Tarnów –
miasto
w południowej
Polsce
w
województwie małopolskim
, leżące nad rzeką
Białą
, o wielowiekowej historii sięgającej początkami czasów piastowskich. Wraz z uzyskaniem praw miejskich w
1330
roku stał się ważnym ośrodkiem w regionie.
W obecnych granicach administracyjnych zajmuje powierzchnię 72,4 km² (58. lokata w kraju), którą zamieszkuje ponad 115 tys. mieszkańców (35. lokata w kraju). Jest ważnym ośrodkiem turystycznym i kulturalnym województwa małopolskiego. W latach 1975-1998 Tarnów był stolicą
województwa tarnowskiego
. Położony w płd.-wsch. części kraju, przy trasie komunikacyjnej
E-40
i
linii kolejowej
, jest ważnym węzłem w komunikacji drogowej i kolejowej.
Jest także ważnym ośrodkiem przemysłowym i gospodarczym z wyspecjalizowanymi zakładami chemicznymi, maszynowymi, metalowymi, budowlanymi, szklarskimi i spożywczymi. W dzielnicy
Mościce
znajdują się
Zakłady Azotowe
, będące jednymi z najważniejszych zakładów tego typu w Polsce. Tarnów jest także ośrodkiem
kynologii
łowieckiej. W okolicach miasta co dwa lata odbywają się ogólnopolskie
Field-Trialsy
im.
Kazimierza Tarnowskiego
.
Historia
Pierwsza wzmianka o Tarnowie pochodzi z
1125
. W
1264
spotkali się w Tarnowie książę Rusi Halickiej
Daniel
i
Bolesław V Wstydliwy
– wspólnie dokonali rozgraniczeń księstw.
Prawa miejskie uzyskał Tarnów w
1330
z nadania
Władysława Łokietka
. Ówczesnym właścicielem miasta był
Spycimir Leliwita
. Dlatego herbem Tarnowa stała się
Leliwa
, noszona przez Spycimira. Tarnów przez wieki pozostawał miastem prywatnym, będąc własnością kolejno rodów: Tarnowskich (potomków Spycimira, jednym z nich był hetman
Jan Amor Tarnowski
), Ostrogskich, Zasławskich i Sanguszków. W
1528
na zamku w Tarnowie przebywał przez pół roku wygnany
król Węgier
Jan Zápolya
[3].
W
XVIII
stuleciu, po pierwszym rozbiorze, Tarnów stał się częścią monarchii habsburskiej (
Królestwo Galicji i Lodomerii
). Paradoksalnie dzięki temu utworzono w Tarnowie biskupstwo, gdyż dotychczas pobliskie tereny podlegały biskupowi krakowskiemu, a
Kraków
znacznie później stał się na dobre częścią Cesarstwa Austriackiego. W lutym
1856
Tarnów znalazł się przy trasie kolei żelaznej (2-torowa linia kolejowa Kraków-
Dębica
), co sprzyjało szybszemu rozwojowi miasta. W okresie międzywojennym w pobliskich
Mościcach
(obecnie dzielnica Tarnowa) zbudowano zakłady produkujące nawozy azotowe. Ich dyrektorem był m.in. znany na arenie ogólnokrajowej działacz polityczny
Eugeniusz Kwiatkowski
.
Tarnów był pierwszym wolnym miastem w Polsce porozbiorowej. Został wyzwolony z 30 na 31 października 1918[4]
W sierpniu 1920 do Tarnowa przybył rząd
Ukraińskiej Republiki Ludowej
na czele z Atamanem
Symonem Petlurą
. Swoją siedzibę rząd miał w hotelu Bristol przy ul. Krakowskiej 9. Dziś na tym budynku można zobaczyć tablicę jaka upamiętnia to wydarzenie. W okresie dwudziestolecia międzywojennego w Tarnowie mieszkało około 300 obywateli Ukrainy. Emigracja ta była świetnie zorganizowana, a życie kulturalne kwitło. Były wydawane gazety, prężnie działały wydawnictwa, powstawały szkoły, organizację charytatywne, a nawet Związek Ukrainek, czy związek kombatantów.
28 sierpnia 1939 roku na dworcu głównym w Tarnowie doszło do zamachu bombowego zorganizowanego przez niemieckich nazistów[5]. W czasie
II wojny światowej
stąd wyruszył pierwszy transport do obozu koncentracyjnego
Auschwitz
w
Oświęcimiu
. W czasie wojny miasto straciło znaczną część swoich mieszkańców, którą stanowiła ludność pochodzenia żydowskiego.
18 stycznia 1945 Tarnów został zajęty przez wojska radzieckie[6].
W 1975 Tarnów, w ramach reformy administracji (powołano 49 województw z 17 wówczas istniejących) został stolicą województwa, by w 1999 ponownie stać się miastem powiatowym.
Obecnym prezydentem Tarnowa jest
Ryszard Ścigała
.
- Liczba ludności Tarnowa na przestrzeni ostatnich 5 stuleci
Największą populację Tarnów odnotował w
1996
r. – wg danych
GUS
122 359 mieszkańców[7].
Architektura
 |
Widok największego w Tarnowie blokowiska w północnej części miasta |
Widok największego w Tarnowie blokowiska w północnej części miasta
Zabytki
Ruiny zamku na Górze Św. Marcina
Kościoły zabytkowe
Tarnowska Bazylika katedralna
Synagogi
Zachowana bima starej synagogi
W Tarnowie do
1939
było ponad 40 synagog. Oto niektóre:
Urbanistyka
Place i skwery
Plac Kazimierza Wielkiego
Ulica Krakowska i plac Jana III Sobieskiego
- plac Gen. Józefa Bema
- plac Bohaterów Getta
- plac Drzewny
- plac Dworcowy
- plac Jana Pawła II
- plac Katedralny
- plac Kazimierza Wielkiego
- plac Tadeusza Kościuszki
- plac Stanisława Kubińskiego
- plac Franciszka Morawskiego
- plac Ofiar Katynia
- plac Ofiar Stalinizmu
- plac Jerzego Popiełuszki
- plac Rybny
- plac Henryka Sienkiewicza
- plac Jana III Sobieskiego
- plac Sprawiedliwości
- plac Więźniów Oświęcimia
- plac 5 Pułku Strzelców Konnych
- skwer Olgierda Kokocińskiego
- skwer Andrzeja Małkowskiego
- skwer Sándora Petőfiego
- skwer Anieli i Józefa Piszów
- skwer Alicji i Jana Preiss
- skwer Starej Synagogi
- skwer Józefa Starkla
- skwer Unii Europejskiej
- Zakątek Króla Władysława Łokietka
Zieleń miejska
Parki
-
Park Strzelecki
- Park Sanguszków
- Park Piaskówka
- Park im. Eugeniusza Kwiatkowskiego
- Park im. Wincentego Muchy
- Park na os. Westerplatte
- Park na os. Legionów Henryka Dąbrowskiego
- Park w Zbylitowskiej Górze
- Planty im. Józefa Jakubowskiego
- Miejski Park Kultury i Wypoczynku na
Górze św. Marcina
Inne tereny zielone
- Kantoria
- Lasek "Lipie"
- Las "Soślina"
- Lasek Chyszowski
-
Rezerwat przyrody Debrza
- Aleja lipowa wzdłuż ul. Obrońców
Lwowa
(pomnik przyrody)
- Krzyskie stawy
Podział administracyjny
Dzielnice Tarnowa
Osiedla w Tarnowie
W Tarnowie znajduje się 17 osiedli. (W nawiasach liczba mieszkańców)
Aglomeracja tarnowska
Geograficznie Gęsto zabudowany teren wokół miasta Tarnowa o wyraźnie miejsko-podmiejskim charakterze zabudowy. Wyróżnia się ok. 170 tys. trzon o zwartej miejskiej zabudowie na obszarze Tarnowa, Zbylitowskiej Góry, Zgłobic, Koszyc, Rzuchowej, Woli Rzędzińskiej, Wałek, Brzozówki, Ostrowa, Wierzchosławic, Kępy Bogumiłowickiej, Gosławic, Błonia. 2 strefa to strefa przedmieść, zdominowana przez mniej gęstą zabudowę jednorodzinną, na którą składają się pozostałe, silnie zurbanizowane obszary sąsiadujących z Tarnowem gmin, razem z trzonem tworzy obszar zamieszkany przez ok. 269 tys. osób[8]
Administracyjnie W kwietniu 2009 roku Tarnów i pobliskie gminy porozumiały się co do utworzenia ścisłego związku międzygminego "Aglomeracja Tarnowska" w którego skład miałby wejść Tarnów oraz 12 pobliskich gmin, aglomeracja w granicach liczyć będzie 312 tys. mieszkańców, z czego ok. 160 tys. to ludność miejska.
Do zadań aglomeracji należeć będą między innymi wspólne planowanie przestrzenne, tworzenie obszarów inwestycyjnych, wspólna polityka edukacyjna, wspólna gospodarka odpadowo-ściekowa, stworzenie komunikacji aglomeracyjnej (prawdopodobnie na bazie ZKM Tarnów) oraz wprowadzenie tzw. "biletów aglomeracyjnych", a także wspólne zarządzanie mającym powstać w Pogórskiej Woli lotniskiem.[]
Historia aglomeracji W 1998 roku Tarnów wraz z otaczającymi go gminami zawarł tzw. "porozumienie wierzchosławickie", które nazwać można zaczątkiem aglomeracji. Gminy porozumienia prowadzą wspólne przedsięwzięcia i projekty jak np. wspólna gospodarka odpadowa. Należą do niego gminy: miasto Tarnów,
Radłów
,
Wierzchosławice
,
Wojnicz
,
Żabno
,
Ryglice
,
Pleśna
,
Lisia Góra
oraz gmina wiejska Tarnów. W listopadzie 2006 roku, decyzją wojewody małopolskiego (zgodnie z ustawą o gospodarce wodno-ściekowej), została utworzona aglomeracja "Tarnów", w której skład weszły Tarnów,
Wojnicz
,
Żabno
,
Skrzyszów
,
Lisia Góra
,
Wierzchosławice
, oraz ościenne miejscowości, będące użytkownikami Tarnowskiej oczyszczalni ścieków[9]. Na mocy uchwały gminy aglomeracji prowadzą wspólną gospodarkę odpadami oraz wodno-ściekową W tym samym okresie czasu zarząd województwa stworzył nowy plan zagospodarowania przestrzennego w którym pojawił się "Tarnowski obszar podmiejski" którego granice mniej więcej pokrywają się z granicami obecnie tworzonej aglomeracji (bez kilku gmin).
Gospodarka
Zakłady Azotowe w Tarnowie-Mościcach S.A.
Zakłady Mechaniczne Tarnów S.A.
ul. Nowodąbrowska – Falklandy
Zabytkowy budynek zbiornika wody z 1910
Toroidalny zbiornik wody w pobliżu osiedli mieszkaniowych
Tarnów jest ośrodkiem przemysłowym z dominującym przemysłem chemicznym (
Zakłady Azotowe w Tarnowie-Mościcach S.A.
, Becker Farby Przemysłowe Sp. z o.o., Summit Packaging Polska Sp. z o.o.), maszynowym (
Zakłady Mechaniczne Tarnów
, Ośrodek Badawczo-Rozwojowy Sprzętu Mechanicznego Sp. z o.o., Fabryka Silników Elektrycznych "Tamel", Lenze Tarnów Sp. z o.o.), spożywczym (Zakłady Mięsne "Mięstar" wchodzące w skład Grupy Sokołów, Zakłady Mleczarskie "Mlektar", Zakłady Przemysłu Chłodniczego "Fritar"), materiałów budowlanych (największa w kraju cegielnia: Leier Polska S.A., Bruk-Bet), włókienniczym (Spółdzielnia "Tarnowska Odzież", Tarnospin, Tarkonfex), szklarskim (Huta Szkła Gospodarczego Tarnów wchodząca w skład Grupy Krosno S.A). W mieście istnieją liczne hurtownie, składy materiałów budowlanych, sklepy. Rozwinięty jest handel samochodami, istnieją stacje obsługi samochodów. W mieście działa Centrum Logistyczne firmy TC Dębica/Goodyear oraz centrum przeładunkowo-magazynowe do obsługi transportu kołowego firmy DHL.
Tarnowski Klaster Przemysłowy S.A.
Część klastera jest objęta specjalną strefą ekonomiczną (podstrefa SSE w Krakowie). W skład TKP S.A. wchodzą:
- Tarnowski Regionalny Park Przemysłowy
- Park Przemysłowy "Czysta I" i "Czysta II"
- Park Przemysłowy "Mechaniczne"
- Zielony Park Przemysłowy "Kryształowy"
Gazownictwo
Tarnów jest ważnym ośrodkiem gazowniczym w południowo-wschodniej Polsce. Znajdują się tutaj siedziby trzech państwowych spółek działających w branży gazowniczej:
- Operator Gazociągów Przesyłowych GAZ-SYSTEM S.A. Oddział w Tarnowie. GAZ-SYSTEM S.A. to jednoosobowa spółka akcyjna Skarbu Państwa wpisana na listę przedsiębiorstw o znaczeniu strategicznym dla polskiej gospodarki, odpowiadająca za bezpieczeństwo dostaw gazu ziemnego sieciami przesyłowymi. GAZ-SYSTEM S.A. Oddział w Tarnowie swoim zasięgiem obejmuje cztery województwa: małopolskie, podkarpackie. świętokrzyskie oraz lubelskie.
- Karpacka Spółka Gazownictwa – wchodzi w skład PGNiG. Zajmuje się obsługą techniczną oraz dystrybucją gazu. Obejmuje swoim zasięgiem cztery województwa: małopolskie, podkarpackie, świętokrzyskie oraz lubelskie. W skład KSG wchodzi osiem oddziałów gazowniczych działających na terenie ww. województw.
- Karpacki Oddział Obrotu Gazem – wchodzi w skład PGNiG. Zajmuje się obsługą handlową klientów PGNiG dotyczącą sprzedaży gazu. W skład KOOG wchodzi osiem gazowni działających na terenie województw: małopolskiego, podkarpackiego, świętokrzyskiego oraz lubelskiego. Gazownia Tarnowska pełni rolę gazowni koordynującej działania pozostałych siedmiu zakładów.
Przez Tarnów płynie rocznie około 6,5 miliarda metrów sześciennych gazu. Stanowi to niemal połowę gazu zużywanego w Polsce.
Energia elektryczna
W Tarnowie znajduje się oddział Enionu S.A. (operator systemu dystrybucyjnego) oraz oddział Enionu Energii (sprzedaż i wytwarzanie energii elektrycznej).
Handel
W mieście funkcjonują dwie galerie handlowe, 2
centra handlowe
, 6
domów handlowych
, 2 hipermarkety oraz znaczna liczba
supermarketów
i
dyskontów
spożywczych.
Galerie handlowe
Galerie działające:
Baza noclegowa
W mieście znajduje się 1 hotel 4-gwiazdkowy, 4 hotele 3-gwiazdkowe[10] oraz 2 domy studenta[11].Na Górze świętego Marcina znajdują się noclegi (kwatery prywatne) Leliwa.
Transport
Komunikacja miejska
W Tarnowie funkcjonuje 31 linii autobusowych, podlegających Zarządowi Komunikacji Miejskiej w Tarnowie. W mieście prawie wszędzie (oprócz ścisłego Starego Miasta) można dojechać autobusem, dzięki dobremu rozmieszczeniu tras.
Tranzyt drogowy
Tarnów leży na skrzyżowaniu
dróg krajowych
:
-
E40
(
Kraków
, Tarnów,
Dębica
,
Rzeszów
,
Jarosław
,
Korczowa
)
-
DK73
(
Kielce
,
Busko-Zdrój
,
Dąbrowa Tarnowska
, Tarnów,
Pilzno
,
Jasło
)
Kolej
Stacje kolejowe w Tarnowie:
Dworzec główny jest
stacją węzłową
– tutaj spotykają się 4 szlaki kolejowe:
Początki kolei w Tarnowie sięgają zimy 1856 r., kiedy to ukończono i uruchomiono dwutorowy szlak kolejowy
Kraków
-
Dębica
w ramach budowanej linii kolejowej
Kraków
–
Lwów
. Budynek dworca głównego jest obiektem zabytkowym. Powstał na wzór dworca we
Lwowie
w 1906 r.
Tarnowskie tramwaje
Tarnów był jedynym miastem prowincjonalnym w Galicji, w którym od roku 1911 zaczął kursować elektryczny tramwaj. Wozy były przystrojone zielenią, kwiatami i wstęgami. Miały one czerwony kolor z błękitno-złotym herbem miasta. Nazywano je pieszczotliwie "biedronkami". Wzorowane były na tego samego koloru tramwajach lwowskich. Długość tarnowskiej linii tramwajowej wynosiła 2580 m. Wiodła od ul. Burtniczej, Lwowską, Wałową, Krakowską do dworca kolejowego. Przystanki tramwajowe były przed ul. Warzywną, Szpitalną, przy Pilzneńskiej Bramie, ul. Zdrojowej (Goldhammera), Seminaryjskiej (Piłsudskiego), Katedralnej, Bandrowskiego, przy kościele XX. Misjonarzy. Stale kursowało 6 wozów, co 6 minut od godz. 6 rano do 10 wieczorem. Tramwaj w Tarnowie zlikwidowały okupacyjne władze niemieckie w 1942 r. Trakcja przeszkadzała w ruchach wojsk na wschód i została rozebrana. Tarnowski tramwaj funkcjonował przez 31 lat.
W latach osiemdziesiątych XX wieku planowano wybudowanie trakcji tramwajowej łączącej dworzec kolejowy w Mościcach z Falklandami i odgałęzienia do dworca głównego. Przedsięwzięcie miało ułatwić komunikację między wschodnią a zachodnią częścią miasta. Planowana inwestycja nie doszła do skutku – nie wybudowano osiedli mieszkaniowych na wschód od Al. Jana Pawła II, w których miało mieszkać kilkadziesiąt tysięcy osób. Zmniejszyła się także liczba pracowników w Zakładach Azotowych i wyłożenie sporych nakładów na budowę takiej linii tramwajowej mijało się z celem. Na ulicy Wałowej pod koniec maja 2004 roku stanął historyczny przystanek tramwajowy z ławką. Znajduje się on kilka metrów od miejsca, gdzie przed laty był przystanek tramwajowy.
Komunikacja lotnicza
W Tarnowie znajduje się lądowisko Aeroklubu Ziemi Tarnowskiej posiadające trawiasty pas startowy o długości ok. 500 m. Ponadto w położonym 38 km na północny wschód
Mielcu
znajduje się
Port lotniczy
(Port Lotniczy Tarnów/Tarnobrzeg) wykorzystywany przez miejscowy aeroklub oraz PZL Mielec. Odbywają się stamtąd pasażerskie i towarowe loty czarterowe, komunikację ułatwia także otwarte przed kilkoma laty na mieleckim lotnisku lotnicze przejście graniczne.
Edukacja
Szkoły podstawowe
W mieście funkcjonują 23 szkoły podstawowe.
Gimnazja oraz szkoły ponadgimnazjalne
W mieście funkcjonuje 19 szkół gimnazjalnych oraz 70 szkół ponadgimnazjalnych różnego typu.
Szkoły artystyczne
W mieście funkcjonuje również Zespół Szkół Muzycznych im. I. Paderewskiego (szkoły muzyczne I oraz II stopnia) oraz Zespół Szkół Plastycznych (Ogólnokształcąca Szkoła Sztuk Pięknych, Liceum Plastyczne oraz Policealne Studium Plastyczne).
Szkoły policealne
W Tarnowie funkcjonuje szereg szkół policealnych.
Inne
- Małopolskie Centrum Doskonalenia Nauczycieli – Ośrodek Doskonalenia Nauczycieli w Tarnowie
- Cambridge ESOL Polska - Otwarte Centrum Egzaminacyjne
- Ośrodek Egzaminujący CELI
Wyższe uczelnie
Kultura
Teatry
Tygiel Kultury – Strefa Żywiołów na tarnowskim Rynku
Co roku w Tarnowie odbywa się
Ogólnopolski Festiwal Komedii Teatralnej "TALIA"
[12].
Muzea
- Muzeum Diecezjalne w Tarnowie (najstarsze muzeum diecezjalne w Polsce)
- Muzeum Okręgowe w Tarnowie, posiadające 22 fragmenty
Panoramy siedmiogrodzkiej
, która powstała pod kierunkiem i z udziałem
Jana Styki
- Ratusz (oddział Muzeum Okręgowego)
- Muzeum Etnograficzne (oddział Muzeum Okręgowego)
Kina
- Kino "Marzenie"
3D
- Kino "Millennium" (2 sale)
Co roku odbywa się w Tarnowie drugi najstarszy w Polsce festiwal filmowy, czyli "
Tarnowska Nagroda Filmowa
".
Galerie i stowarzyszenia kulturalne
- Biuro Wystaw Artystycznych – Galeria Miejska
- Galeria Sztuki "Hortar"
- Galeria "Sztyler"
- Tarnowskie Centrum Kultury (instytucja kultury miasta Tarnowa)
- Mościckie Centrum Kultury (instytucja kultury województwa małopolskiego)
- Pałac Młodzieży
- Tarnowskie Towarzystwo Fotograficzne
- Związek Polskich Artystów Plastyków Okręg Krakowski – Oddział w Tarnowie
- Tarnowskie Towarzystwo Przyjaciół Węgier
- Towarzystwo Miłośników Lwowa i Kresów Południowo-Wschodnich
- Towarzystwo Literackie im. A. Mickiewicza – oddział w Tarnowie
- Tarnowskie Towarzystwo Kulturalne
- Tarnowska Fundacja Kultury
- Stowarzyszenie Teatr Nie Teraz
- Klub Inteligencji Katolickiej
- Tarnowski Uniwersytet Trzeciego Wieku (TUTW), projekt Fundacji "Kromka Chleba". Funkcjonuje od 2006 roku.
Muzyka
- Chłopięcy Chór Katedralny "Pueri Cantores Tarnovienses"
- Dziewczęcy Chór Katedralny "Puellae Orantes"
- Tarnowski Chór GOS.PL
- Tarnowska Orkiestra Kameralna
-
Centrum Paderewskiego Tarnów-Kąśna Dolna
- Schola "Presto"
- ZPTU
Biblioteki
- Miejska Biblioteka Publiczna (z filiami)
- Biblioteka Pedagogiczna
- Biblioteka Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej w Tarnowie
- Biblioteka Ekologiczna przy Delegaturze Wojewódzkiego Inspektoratu Ochrony Środowiska
Media
W Tarnowie działa kilka lokalnych pism i oddziały ogólnopolskich i wojewódzkich gazet, działają także stacje radiowe i telewizja miejska. Gazety i pisma:
Radio:
Rozgłośnie lokalne i regionalne posiadające siedzibę bądź redakcję w Tarnowie:
Pozostałe rozgłośnie regionalne informujące o wydarzeniach w Tarnowie:
Radio Internetowe:
- Radio Lumen
- Radio Nowastacja.pl (do 31 września 2010)
- RDN Religia
Telewizja:
Sport
Tarnów jest ośrodkiem
sportu żużlowego
(
Unia Tarnów
,
wicemistrzostwo Polski w 1994 r., mistrzostwo Polski
w 2004, 2005 r.) a także wspinaczki sportowej. Rozwija się tu również
piłka nożna
,
piłka ręczna
,
karate kyokushin
,
judo
,
boks
,
muay thai
,
pływanie
i inne dyscypliny.
Tarnowskie kluby sportowe
-
Tarnovia Tarnów
- MUKS Sokół Gumniska Tarnów
- Tamel Tarnów
- Błękitni Tarnów
- Metal Tarnów
-
Unia Tarnów
- Pałac Młodzieży Tarnów
- Iskra Tarnów
- UKS "Jedynka"
- TKS Kyokushin Karate
- Bushi Ryu
- Tarnowski Klub Tenisowy
- UKS Leliwa
- Tarnowski Yacht Club "AZOTY"
- Yacht Club "BEZAN"
- Yacht Club "ORION"
- Yacht Club "ARMATOR"
- K.S Perfekcja (Muay Thai)
- Klub Sportowy Selox – Tarnów
- CAS Horyzonty Tarnów
- OM przystań Tarnów
Obiekty sportowe
- Hala widowiskowo-sportowa "Jaskółka" (pojemność: 3500[13] miejsc)
- Hala widowiskowo-sportowa TOSiR – ul. Krupnicza (pojemność: 400 miejsc)
- Hala widowiskowo-sportowa Pałacu Młodzieży – ul. Gumniska (pojemność: ok. 1000 miejsc)
- ZKS "UNIA" Tarnów – "Dom Sportu": hala, kryta pływalnia, pływalnia letnia – ul. Traugutta 5a
- Pływalnia letnia TOSiR na Górze św. Marcina
- Pływalnia kryta TOSiR – atrakcje wodne – ul. Piłsudskiego 30
- Unia Tarnów – stadion żużlowo-piłkarski (Stadion Miejski)
- Unia Tarnów – stadion lekkoatletyczny
- Stadion Piłkarski – MKS "Tarnovia"
- Stadion Piłkarski – KS Metal/Gawro Tarnów
- Wypożyczalnia sprzętu narciarskiego TOSiR
- Stado Ogierów Skarbu Państwa Klikowa, LKJ
- Klub Sportowy "Capoeira" Tarnów
- Korty Tenisowe – MKS "Tarnovia"
- Korty Tenisowe – ZKS "UNIA"
- Korty Tenisowe – KS "TAMEL"
- Korty Tenisowe – Tarnowski Klub Tenisowy
- Centrum Tenisowe – ul. Wojska Polskiego
- Lodowisko TOSiR – ul. Wojska Polskiego
- Fitness Klub "Forma"- ul. Nowy Świat 48
- Dirt Park Rowerowy - Os. Legionów
Bezpieczeństwo
Opieka zdrowotna
Do najważniejszych zakładów opieki zdrowotnej w mieście należą:
- Szpital Wojewódzki im. św. Łukasza
- Specjalistyczny Szpital im. Edwarda Szczeklika
- Zespół Przychodni Specjalistycznych
- Mościckie Centrum Medyczne
- Zakład Opieki Zdrowotnej MSWiA
Pożarnictwo
W Tarnowie znajduje się Komenda Miejska Państwowej Straży Pożarnej, w strukturach której funkcjonują dwie jednostki ratowniczo-gaśnicze:
W Tarnowie działają również dwie jednostki Ochotniczej Straży Pożarnej:
Ratownictwo Chemiczne
W Tarnowie funkcjonuje Ośrodek Regionalny (Jednostka Ratownictwa Chemicznego) Systemu Pomocy w Transporcie Materiałów Niebezpiecznych (SPOT).
Policja
W Tarnowie znajduje się Komenda Miejska Policji, w strukturach której działa sześć komisariatów:
- Komisariat Policji Tarnów – Centrum
- Komisariat Policji Tarnów – Zachód
- Komisariat Policji Tuchów
- Komisariat Policji Żabno
- Komisariat Policji Ciężkowice
- Komisariat Policji Wojnicz
W strukturze Komendy Miejskiej Policji funkcjonuje również jednostka antyterrorystyczna (Nieetatowy Zespół Realizacyjny) oraz Policyjna Izba Dziecka.
Straż Graniczna
W Tarnowie funkcjonuje Placówka Straży Granicznej.
Wymiar sprawiedliwości
W Tarnowie swoje siedziby mają:
- Prokuratura Okręgowa
- Prokuratura Rejonowa
- Sąd Okręgowy
- Sąd Rejonowy
- Samorządowe Kolegium Odwoławcze
System penitencjarny
W Tarnowie funkcjonują dwa zakłady karne:
- ZK zamknięty, o pełnym systemie ochrony z oddziałem zewnętrznym
- ZK półotwarty w Tarnowie-Mościcach
W mieście funkcjonuje również, jedyny w Małopolsce, zakład poprawczy.
Stowarzyszenia i organizacje pozarządowe działające w Tarnowie
W Tarnowie działa wiele stowarzyszeń i organizacji pozarządowych:
- Stowarzyszenie Inwestorów Indywidualnych, Oddział Regionalny w Tarnowie
- Stowarzyszenie Mieszkańców Strusiny
Administracja
Tarnów jest siedzibą wielu instytucji o znaczeniu regionalnym oraz ponadregionalnym. Swoje siedziby mają tutaj m. in. Starostwo Powiatowe, delegatura Małopolskiego Urzędu Wojewódzkiego, wydział zamiejscowy Urzędu Marszałkowskiego Województwa Małopolskiego, Małopolski Ośrodek Ruchu Drogowego, oddział Urzędu Dozoru Technicznego, oddział Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, oddział Banku Gospodarstwa Krajowego, oddział Urzędu Statystycznego w Krakowie, oddział Izby Biegłych Rewidentów, Okręgowa Izba Lekarska oraz Okręgowa Izba Lekarsko-Weterynaryjna. W mieście znajduje się również delegatura Krajowego Biura Wyborczego.
Osoby związane z Tarnowem
Burmistrzowie i prezydenci Tarnowa
Biskupi tarnowscy
Honorowi Obywatele Miasta Tarnowa
Kościoły i związki wyznaniowe
Katolicyzm
Protestantyzm
Buddyzm
Inne
Jan Paweł II w Tarnowie
Pomnik Jana Pawła II w Tarnowie
Jan Paweł II
był w Tarnowie 9 i 10 czerwca 1987 r. Przyleciał helikopterem wieczorem 9 czerwca. Śmigłowiec wylądował przy hali "Jaskółka" w Tarnowie – Mościcach. Stamtąd papież przejechał papamobilem przez miasto, m.in. ulicą Krakowską do Domu Biskupiego przy ulicy Dzierżyńskiego (obecnie ulica Mościckiego). Wieczorem pod budynek przyszły setki ludzi i odbyło się niezaplanowane spotkanie z papieżem. Jan Paweł II pojawił się w oknie Kurii na drugim piętrze i stamtąd rozmawiał z tarnowianami.
Następnego dnia 10 czerwca w obecności ponad dwóch milionów wiernych na polach przy budowanym kościele pw. Błogosławionej Karoliny (obecnie plac Jana Pawła II) beatyfikował
Karolinę Kózkównę
.
Po południu Jan Paweł II spotkał się na placu Katedralnym z duchownymi. Tam odbyły się nieszpory eucharystyczne.
Obok budynku katedry stoi pomnik Jana Pawła II – jeden z pierwszych pomników, które postawiono ku jego czci.
Zobacz też
Przypisy
- ↑
Ludność. Stan i struktura w przekroju terytorialnym, stan 31.12.2009
- ↑
Informacje o gminach należących administracyjnie do aglomeracji Tarnowskiej
- ↑
Zdzisław Spieralski
, Jan Tarnowski 1488-1561, Warszawa 1977, s. 124-125.
- ↑
[1]
- ↑
[2]
- ↑
ВОВ-60 - Сводки
- ↑ GUS Bank Danych Regionalnych, faktyczne miejsce zamieszkania, stan na 31 XII 1996
- ↑ ESPON list
http://wapedia.mobi/en/Metropolitan_areas_in_Poland
)
- ↑ "Wrota Małopolski – dziennik uchwał"
- ↑ Hotel "Tarnovia", Hotel "Cristal Park", Pensjonat/Restauracja "Willa Krzyska", Camping 202 "Pod jabłoniami"
- ↑ Dom Studenta "Karabela", Hotel Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej
- ↑
Informacja ze strony e-teatr.pl
- ↑
ZKS Unia Tarnów
Linki zewnętrzne
Nie znaleziono szukanej frazy! Poniżej znajduje się fraza najbardziej przypominająca szukaną.
