fragment Limes Saxoniae granicy między Sasami oraz Słowianami z plemienia Obodrzytów ustanowiona ok. 810 r. na terenie obecnego landu Szlezwik-Holsztyn

Słowianie połabscy, Połabianie - plemiona zachodniosłowiańskie z grupy plemion lechickich , zamieszkujące od VI wieku ziemie między Morzem Bałtyckim , Łabą , Hawelą i Odrą . Od wschodu graniczyli z Lubuszanami i Pomorzanami , od zachodu przez Limes Saxoniae z Sasami , od południa zaś z plemionami czeskimi.

Historia

Marchia Wschodnia (Marchia Saska) ok. 965 roku i jej podział na 6 części

Słowianie połabscy zamieszkiwali tereny między Morzem Bałtyckim, Łabą, Hawelą i Odrą od VI wieku. We wczesnym średniowieczu stali się celem ekspansji Karola Wielkiego , a później najazdów Sasów . Obodrzyce i Wieleci w VII wieku dostali się pod wpływy państwa Franków . Wyzwolili się z nich w 983 po zdobyciu m.in. Hobolina i Hamburga ^[1]. Powstanie zakończyła nierozstrzygnięta bitwa pod Białoziemiem, między Tongerą a Muldą - dopływami Łaby .

W 937 roku Otton I Wielki utworzył na południowo-wschodnich rubieżach Saksonii Marchię Wschodnią zwaną też "Marchią Saską", obejmującą terytorium od gór Harz po rzeki Soławę i Muldę . Celem ustanowienia tej marchii był podbój graniczących z nią ziem zamieszkałych przez Słowian połabskich. Po zajęciu Łużyc w 963 roku marchia ta graniczyła bezpośrednio z państwem polskim Mieszka. Jej władcą był margrabia Gero (zm. 965 ). Po jego śmierci, w roku 966 , cesarz Otton podzielił marchię na 6 części.

W roku 1108 biskupi niemieccy ogłaszają manifest nawołujący do ekspansji na ziemie Słowian połabskich. W XII wieku (wyprawa z 1147 ) ma miejsce tzw. krucjata połabska - zbrojna wyprawa wojenna zorganizowana z upoważnienia papieża Eugeniusza III . Feudałowie niemieccy kierują oręż przeciwko pogańskim plemionom Słowian połabskich. W wyniku licznych wypraw krzyżowych, w których brali udział także schrystianizowani wcześniej władcy polscy, wiele z tych plemion zostaje ujarzmionych. Najdłużej (do pocz. XVIII wieku ) ich język i obyczaje zachowały się na zachód od dolnej Łaby, gdzie mieszkali potomkowie Drzewian . Jedynym władcą słowiańskim który oparł się chrystianizacji i odparł krucjatę był książę Niklot .

Na podbitych terenach Niemcy rozpoczęli we wczesnym średniowieczu tzw. Ostsiedlung ^[2] proces osiedleńczy na wschód od rzeki Łaby i Soławy oraz wzmożoną germanizację ludności słowiańskiej w wyniku czego do dnia dzisiejszego na tych terenach dawniej zamieszkanych przez Słowian połabskich obecnie zachowała się jedynie 60 000 tys. populacja Serbów łużyckich .^[3]

Podział plemion połabskich

Najważniejsze plemiona wchodzące w skład Połabian to:

Ziemie zasiedlone przez Obodrzytów , Wieletów oraz Serbołużyczan

• Obodrzyce - tworzący Związek obodrycki - oraz związani z nimi:
  • Bytyńcy ,
  • Drzewianie ,
  • Glinianie - główny gród Lenzen ,
  • Morzyczanie ,
  • Połabianie ,
  • Reregowie (Obodrzyce właściwi)
  • Smolińcy ,
  • Wagrowie - główny gród Starogard (ob. Oldenburg in Holstein ),
  • Warnowie .

Zamieszkiwali terytorium północno-zachodniego Połabia.

Osadnictwo słowiańskie na obszarze obecnego Berlina ok. 1150 r.

• Wieleci (określani od końca X wieku także jako Lucice ) tworzący Związek Wielecki. W skład Wieletów wchodzili:
  • Czrezpienianie ,
  • Chyżanie ,
  • Doleńcy ,
  • Doszanie ,
  • Nieletycy z centralnym grodem Hobolin (ob. Havelberg ),
  • Płoni
  • Redarowie z głównym grodem w Radogoszczy ,
  • Rzeczanie ,
  • Sprewianie - główny gród Kopanica (ob. dzielnica Berlina Köpenick ),
  • Stodoranie ( Hawelanie ) - główny gród Brenna (ob. Brandenburg) oraz Spandau ,
  • Wkrzanie ,
  • Zamczycy
  • Ziemczycy .

Zamieszkiwali część środkową (dorzecze rzeki Sprewy i Hoboli ), oraz część północno-zachodnią Połabia. Centrum polityczne Wieletów mieściło się w Radogoszczy

• Serbowie Połabscy - związek plemion serbskich ,
  • Głomacze - Dalemińcy ,
  • Łużyczanie ,
  • Milczanie ,
  • Chutyzi ,
  • Susłowie ,
  • Kolędycze ,
  • Żyrmunty ,
  • Żytyczanie .

Zamieszkiwali na południu Połabia.

Inne plemiona:

• Ranowie zamieszkujący wyspę Rugia

Język Słowian połabskich

Słowianie połabscy posługiwali się językami połabskimi , spokrewnionymi blisko z językiem pomorskim , polskim oraz czeskim (łącznie języki , wraz ze słowackim , tworzą grupę języków zachodniosłowiańskich ).

Bibliografia

• Skowronek J., Tanty M., Wasilewski T. "Słowianie południowi i zachodni VI - XX wiek", Książka i Wiedza 2005,

Przypisy

Zobacz też

• Historia Wieletów
• Jaksa z Kopanicy
• krucjaty
• plemiona lechickie
• plemiona słowiańskie

Linki zewnętrzne

• mapka
• Historia Słowian połabskich
• Germania slavica
• Ku pamięci – Drzewianie z Wędlandu, Serbołużyce – germanizacja Słowian Zachodnich oraz Istów(Austria, Czechy, Śląsk, Pomorze, Mazury, Prusy, Litwa), Autor: Czesław Białczyński