Niedobór kwasu askorbinowego

ICD-10 E54

Dziąsła w szkorbucie

Dziewczynka ze szkorbutowym językiem

Szkorbut (gnilec) ( łac. scorbutus) - choroba wielonarządowa wywołana niedoborem kwasu askorbinowego w pożywieniu. Główne objawy dotyczą tkanki łącznej , ponieważ witamina C jest koenzymem hydroksylaz prolinowej i lizynowej , które katalizują powstanie poprzecznych wiązań kowalencyjnych między cząstkami tropokolagenu. Brak kwasu askorbinowego oznacza brak aktywności tych enzymów a co za tym idzie brak dojrzewania kolagenu .

Objawy wynikające z upośledzenia syntezy kolagenu:

• samoistne krwawienia (niedobór kolagenu w ścianach naczyń krwionośnych )
• bóle mięśni, stawów i kości (wynik krwawień)
• patologiczne złamania
• ogólne osłabienie
• zapalny przerost dziąseł , chwianie się i wypadanie zębów
• słabe gojenie ran

Pozostałe objawy:

• depresja
• niedokrwistość typu hemolitycznego (brak ochrony erytrocytów przed aktywnymi formami tlenu)

Wśród ssaków jedynie naczelne i świnka morska nie ma oksydazy L-gulonolaktonowej katalizującej utlenienie L-gulonolaktonu do L-askorbinianu , a co za tym idzie tylko u tych gatunków występuje gnilec. U człowieka objawy tej awitaminozy pojawiają się po około 70 dniach diety pozbawionej kwasu askorbinowego. W dawnych czasach zapadali na nią marynarze, mieszkańcy obleganych twierdz, oraz więźniowie. Obecnie dotyczy najczęściej małych dzieci i niemowląt karmionych sztucznie dietą pozbawioną dostatecznej ilości witaminy C, na którą mają większe zapotrzebowanie (intensywny wzrost wymaga większej syntezy kolagenu). Leczenie polega na podawaniu witaminy C.

Źródła/Linki zewnętrzne

• SCURVY: How a Surgeon, a Mariner, and a Gentleman Discovered the Greatest Medical Mystery of the Age of Sail by Stephen R. Bown. Published by Thomas Dunne Books 2004.
• The history of scurvy & vitamin C. by Kenneth J. Carpenter. Published by Cambridge University Press 1986.
• witaminy.org.pl