Tanzania, Zjednoczona Republika Tanzanii (
suahili
Jamhuri ya Muungano wa Tanzania) – państwo we wschodniej
Afryce
powstałe z połączenia dawnych kolonii brytyjskich: (do
I wojny światowej
niemieckiej)
Tanganiki
oraz brytyjskiego
Zanzibaru
, co symbolizowała nazwa utworzona z pierwszych sylab nazw obu krajów – TAN+ZAN. W skład Tanzanii jako republiki federacyjnej weszła również wyspa Pemba położona blisko Zanzibaru.
Ustrój polityczny
Republika Tanzanii od
1961
roku (jako Tanganika) jest członkiem brytyjskiej
Wspólnoty Narodów
. W wyborach powszechnych wybierany jest
prezydent
oraz członkowie jednoizbowego Zgromadzenia Narodowego (Bunge) na pięcioletnią kadencję. Prezydent powołuje premiera rządu oraz członków swojego gabinetu spośród parlamentarzystów. W liczącym 274 miejsc parlamencie, 37 miejsc zarezerwowanych jest dla kobiet, a 5 dla członków Izby Reprezentantów Zanzibaru.
W wyborach z
14 grudnia
2005
dominującą pozycję w parlamencie zdobyła partia Chama Cha Mapinduzi (Partia Rewolucji) zdobywając 70% poparcia w wyborach do Zgromadzenia Narodowego i 80% poparcia w wyborach prezydenckich.
Geografia
Większą część powierzchni Tanzanii zajmuje rozległy
płaskowyż
Uniamwezi (wys. 900–1500 m), rozcięty
rowami tektonicznymi
, należącymi do systemu
Wielkich Rowów Afrykańskich
. Środkową część kraju przecina z południa na północ
Wielki Rów Wschodni
, wzdłuż zachodniej
granicy
biegnie
Wielki Rów Zachodni
. W obrębie rowów wznoszą się wysokie masywy
górskie
, przeważnie wulkany:
Kilimandżaro
(5895 m, najwyższy w Afryce) i
Meru
(4565 m).
W północno-zachodniej części kraju, na pograniczu tanzańsko-ugandyjsko-kenijskim, znajduje się
Jezioro Wiktorii
. Największe jezioro w Tanzanii i Afryce. Wzdłuż zachodniej granicy z
Demokratyczną Republiką Konga
rozciąga się
Jezioro Tanganika
. Oba jeziora zaliczane są do
Wielkich Jezior Afrykańskich
. Największa rzeka Tanzanii to
Rufidżi
.
Na północy zlokalizowany jest
Park Narodowy Serengeti
wpisany na
listę światowego dziedzictwa
UNESCO
.
- Położenie geograficzne 6°00′S, 35°00′E
- Długość granic lądowych 3402 km
kraje sąsiedzkie:
Burundi
451 km,
Kenia
769 km,
Malawi
475 km,
Mozambik
756 km,
Rwanda
217 km,
Uganda
396 km,
Zambia
338 km,
Demokratyczna Republika Konga
473 km
- Długość wybrzeża 1424 km
- Najwyższy punkt
Kilimandżaro
5895 m n.p.m.
- Najniższy punkt Ocean Indyjski 0 m n.p.m.
Historia
Państwo powstałe w 1964 roku z połączenia
Tanganiki
(niepodległej od 1961 r.) i
Zanzibaru
(niepodległego od 1963 r.) jako Zjednoczona Republika Tanganiki i Zanzibaru, a od października 1964 roku jej oficjalną nazwą jest Zjednoczona Republika Tanzanii. Pierwszym prezydentem Tanzanii został dotychczasowy prezydent Tanganiki
Julius Nyerere
, a jednym z 2 wiceprezydentów – prezydent Zanzibaru, A. Karume (po jego zamordowaniu w 1972 r. – A. Jumbe). Pierwszą (tymczasową) konstytucję proklamowano w 1965 roku. Rządy w obu częściach Tanzanii są sprawowane przez jedną partię – Afrykański Narodowy Związek Tanganiki (TANU). W 1965 roku zakazano działalności opozycyjnej, a od uchwalenia konstytucji w 1977 roku jedyną legalna partią stała się Partia Rewolucji (CCM), powstała z połączenia TANU w Tanganice i Partii Afroszyrazyjskiej (ASP) na Zanzibarze. W 1978 roku doszło do wybuchu
wojny
z sąsiednią
Ugandą
. Konsekwencją przegranej przez Ugandę wojny był upadek reżimu jej dyktatora
Idi Amina
. W 1992 zalegalizowano działalność opozycyjną, jednak nadal dominujące znaczenie ma partia CCM. 7 sierpnia 1998 w stolicy kraju
Dar es Salaam
doszło do zamachu bombowego na ambasadę
USA
.
Podział administracyjny
Tanzania podzielona jest na 26 regionów:
Gospodarka
Tanzania to jeden z biedniejszych krajów Afryki. Produkt krajowy brutto na 1 mieszkańca kraju wynosił 110 dolarów USA (1990 r.) Podstawą gospodarki kraju jest rolnictwo, dające ponad połowę PKB, 85% zysków z eksportu i 90% zatrudnienia. Główne uprawy to:
kawa
,
herbata
,
bawełna
,
nanercz zachodni
,
agawa sizalowa
(2 miejsce w produkcji światowej) i
goździki
(83% światowych zbiorów).
Spośród wielu bogactw naturalnych kraju wydobywa się:
diamenty
(70 tys. karatów, 1992),
rubiny
i
szafiry
,
złoto
,
sól
,
gips
,
kaolin
,
fosforyty
, rudy
cyny
i
żelaza
i
węgiel kamienny
. Tanzania posiada nieeksploatowane złoża rud ołowiu, kobaltu, niklu,
uranu
,
niobu
,
miedzi
,
tytanu
,
wanadu
oraz
gazu ziemnego
(na szelfie koło
Dar es Salaam
i
Mtwary
).
Spore zyski krajowi przynosi turystyka (choć mogłaby przynosić większe). To własnie na terenie Tanzanii (a nie Kenii) znajduje się najwyższy szczyt Afryki –
Kilimandżaro
(od strony Kenii łatwiej się jest turystom dostać i stąd powszechne mniemanie, iż Kilimandżaro leży w Kenii) i Tanzania zamierza zwiększyć dochody z tego tytułu poprawiając infrastrukturę turystyczną (wzorem sąsiedniej Kenii). Oprócz Kilimandżaro bardzo atrakcyjny turystycznie jest rejon krateru
Ngorongoro
, który wchodzi w skład krajobrazowo-zwierzęcego Rezerwatu Ngorongoro (w 1979 roku wpisanego na listę światowego dziedzictwa UNESCO),
jezioro Tanganika
i część jeziora Wiktorii. Inną wielką atrakcją turystyczną Tanzanii jest
Park Narodowy Serengeti
, który co roku odwiedza ponad 90 000 turystów z całego świata. Tanzania posiada duże, różnorodne i wciąż niewykorzystane możliwości polepszenia stanu swojej gospodarki.
Demografia
Dane można znaleźć w CIA Factbook
[1]
(2007) |
---|
Liczba ludności | 39 384 223 |
Ludność według wieku |
---|
0 – 14 lat | 43,9% |
15 – 64 lat | 53,3% |
ponad 64 lata | 2,8% |
Wiek (mediana) |
---|
W całej populacji | 17,7 lat |
Mężczyzn | 17,4 lat |
Kobiet | 17,9 lat |
Przyrost naturalny | 2,091% |
Współczynnik urodzeń | 35,95 urodzin/1000 mieszkańców |
Współczynnik zgonów | 13,36 zgonów/1000 mieszkańców |
Współczynnik migracji | -1,68 migrantów/1000 mieszkańców |
Ludność według płci |
---|
przy narodzeniu | 1,03 mężczyzn/kobiet |
poniżej 15 lat | 1,005 mężczyzn/kobiet |
15 – 64 lat | 0,97 mężczyzn/kobiet |
powyżej 64 lat | 0,79 mężczyzn/kobiet |
Umieralność noworodków |
---|
W całej populacji | 71,69 śmiertelnych/1000 żywych |
płci męskiej | 78,84 śmiertelnych/1000 żywych |
płci żeńskiej | 64,33 śmiertelnych/1000 żywych |
Oczekiwana długość życia |
---|
W całej populacji | 50,71 lat |
Mężczyzn | 49,41 lat |
Kobiet | 52,04 lat |
Rozrodczość | 4,77 urodzin/kobietę |
Religie
Zanzibar:
Kultura
W Tanzanii używanych jest około 100 języków, głównie z rodziny
bantu
. W szkolnictwie podstawowym używany jest
język suahili
, natomiast w szkolnictwie wyższym w powszechnym użyciu jest język angielski. W kraju znajduje się około 20 uniwersytetów.
1.Ardhi University 2.Dodoma University 3.Hubert Kairuki Memorial University (HKMU) 4.International Medical and Technological University (IMTU) 5.Moshi University College of Cooperative and Business Studies 6.Mount Meru University 7.Muhimbili University of Health and Allied Sciences (MUHAS) 8.Muslim University of Morogoro (MUM) 9.Mzumbe University (MU) 9.Open University of Tanzania (OUT) 10.Ruaha University College (RUCO) 11.St. Augustine University of Tanzania (SAUT) 12.St. John University of Tanzania (SJUT) 13.Sokoine University of Agriculture (SUA) 15.State University of Zanzibar 16.Theophile Kisanji University 17.Tumaini University (TU) 18.University of Bukoba 19.University of Dar es Salaam (UDSM) 20.Zanzibar University (ZU) 21. Dar es salaam Institute of Technology
Linki zewnętrzne