Jakub Hanecki, ros. Якуб Станиславович Ганецкий, właśc. Jakub Fürstenberg, pseud. partyjne: Куба, Микола, Машинист (ur. 15 marca 1879 w Warszawie , zm. 26 listopada 1937 w Moskwie ) – polski, rosyjski (a następnie radziecki) działacz komunistyczny, bliski współpracownik i skarbnik Lenina , wiceprzewodniczący Polrewkomu 1920) , uczestnik negocjacji pokojowych w Rydze .

Pochodził ze spolonizowanej niemieckiej rodziny, jego ojciec Stanisław von Fürstenberg był producentem piwa. Od 1896 roku zaangażowany w działalność socjaldemokracji Królestwa Polskiego i Litwy . Jeden z naczelnych działaczy SDKPiL (1902 rok). Wspólnie ze swoim towarzyszem partyjnym Feliksem Dzierżyńskim aktywnie brał udział w pracach II, IV i V Zjazdu SDPRR reprezentując polskich marksistów; w 1907 wybrany do komitetu centralnego. W latach 1903-1909 był jednym z przywódców SDKPiL. Uczestnik rezolucji 1905 roku w Warszawie.

W młodości wyjechał by studiować w Europie Zachodniej ( Berlin - Heidelberg - Zurych ).

W latach 1912 - 14 przebywał w Galicji , gdzie pomógł w uwolnieniu Włodzimierza Lenina z więzienia w Nowym Targu , a w kwietniu 1917 roku uczestniczył wspólnie z Parvusem w operacji przewiezienia przyszłego wodza rewolucji ze Szwajcarii do Rosji , wspomagał finansowo SDPRR(b) prowadząc nielegalne interesy w Skandynawii i pośredniczył (również wspólnie z Parvusem) w transferze środków niemieckiego sztabu generalnego na działalność partii bolszewików w Rosji w roku 1917 .

W 1918 roku otrzymał tekę ludowego wicekomisarza finansów, zarządzał Bankiem Ludowym RFSRR . W 1920 roku wszedł w skład Polrewkomu , parę miesięcy później uczestniczył w rokowaniach pokojowych w Mińsku i Rydze . następnie do roku 1923 był naczelnikiem wydziału zachodniego Ludowego Komisariatu Spraw Zagranicznych (Narkomindieł) RFSRR . W latach dwudziestych skutecznie pertraktował w Polsce o przekazanie ZSRR tzw. archiwum Lenina, czyli dokumentów z okresu pobytu Lenina w Polsce (osobistych, skonfiskowanych przez Austriaków w 1914 i dotyczących działalności partii bolszewickiej).

Od 1932 do 1935 roku stał na czele Państwowego Zjednoczenia Muzyki, Estrady i Cyrku (Государственное объединение музыки, эстрады и цирка, Гoмэц), później szefował radzieckiemu Muzeum Rewolucji.

Oskarżony o szpiegostwo na rzecz Polski i III Rzeszy został jako niewygodny świadek rozstrzelany w 1937 roku. Dziewiętnaście lat później został rehabilitowany, przywrócono mu też członkostwo w KPZR .

Bibliografia

• Ганецкий Я. "Воспоминания о Ленине" — Мoskwa 1933
• Идашкин Ю. "Тайна шалаша в Разливе" — Екатеринбург: «Каменный пояс», 1992
• Арутюнов А. « Досье Ленина без ретуши » — М.: «Вече», 1999 . 656 с.
• Ленин, Владимир Ильич, "Биографическая хроника", T. IV, ss. 31, 35.