Na mapach: 59°20'N 18°03'E / 59.333, 18.05

Sztokholm
Herb Herb Sztokholmu
Państwo	Szwecja
Region	Sztokholm
Powierzchnia	188 km²
Położenie	59° 20' N 18° 03' E
Ludność (2008) •  liczba ludności •  gęstość •  aglomeracja	825 057 3 218 os./km² 1 252 020
Nr kierunkowy	+46 (0)8
Miasta partnerskie	Belgrad ( Serbia ) Berlin ( Niemcy ) Częstochowa ( Polska ) Helsinki ( Finlandia ) Londyn ( Wielka Brytania ) Paryż ( Francja ) Reykjavík ( Islandia ) Sarajewo ( Bośnia i Hercegowina ) Warszawa ( Polska )
Położenie na mapie Szwecji Sztokholm
Strona internetowa miasta

Sztokholm ( szw. [stɔkːɔlm] ) – największe miasto i stolica Szwecji . Siedziba rządu, parlamentu oraz rodziny królewskiej.

Sztokholm jest siedzibą władz administracyjnych regionu Sztokholm .

Miasto (gmina Sztokholm) zamieszkuje 825 057 osób a cały region Sztokholmu – 2 011 047^[1].^{(wrzesień 2009)}

Niektórzy badacze wywodzą nazwę miasta od stock – pień, pal, belka i holme – wyspa, wysepka.

W mieście jest ok. 70 muzeów , z których najczęściej odwiedzane są muzeum okrętu Vasa i Skansen na Djurgården .

Historia

Miasto po raz pierwszy pojawia się w staro-skandynawskich sagach jako Agnafit, i jest łączone z mitologicznym królem szwedzkim, Agne. Pierwszy raz Sztokholm pojawia się w dokumentach w roku 1252, kiedy to kopalnie w Bergslagen uczyniły z niego ważne miejsce w dziedzinie handlu żelazem.

Loża masońska w Sztokholmie

Rozwój miasta rozpoczął się w XIII wieku od części zwanej dzisiaj Gamla Stan – Stare Miasto. Za założyciela miasta uważany jest jarl Birger Magnusson , dzięki któremu miasto bardzo szybko uzyskało duże znaczenie w handlu. Od 1436 Sztokholm jest stolicą Szwecji. Po okresie walk szwedzko-duńskich w XV i XVI wieku, w 1523 Sztokholm został zdobyty ostatecznie przez Gustawa I Wazę . Od tego czasu też siedzibą szwedzkich królów był zamek Tre Kronor. W 1697 roku jednak pożar strawił większość budowli i od 1754 rodzina królewska zamieszkała już w Pałacu Królewskim . W 1776 roku powstała Akademia Szwedzka .

W połowie XIX wieku stolica Szwecji liczyła blisko 100 tysięcy mieszkańców. W Sztokholmie rozgrywane były Letnie Igrzyska Olimpijskie w 1912 . Po II wojnie światowej, w 1952 uruchomiono w mieście pierwszą linię metra.

Sport

Kluby piłkarskie Sztokhlomu:

• Djurgården IF
• Hammarby IF

W Sztokholmie rozgrywane były Letnie Igrzyska Olimpijskie w 1912 .

Geografia

Położenie

Położone w środkowej części kraju na 14 wyspach , które połączone są ze sobą 53 mostami oraz lądzie stałym nad zatoką Saltsjön ( Morze Bałtyckie ) i jeziorem Melar (szw. Mälaren) wraz z łączącą je cieśniną Norrström . Cały obszar stołeczny Sztokholmu obejmuje m.in. archipelag sztokholmski, czyli 24 000 wysp, wysepek i skał przybrzeżnych. Te uwarunkowania sprawiły, że miasto bywa nazywane Wenecją Północy . Ze 188 km² powierzchni miasta jedną trzecią stanowi teren zabudowany, pozostałe woda, lasy i parki.

Klimat

Z powodu położenia na północy, klimat Sztokholmu jest silnie zróżnicowany, w zależności od pory roku. W czasie zimy dzień trwa około sześciu godzin. Natomiast w czerwcu czas ten sięga nawet 18 godzin. Z tego powodu, w Sztokholmie są ciepłe lata i mroźne zimy. Najwyższa zarejestrowana temperatura to +36, a najniższa to -32 stopnie Celsjusza.

Typowe temperatury:

• Zima: od -7 do +2 stopni Celsjusza
• Wiosna: od +5 do +15 stopni Celsjusza
• Lato: od +20 do +25 stopni Celsjusza
• Jesień: od +5 do +18 stopni Celsjusza

Podział administracyjny Sztokholmu

Podział administracyjny Sztokholmu od 01.01.2007

Od 1 stycznia 2007 Sztokholm dzieli się na 14 dzielnic ( szw. stadsdelsområde):

Każda z dzielnic dzieli się z na rejony (szw. stadsdel) a te z kolei na kwatery (szw. kvarter).

Transport

Transport publiczny

Sztokholm posiada dobrze rozwiniętą sieć komunikacji miejskiej. Metro (szw. Tunnelbana), autobusy, szybka kolejka podmiejska i regionalna pozwalają szybko przemieszczać się w obrębie miasta jak i regionu sztokholmskiego. Wszystkie formy transportu naziemnego (poza autobusami z/na lotnisko oraz pociągami na lotnisko) zarządzane są przez Storstockholms Lokaltrafik (SL), który powierza utrzymanie i naprawę sieci szeregowi firm – np. Connex (obsługuje metro). Funkcjonują trzy koleje regionalne, w tym jedna wąskotorowa.

Metro sztokholmskie – stacja Hötorget

SL wprowadziła wspólny bilet na wszystkie środki komunikacji, poruszające się w regionie sztokholmskim. Pozwala to na łatwe przesiadanie się z metra na autobus, kolejkę podmiejską itd. Bilety są dostępne w formie kuponów jednoprzejazdowych oraz kart podróżnych. Karty podróżne mogą mieć różny okres ważności (od 24 godzin do jednego roku). Turystom, którzy nabędą tzw. kartę sztokholmską (szw. stockholmskortet), kartę abonamentową uprawiającą do jednorazowego wstępu do miejskich muzeów i galerii przez określoną liczbę dni (1-3) przysługują w tym czasie nieograniczone przejazdy komunikacją miejską (za wyłączenim niektórych linii). Bilety ulgowe przysługują osobom do 20 oraz powyżej 65 roku życia.

Drogi i Kolej

Kolejowe połączenia dalekobieżne obejmują m.in. linie do Göteborga czy Sundsvall , obsługiwane przez pociągi typu X 2000 . Znajduje się tu Dworzec Centralny .

W mieście krzyżują się drogowe trasy europejskie E4 , E18 oraz E20 .

Część E4 i E20

Lotniska

Głównym lotniskiem Sztokholmu jest Arlanda , położona ok. 40 km na północ od Sztokholmu. Z Polski na Arlandę latają codziennie samoloty LOT -u z Warszawy oraz Lufthansy , KLM -u i SAS-u (z przesiadkami w portach europejskich). Z lotniska Arlanda do centrum miasta można dostać się: pociągiem (super-szybki ekspres Arlanda Express , ok. 20 minut), autobusem (szw. Flygbussarna) lub taksówką (40 min). Poza tym Sztokholm posiada lotnisko Bromma , w centrum obsługujące samoloty m.in. Malmö Aviation i innych lokalnych przewoźników, ruch czarterowy, jak i prywatne awionetki. Bromma jest też bazą dwóch aeroklubów. Blisko Sztokholmu (ok. 100 km na południe) znajduje się lotnisko Skavsta , na które możemy się dostać samolotami linii Wizz Air oraz Ryanair z kilku miast polskich. Z kolei na północ od Sztokholmu znajduje się lotnisko Västerås , które obsługiwane jest także przez tanie linie lotnicze. Również na północ, ok. 30 km w kierunku Uppsali, znajduje się lotnisko Gryttjom, gdzie wykonuje się m.in. skoki ze spadochronem.

Promy

Sztokholm poprzez terminal promowy ma bezpośrednie połączenia promowe z Tallinnem , Rygą , Helsinkami , Turku oraz Mariehamn na Wyspach Alandzkich . Poprzez położony 60 km dalej na południu terminal w Nynäshamn posiada połączenia promowe z Gdańskiem ^[2]. Małe promy (obsługiwane przez Waxholmsbolaget) pozwalają dostać się na wiele wysp archipelagu sztokholmskiego.

Edukacja

W Sztokholmie znajdują się liczne uczelnie wyższe, między innymi założony w 1811 Instytut Karolinska , założona w 1827 Królewska Politechnika w Sztokholmie (szw. Kungliga Tekniska Högskolan) i założony w 1878 Uniwersytet w Sztokholmie .

Węzeł Wiedzy i Innowacji EIT

Sztokholm jest jednym z centrów Węzła Wiedzy i Innowacji (Sustainable Energy) Europejskiego Instytutu Technologicznego ^[3]. W projekcie uczestniczą też uczelnie i przedsiębiorstwa z Hiszpanii, Holandii, Niemiec, Polski (polskim koordynatorem projektu jest krakowska AGH ) i Francji. Udział w projekcie pozwala na tworzenie zupełnie nowych technologii i ich transfer do biznesu na ogromną skalę. Na badania wykorzystywane w biznesie przypadnie 120 mln euro rocznie.

Turystyka

Ratusz

Główne zabytki i atrakcje miasta:

• Kungliga Slottet – Pałac Królewski
• Storkyrkan – Katedra
• Riddarhuset – Dom Rycerstwa i Szlachty w Sztokholmie
• Stadshuset – Ratusz
• Vasamuséet – Muzeum Okrętu "Vasa"
• Skansen w Sztokholmie

Muzea

Przypisy

Linki zewnętrzne

• Strona Miasta Sztokholm
• Przewodnik po Sztokholmie