Zając bielak (Lepus timidus) –
gatunek
ssaka z rodziny
zającowatych
. Zamieszkuje on głównie północne rejony
Europy
i
Azji
. Znany jest głównie z tego, że okresowo zmienia ubarwienie.
Charakterystyka
Wygląd
W lecie futro tego zająca na grzbiecie pokrywają czerwonobrązowe lub brązowoszare cętki. Futro na zadzie jest czerniawe a na szyi brązowe. Końce uszu są czarne. Dolna połowa ogona jest biała, a górna brązowawa. Zimą jego sierść jest cała biała. Palce stóp są długie i gęsto owłosione, a dzięki możliwości szerokiego rozpościerania ich mogą pełnić rolę rakiet śnieżnych. Przystosowane są doskonale do biegania po miękkim śniegu.
Wymiary
Długość: do 67 cm (w tym ogon do 6,5 cm), masa: 2-5,8 kg. Jest nieco mniejszy od zająca szaraka, ma krótsze uszy (do 10,5 cm). Gdy się je położy sięgają końca pyszczka.
Tryb życia
Bielak, podobnie jak inne zające, ratuje się przed drapieżnikami ucieczką. Nie kopie nor w ziemi, jak czynią to jego krewniacy –
króliki
. Żeruje głównie nocą, dzień spędzając na czuwaniu, ukryty w zaroślach. Jego naturalnymi wrogami są tylko
ryś
,
piesiec
i
sowa śnieżna
.
Występowanie
Zając bielak występuje na
Półwyspie Skandynawskim
, na
Syberii
, w
Mongolii
i
Mandżurii
, a także w
Alpach
,
Irlandii
oraz w północno-wschodniej części
Polski
.
Biotop
Spotkać go można głównie w lasach oraz w dolinach rzek, gdzie lubi przebywać w silnie zarośniętych krzewami i drzewami zaroślach, które zapewniają mu bezpieczne schronienie.
Pokarm
Na żer wychodzi zwykle nocą. Pokarm bielaka w lecie stanowi soczysta roślinność zielna, jagody i grzyby. W zimie natomiast odżywia się korzeniami, korą drzew oraz sianem.
Rozród i rozwój
Okres rozrodu trwa od lutego-marca do września-października w zależności od stref klimatycznych. Ciąża trwa od 47 do 53 dni, średnio 50 dni. Przeciętna wielkość miotu u bielaka zawiera się w granicach 2-8, częściej 3-5. Młode rodzą się z otwartymi oczami, owłosione i od razu ruchliwe. Ssą matkę przez około 3 tygodnie. Po 10 dniach zaczynają żerować samodzielnie. Dojrzałość płciową osiągają w wieku 10-12 miesięcy. Fizjologiczna długość życia bielaka nie jest znana. Najstarszy zając znakowany w Szkocji miał 6 lat. Bielak wyprowadza w sezonie rozrodu od 1 do 3 miotów. Na terenach o łagodniejszym klimacie parkoty zaczynają się w lutym, a pierwszy miot przychodzi na świat w kwietniu. W wiosennym rozrodzie uczestniczą nie wszystkie samice. Drugi miot ma miejsce w czerwcu lub na początku lipca. W tym okresie ogół samic uczestniczy w rozrodzie. Jest to miot decydujący o wielkości przyrostu młodych w danym roku. W trzecim miocie uczestniczy niewielka liczba samic w populacji.
Ochrona
W Polsce jest
gatunkiem chronionym prawnie
.
Bibliografia
- Elżbieta Fido-Drużyńska: Ssaki Polski. Atlas. Warszawa: Wyd. Szkolne i Ped., 1995. .
