System z Bretton Woods –
system walutowy
, który stworzył podstawy relacji międzynarodowych w sferze zarządzania systemami monetarnymi. Był pierwszym w pełni negocjowalnym systemem monetarnym kierowanym przez rządy państw.
W trzech pierwszych tygodniach lipca
1944
w Hotel Mount Washington w
Bretton Woods
, w stanie
New Hampshire
odbyła się United Nations Monetary and Financial Conference (znana również jako Konferencja w Bretton Woods), owocem której było podpisanie porozumienia z Bretton Woods. W konferencji uczestniczyło 730 delegatów z 44
państw alianckich
.
W celu przestrzegania i kontroli postanowień systemu uczestnicy konferencji powołali do życia
Międzynarodowy Bank Odbudowy i Rozwoju
(The International Bank for Reconstruction and Development, IBRD) oraz
Międzynarodowy Fundusz Walutowy
(International Monetary Fund, IMF). Początek działalności tych instytucji przypada na
1946
, kiedy porozumienie zostało
ratyfikowane
.
System z Bretton Woods nakładał obowiązek na każdym państwie do zastosowania polityki monetarnej, której jednym z celów było utrzymanie kursów wymiany w jednoprocentowym przedziale wahań. Z powodu wzrastających obciążeń system załamał się w
1971
. Jednym z powodów było wstrzymanie przez Stany Zjednoczone
wymienialności dolara na złoto
.
Do wczesnych lat 70. system z Bretton Woods w efektywny sposób zapobiegał konfliktom oraz pomagał w osiąganiu wspólnych celów twórcom systemu, w szczególności Stanom Zjednoczonym.
Początki
Podstawy polityczne systemu z Bretton Woods składają się z kilku kluczowych czynników: pamięci
Wielkiego Kryzysu
, koncentracji władzy w niewielkiej liczbie państw oraz chęci do uporządkowania i ustabilizowania sytuacji w handlu międzynarodowym.
Wielki Kryzys
Podstawą wypracowanego porozumienia była wspólna wiara w kapitalizm. Jednakże kraje rozwinięte różniły się odnośnie rodzajów kapitalizmu, jaki byłby najlepszy dla ich gospodarek (
Francja
, na przykład preferowała większe planowanie i interwencje rządowe, z kolei Stany Zjednoczone były za ograniczeniem interwencjonizmu państwowego), wszystkie jednak polegały na mechanizmach rynkowych i własności prywatnej.
Wyjątkowe jest to, że to nie różnice lecz podobieństwa okazały się najważniejsze. Wszyscy uczestnicy konferencji w Bretton Woods zgadzali się, że chaos monetarny poprzedzający wojnę dostarczył kilku ważnych lekcji.
Doświadczenia związane z
Wielkim Kryzysem
były w świadomości rządzących świeże. Uczestnicy konferencji w Bretton Woods mieli nadzieje na uniknięcie sytuacji z lat 30. Rządy w latach 30. XX wieku stosowały politykę dewaluacji waluty, zwiększając konkurencyjność swoich produktów w handlu międzynarodowym, co poprawiało bilans płatniczy, nakręcając
deflacje
w kraju, co spowodowało zmniejszenie
popytu
, spadek dochodu krajowego, zwiększenie
bezrobocia
i w konsekwencji zmniejszenie obrotów w handlu międzynarodowym.
Handel w latach 30. XX wieku był głównie ograniczony do bloków walutowych (grup państw używających tej samej waluty, np. Imperium Brytyjskie używało funta). Bloki te nie pozwalały na przepływ kapitału i inwestycji do państw w innych blokach. Mimo że ta strategia przynosiła korzyści dla budżetu w krótkim okresie, to już w średnim i długim okresie odbijała się negatywnie.
Uczestnicy konferencji w Bretton Woods popierali liberalny system, który polegałby na zasadach wolnorynkowych, z minimalną liczbą barier dla prywatnych przepływów
kapitału
. Mimo że mieli różne poglądy co do sposobu wprowadzenia nowego systemu, to zgadzali się że będzie to otwarty system.
“Bezpieczeństwo ekonomiczne”
Na podstawie doświadczenia z lat przed wojną, planiści ze Stanów Zjednoczonych wypracowali koncept bezpiecznej ekonomii - liberalnego systemu ekonomicznego, który pomoże w utrzymaniu powojennego pokoju. Jednym z tych którzy dostrzegli taką możliwość, był
Cordell Hull
, sekretarz stanu USA w latach 1933-1944. Hull uważał, że fundamentalnymi przyczynami II wojny światowej była dyskryminacja ekonomiczna i wojna handlowa. Dokładnie miał na myśli czynniki kontrolujące handel i kursy walutowe (porozumienia bilateralne)
nazistowskich Niemiec
i politykę protekcyjną w
Imperium brytyjskim
.
Kursy walutowe
Daty pokazują kiedy wprowadzono kursy
Zobacz też
