Grupa aktorów grających w filmie, ucharakteryzowanych na zombie
Zombie (żywy trup, umarlak) – fikcyjna
nieumarła
istota popularna szczególnie w
horrorach
. Słowo zombie pochodzi prawdopodobnie od
afrykańskiego
zumbi (fetysz w
języku kikongo
) lub od nzambi (bóg w
języku kimbundu
), w
Polsce
przejęte zostało ono z
języka angielskiego
; spotkać można się także ze spolszczoną formą zombi. Termin ten rozpowszechnił
William Seabrook
pod koniec
lat 20.
XX wieku
w swojej książce The Magic Island.
Pojęcie zombie wywodzi się z kultu
voodoo
, w którym oznacza osobę silnie zniewoloną i ślepo lub nieświadomie wykonującą polecenia osoby kontrolującej ją, najczęściej będąc pod wpływem środków odurzających. Taki typ zombie był obecny w kulturze od drugiej połowy lat 20. XX wieku do prawie końca
lat 60.
, kiedy to powstał film
George’a Romera
Noc żywych trupów
, w którym zombie przedstawiano jako nieumarłego: osobę martwą, powstającą z grobu i starającą się zaspokoić żądzę krwi poprzez konsumpcję świeżego ludzkiego mięsa lub mózgu. Po sukcesie Nocy żywych trupów taki obraz zombie rozpowszechnił się w kulturze masowej i dziś mało kto kojarzy zombie z voodoo, ponieważ przyjęli się nieumarli w stylu Romera – spotkać można ich w
filmach
(kolejne filmy z serii Żywych trupów czy współczesne filmy dla młodzieży, w których zombies morduje się w bardzo widowiskowy sposób),
grach komputerowych
(np.
Resident Evil
,
Left 4 Dead
),
Postal 2: Apocalypse Weekend
oraz Eternal Damnation,
grach fabularnych
(np. All Flesh Must Be Eaten – gra, w której główną ideą jest występowanie zombies) oraz w
literaturze
(np. Zombie Survival autorstwa Maxa Brooksa).
Zombie w religii voodoo
Według wierzeń wyznawców
voodoo
[1] (głównie na
Haiti
i na południu
USA
) kapłani –
houngan
,
mambo
lub bokor – mogą uśmiercić człowieka, a w kilka dni po jego
pogrzebie
znowu przywrócić go do pozornego życia. W rzeczywistości nie jest to jednak żywy człowiek, a jego ciało zamieszkane przez jednego z
duchów
śmierci
Guédé
. Taki bezwolny żywy trup (nazywany na
Haiti
także cadavre – zwłoki) jest używany do różnych prac w polu i gospodarstwie. Jeżeli zombie zje
sól
lub słoną potrawę, wówczas uświadamia sobie, że w rzeczywistości nie żyje i wraca na
cmentarz
, gdzie zakopuje się we własnym grobie. Wiara w istnienie zombie jest na Haiti powszechna. Aby zmarły nie został zombie, przebija się go kołkiem lub odrąbuje ręce i nogi, a rodzina zmarłego przez kilkanaście dni po pogrzebie pilnuje grobu.
Najprawdopodobniej są to ludzie odurzeni przez kapłanów, których funkcje życiowe ustają na czas od kilku godzin do kilku dni. Zazwyczaj są odurzeni
narkotykami
lub
trucizną
(np.
atropina
,
hioscyjamina
,
tetrodotoksyna
).
Na Haiti istnieje również inny rodzaj zombie, tzw. zombie astral, czyli zagubiony duch zmarłego, który dostał się pod kontrolę kapłana voodoo. Kapłan trzyma takiego zombie zamkniętego w glinianym naczyniu lub butelce i wypuszcza go tylko w celu wykonania określonego zadania.
Zombie w popkulturze
Postacie zombie wystąpiły w licznych filmach zaliczanych do
kultury popularnej
, głównie w
thrillerach
, filmach
gore
. Niektóre z nich to:
Występują też w
grach komputerowych
a nawet
kreskówkach
i teledyskach, np. "Thriller"
Michaela Jacksona
z
1983
roku.
Przypisy
- ↑ wg Wade’a Davisa: The Serpent and the Rainbow, Warner Books, 1994