ASEAN (
ang.
Association of South-East Asian Nations, pol. Stowarzyszenie Narodów Azji Południowo-Wschodniej) - organizacja polityczno-gospodarcza, powstała na gruzach Association of South-East Asia utworzonego przez
Malezję
,
Filipiny
i
Tajlandię
w
1961
roku. Założona
8 sierpnia
1967
w
Bangkoku
. Jej siedzibą jest
Dżakarta
. Członkami są (w kolejności przystępowania):
Filipiny
,
Indonezja
,
Malezja
,
Singapur
,
Tajlandia
(państwa założycielskie),
Brunei
(od
8 stycznia
1984
),
Wietnam
(od
28 lipca
1995
),
Laos
i
Birma
(od
23 lipca
1997
),
Kambodża
(od
30 kwietnia
1999
).
Organy
- Konferencja Ministrów (naczelny)
- Stały Komitet (zajmujący się działalnością bieżącą)
- Sekretariat
Cele
Deklaracja ASEAN stwierdza, że główne cele i zamiary stowarzyszenia to:
- Przyspieszanie wzrostu ekonomicznego, rozwoju socjalnego i kulturalnego w regionie: fundacja ma budować pokojową i dobrze współpracującą wspólnotę narodów południowoazjatyckich.
- Promowanie regionalnego pokoju i stabilizacji poprzez trwałe respektowanie sprawiedliwości i reguł prawa w stosunkach między krajami w regionie i dochowywanie zasad Karty Narodów Zjednoczonych.
"Stowarzyszenie reprezentuje zjednoczoną wolę narodów w związanie się przyjaźnią i współpracą i, przez wspólny wysiłek i poświęcenie, zapewnia ludziom i potomności szczęście pokoju, wolności i dobrodziejstwa" (Deklaracja ASEAN,
Bangkok
,
8 sierpnia
1967
).
Traktat o wzajemnych stosunkach i współpracy (The Treaty of Amity and Cooperation, TAC) w Południowej Azji został podpisany na pierwszej konferencji ASEAN
24 lutego
1976
. Stwierdzał on, że we wzajemnych stosunkach członkowie będą się kierować następującymi fundamentalnymi zasadami: wzajemny szacunek dla niezależności, suwerenności, równości, terytorialnej niepodzielności i narodowej tożsamości wszystkich narodów; prawo każdego kraju do prowadzenia niezawisłej polityki, wolnej od zewnętrznej ingerencji, przewrotu lub przymusu; nieingerowanie w wewnętrzne interesy, rozstrzyganie różnic lub sporów w pokojowy sposób; zrzeczenie się gróźb lub siły jako sposobu rozstrzygania sporów, prowadzenie efektywnej współpracy.
TAC stwierdzał, że dialog polityczny i współpraca w dziedzinie bezpieczeństwa powinna dążyć do promowania regionalnego pokoju I stabilizacji poprzez podnoszenie regionalnej niezależności. Regionalna niezależność ma być osiągnięta przez współpracę na wszystkich polach opartych na zasadach pewności siebie, niezależności, wzajemnego szacunku, współpracy i solidarności, które powinny tworzyć stowarzyszenie jako silną wspólnotę narodów Południowej Azji.
Głównym zadaniem ASEAN jest współpraca gospodarcza, kulturalna, naukowo-techniczna i kulturalna w swoim regionie. ASEAN dąży również do utworzenia strefy pokoju, neutralności i wolności, pozbawionej broni jądrowej. Kraje ASEAN podejmują działania na rzecz pokojowego rozwiązywania sporów, normalizacji na
Półwyspie Koreańskim
. Do współpracy zapraszane są także państwa trzecie, np. kraje
Unii Europejskiej
,
USA
,
Rosja
,
Chiny
. ASEAN zadecydował o wprowadzeniu na swoim obszarze do
2005
strefy wolnego handlu (
AFTA
). Współuczestniczy w konsolidacji działań w całym regionie
Pacyfiku
, wchodząc w skład
APEC
. Siłą tej organizacji jest postępujący dynamicznie od przełomu
lat 80.
i
90.
rozwój gospodarczy ("azjatyckie tygrysy"), atrakcyjny rynek, liczący ponad 180 mln ludności i tania siła robocza.
28 lutego
2009
do strefy wolnego handlu ASEAN dołączyli
Australia
i
Nowa Zelandia
[1].
Historia
Do
1983
w działalności ASEAN wyróżnia się 3 okresy:
-
1967
-
74
dominacja problematyki politycznej (m.in. w 1971 Deklaracja ZOPFAN - strefa pokoju, wolności i neutralności)
-
1974
-
79
dominacja problematyki ekonomicznej (szybki rozwój form integracyjnych, współpraca gospodarcza z rozwiniętymi krajami Pacyfiku -
Japonią
,
Australią
i
Nową Zelandią
)
- od
1979
ponownie dominacja problematyki politycznej związanej z ekspansją
komunizmu
na
Półwyspie Indochińskim
.
Działalność
Najważniejszą formą instytucjonalnego nadzoru zamierzeń ASEAN to coroczne spotkanie szefów rządu i ministrów spraw zagranicznych. Spotkania te poruszają tematy takie jak
rolnictwo
i
leśnictwo
,
ekonomia
, energia, środowisko, finanse, informacja, inwestycje, prawo, nauka i technologia, przestępczość międzynarodowa, turystyka. Głównym organem jest Sekretariat (sekretariat generalny o 2-letniej
kadencji
na zasadzie rotacji alfabetycznej państw). Organami wspierającymi jest 29 komitetów i 122 grupy techniczne. Aby wspierać prowadzenie stosunków zewnętrznych, ASEAN rozwinęło komitety składające się z głów misji dyplomatycznych w następujących miastach:
Bruksela
,
Londyn
,
Paryż
,
Waszyngton
,
Tokio
,
Canberra
,
Ottawa
,
Wellington
,
Genewa
,
Seul
,
Nowe Delhi
,
Nowy Jork
,
Pekin
,
Moskwa
i
Islamabad
.
Jak twierdzi
Kofi Annan
, były
Sekretarz Generalny
ONZ
: "Dzisiaj ASEAN jest nie tylko dobrze funkcjonująca, niepodzielna rzeczywistość w tym regionie. To rzeczywista siła, z którą trzeba się liczyć daleko poza tym regionem. To ponadto zaufany partner
ONZ
w dziedzinie rozwoju".
W październiku 2003 r. liderzy dziesięciu państw Stowarzyszenia Narodów Azji Południowo-Wschodniej podpisali układ w sprawie utworzenia w 2015 r. wspólnoty gospodarczej na wzór Unii Europejskiej.
Region ASEAN to około 500 milionów mieszkańców, całkowita powierzchnia 4,5 milionów km², łączny produkt krajowy brutto 737 miliardów dolarów.
Zobacz też
Przypisy
Linki zewnętrzne
