrolą znajomych lekarzy, którzy niekiedy sami dostarczali mu narkotyków. Nie przyjmował żadnego z nich w sposób ciągły i nic nie wskazuje na to, że był od któregokolwiek (z wyjątkiem tytoniu ) uzależniony. Nie zmienia to jednak faktu, że eksperymenty narkotyczne miały katastrofalny wpływ na jego zdrowie i w wieku lat pięćdziesięciu Witkacy miał problemy zdrowotne typowe dla wieku podeszłego^[].

Podobne legendy towarzyszą okolicznościom śmierci Witkiewicza. Jedyna osoba towarzysząca mu w ostatnich chwilach, jego partnerka Czesława Oknińska, w późniejszych latach często zmieniała szczegóły swoich wspomnień. Do zaistnienia alternatywnych teorii na temat śmierci Witkacego przyczyniły się też kontrowersje związane z jego nieudaną ekshumacją , w czasie której w wyniku pomyłki przewieziono do Polski szczątki przypadkowej osoby, a na cmentarzu w Jeziorach oznaczono tylko orientacyjnie miejsce pochówku. W roku 2008 w wywiadzie dla Gazety Wyborczej reżyser Jacek Koprowicz przedstawił własną hipotezę o upozorowanym samobójstwie Stanisława Ignacego Witkiewicza w Jeziorach^[4], będącą częścią scenariausza jego filmu "Mistyfikacja" . Według tej teorii Witkiewicz sfingował swoje samobójstwo, po czym powrócił do Polski i ukrywał się z pomocą Oknińskiej, a zmarł w 1968 r. w Łodzi . Według Koprowicza teorii sprzyja fakt, że Czesława Oknińska nie widziała ani momentu samobójstwa, ani zwłok artysty i wielokrotnie zmieniała zeznania, a zwłok do tej pory nie udało się zidentyfikować – zob. pogrzeb w Zakopanem w 1988 r. i ekshumacja z 1994 r.^[5]. Ponieważ świadkami pogrzebu Witkiewicza była rodzina Ziemlańskich oraz inni mieszkańcy Jezior, a główną przyczyną nieodnalezienia grobu artysty było złe przygotowanie radzieckiej komisji dokonującej ekshumacji^[6], teorie dotyczące sfingowanego samobójstwa nie znajdują żadnego potwierdzenia zarówno w relacjach świadków, jak i w pracach naukowych.

Witkacy i jego dzieła w powojennej Polsce

W latach 80. XX wieku , po tym jak UNESCO ogłosiło rok 1985 rokiem Witkacego (stulecie urodzin), władze PRL postanowiły przewieźć trumnę artysty do kraju i urządzić państwowy pogrzeb Witkacego w Zakopanem . W 1988 roku sprowadzono z Ukrainy szczątki, które pochowano w grobie na cmentarzu na Pęksowym Brzyzku . Jednak z powodu braku konsultacji z rodziną, i co za tym idzie błędnego oznaczenia miejsca pochówku na Polesiu, w 1994 roku okazało się, że do Polski sprowadzono szczątki młodej, niezidentyfikowanej ukraińskiej kobiety. Badań w roku 1994 dokonała komisja anatomów powołana na wniosek posła Stanisława Rusznicy . Perypetie związane z ponownym pochówkiem poety opisał w swojej piosence Rymowanka zza grobu Jacek Kaczmarski ^[7], który osobie Witkiewicza poświęcił także dwa inne swoje utwory: Autoportret Witkacego^[8] i Witkacy do kraju wraca^[9]. Wątek śmierci Witkacego znalazł się także w książce Stefana Chwina zatytułowanej Haneman^[10]

Równie paradoksalne były dzieje jego dzieł plastycznych. Poza wąską grupą entuzjastów, do lat 70. nie budziły szerszego zainteresowania^[]. Chociaż artysta był związany głównie z Krakowem, Zakopanem i Warszawą, największy zbiór jego obrazów (ok. 200 dzieł) trafił do Muzeum Pomorza Środkowego w Słupsku , z powodu braku zainteresowania większych muzeów zbiorami zmarłego przyjaciela Witkacego, Teodora Biruli-Białynickiego .

Twórczość

W roku 1917 przyłączył się do grupy " formistów " i brał udział w jej wystawach. Dwa lata później, w roku 1919, wydał swoje główne dzieło estetyczne Nowe formy w malarstwie i wynikające stąd nieporozumienia zawierające Teorię Czystej Formy. Ta teoria estetyczna (bo nie był to program, w przeciwieństwie do ówczesnych, licznych nowych kierunków artystycznych) zdeterminowała jego późniejszą twórczość malarską oraz teatralną. I chociaż teoria ta stanowiła najlepszy opis tego, co się wówczas w sztukach plastycznych działo (m.in. kubizm , abstrakcjonizm ), to pozostała właśnie niezrozumiana, budząc szereg nieporozumień (uprzedzonych niejako samym tytułem publikacji) i w zasadzie trwa to do dzisiaj. Teoria Czystej Formy została wykorzystana także w teatrze. Tutaj Witkacy okazał się wizjonerem i inspirował reżyserów. Pod wpływem teorii Witkacego wykreował swój teatr Tadeusz Kantor .

Portrety

Portret Michała Choromańskiego, 1928

Portret Juliana Tuwima , 1929

Portret Neny Stachurskiej, 1930

Około 1926 roku Witkacy zrezygnował zupełnie z malarstwa olejnego. Ograniczył się do wykonywania pastelowych portretów w ramach tzw. "Firmy portretowej S. I. Witkiewicz". Portrety te w regulaminie "firmy" zostały podzielone na 5 typów, w zależności od usytuowania na skali: naturalizm – Czysta Forma. Te ostatnie, wykonywane niegdyś pod wpływem narkotyków , z którymi Witkacy zapoznał się podczas służby w Rosji, a później "na trzeźwo", przyniosły mu sławę. Witkacy skategoryzował swoje portrety w pięciu podstawowych typach: od A do E.

• Typ A: osoba portretowana była przedstawiona bardzo dokładnie, bez przerysowań, bez cienia karykatury, jedynie tło portretów typu A było bardzo fantastyczne: dziwne postacie zwierzęce, bujna i niespotykana roślinność itp.
• Typ B: również dokładne ujęcie portretowanego, jednak z niewielką dozą podkreślenia charakterystycznych cech portretowanego.
• Typ C: przeznaczony głównie dla przyjaciół i znajomych, artysta wykonywał je na spotkaniach towarzyskich, czasami pod wpływem narkotyków, dlatego też na portretach typu C istnieją również dopiski takie jak Co – co oznaczało, że artysta tworzył pod wpływem kokainy , Et – eteru , Eu – eukodalu, portrety tego typu charakteryzowały się dużą dozą karykatury.
• Typ D: To samo co w Typie C, jednak bez pomocy jakichkolwiek środków odurzających.
• Typ E: zupełna dowolność w portretowaniu: czysta forma.

Oprócz wymienionych powyżej głównych typów, są również portrety będące połączeniem dwóch typów, na przykład A+E.

Dodatkowe znaki na obrazach Witkacego
Witkacy bardzo często na swoich obrazach (najczęściej portretach) dopisywał pod wpływem czego tworzył, ale nie tylko. Na jego obrazach można więc zauważyć takie oznaczenia:

• FBZ – fajka bez zaciągania,
• FZZ – fajka z zaciąganiem,
• NP 12 – nie palił 12 dni,
• NΠ 3 – nie pił 3 dni,
• cof. – pił kawę,
• pyfko, pywo – piwo.

Wśród tych oznaczeń znajdowały się także nazwy narkotyków, jak np. pejotl , bowiem Witkiewicz przez całe lata 30. z nimi eksperymentował, malując pod ich wpływem obrazy oraz pisząc teksty.

Portrety wszystkich typów są chętnie kupowane przez kolekcjonerów, bowiem są oryginalne i świadczą o wielkiej inwencji artystycznej i talencie Witkacego. Witkacy jednak ubolewa, że największą popularnością cieszą się te "normalne" portrety, ale dzięki nim Firma Portretowa stała się przez pewien czas jego głównym źródłem utrzymania.

Sztuki teatralne i literatura

Mimo ówczesnych niepowodzeń inscenizacyjnych jego sztuk teatralnych, Witkacy nie zrezygnował z dalszego ich pisania. Jego sztuki doczekały się udanych inscenizacji w latach 70. XX wieku, np. Szewcy . Witkacy był także płodnym pisarzem. Po młodzieńczej powieści 622 upadki Bunga, czyli demoniczna kobieta napisał Pożegnanie jesieni, Nienasycenie oraz niedokończone Jedyne wyjście.

Prace filozoficzne

W 1935 roku ukazało się jego podstawowe dzieło filozoficzne: Pojęcia i twierdzenia implikowane przez pojęcie istnienia – zwane przez niego "hauptwerkiem". Napisał wiele pism krytycznych i filozoficznych (szczególnie estetycznych). Jako krytyk Witkacy był równie radykalny i nonkonformistyczny jak Stanisław Brzozowski , co nie przysparzało mu przyjaciół. Ostatnie dzieło filozoficzne Witkacego, uzupełnienie "hauptwerku", to Zagadnienie psychofizyczne (1938) – oryginalna filozofia: biologiczny monadyzm, inspirowana monadyzmem Leibniza . Mimo że prawie całe jego archiwum przepadło podczas powstania warszawskiego, jego dzieła zebrane (bez wszystkich listów) obejmują 25 tomów.

Ważniejsze dzieła

Dzieła literackie

Powieści

• 622 upadki Bunga, czyli Demoniczna kobieta – powst. 1911 , pierwodruk 1972
• Pożegnanie jesieni ( 1927 )
• Nienasycenie ( 1930 )
• Jedyne wyjście (nieukończona); powst. 1932 , pierwodruk 1968 , pierwsza edycja krytyczna 1992

Utwory teatralne

• Juwenilia (utwory dziecięce):
  • Karaluchy 1893
  • Odważna księżniczka 1893
• Maciej Korbowa i Bellatrix 1918
• Pragmatyści 1919
• Nowe wyzwolenie 1920
• W małym dworku 1921
• Metafizyka dwugłowego cielęcia 1921
• Kurka Wodna 1921
• Bezimienne dzieło 1921 , publikacja 1962
• Mątwa 1922
• Nadobnisie i koczkodany 1922
• Jan Karol Maciej Wścieklica ( 1922 )
• Wariat i zakonnica 1923
• Janulka, córka Fizdejki 1923
• Matka (1924)
• Sonata Belzebuba 1925
• Szewcy 1934

Pisma estetyczne

• Nowe formy w malarstwie i wynikające stąd nieporozumienia 1919
• Szkice estetyczne 1922
• Teatr. Wstęp do teorii Czystej Formy w teatrze 1923

Pisma filozoficzne

• Pojęcia i twierdzenia implikowane przez pojęcie Istnienia 1935
• Zagadnienie psychofizyczne – nieukończona; (1938), pierwodruk 1978

Pisma różne

• Nikotyna, alkohol, kokaina, peyotl, morfina, eter 1932 (wydane jako Narkotyki)
• Niemyte dusze – powst. (1936), pierwodruk 1975

Dzieła malarskie i graficzne

Rysunki

• Bóg Ojciec pierwszy raz poważnie zastanowił się nad istotą ziemi (nie świata)
• portrety , np. Ireny Solskiej , Brunona Schulza , Stefana Żeromskiego , autoportrety

Obrazy olejne z okresu formistycznego

• Ogólne zamieszanie
• Rąbanie lasu
• Kompozycja fantastyczna
• Kuszenie św. Antoniego
• Portret Jarosława i Anny Iwaszkiewiczów
• autoportrety

Pastele

• cykl kompozycji "astralnych"
• cykl "Firmy Portretowej S. I. Witkiewicz", w tym portrety ludzi kultury: Michała Choromańskiego , Leona Chwistka , Zofii Nałkowskiej , Marii Pawlikowskiej-Jasnorzewskiej , Karola Szymanowskiego , Juliana Tuwima i innych
• autoportrety

Fotografie Prace czarno-białe, czasem ręcznie kolorowane

• wczesne kompozycje fotograficzne: pejzaże, zdjęcia lokomotyw na dworcu w Zakopanem
• portrety, najczęściej rodziny i przyjaciół
• autoportrety

Witkacy w piosenkach

• 1998 : Voo Voo Oov Oov – tekst w utworze "Pusz się"

Zobacz też

• Jadwiga Witkiewiczowa
• Bronisław Wojciech Linke
• Czysta forma
• Nienasycenie (film)

Przypisy

Bibliografia

• S.I. Witkiewicz, Dzieła zebrane. Red.: Anna Micińska, Janusz Degler i Lech Sokół. Wstęp: Jan Błoński. Warszawa od 1992 – nieukończona, z inicjatywy Anny Micińskiej
• S.I. Witkiewicz, Pisma filozoficzne i estetyczne. Warszawa 1974-1978, tomy I-IV
• S.I. Witkiewicz,Bez kompromisu. Pisma krytyczne i publicystyczne. Oprac. Janusz Degler. Warszawa 1976
• S. Witkiewicz, Listy do syna, Warszawa 1969
• A. Micińska, Istnienie Poszczególne: Stanisław Ignacy Witkiewicz, Wrocław 2003
• J. Błoński, Witkacy, Kraków 2000
• K. Puzyna, Witkacy, Warszawa 1999
• J. Degler, Witkacy w teatrze międzywojennym, Warszawa 1973
• I. Jakimowicz, Witkacy Malarz, Warszawa 1985
• B. Zgodzińska-Wojciechowska, A. Żakiewicz, Witkacy – Stanisław Ignacy Witkiewicz. Dzieła w zbiorach Muzeum Pomorza Środkowego w Słupsku, Warszawa 1996,
• M. Nowotny-Szybistowa, Osobliwości leksykalne w języku Stanisława Ignacego Witkiewicza, Polska Akademia Nauk, Instytut Badań Literackich, wyd. Ossolineum 1973.
• J. Siedlecka, Mahatma Witkac, wyd. Słowo, Warszawa 1992.
• B. Michalski, Polemiki filozoficzne Stanisława Ignacego Witkiewicza, PIW, Warszawa 1979.
• T. Bocheński, "Witkacy i reszta świata", wyd. Officyna, Łódź 2010.

Linki zewnętrzne

• Malarstwo Witkacego i obszerne kalendarium
• Kulturologia polska XX wieku – Stanisław Ignacy Witkiewicz
• Maciej Pinkwart, "Wygraliśmy" w Moje Zakopane – Trzydziecha – opis pogrzebu domniemanych zwłok Witkacego w Zakopanem w 1988 r. i ekshumacji z 1994 r. [dostęp 28-8-2008]
• Jacek Szczerba "Witkacy się nie zabił" Rozmowa z reżyserem Jackiem Koprowiczem [dostęp 26-08-2008]
• Twórczość Stanisława Ignacego Witkiewicza
• Utwory Witkacego w Kujawsko-Pomorskiej Bibliotece Cyfrowej