Portret Leopolda Kronenberga pędzla L.Horowitza.

Leopold Kronenberg (ur. 24 marca 1812 , Warszawa , zm. 5 kwietnia 1878 , Nicea ), bankier, inwestor, finansista warszawski , jeden z przywódców "białych" przed powstaniem styczniowym .

Pochodził z zamożnej rodziny rabinów żydowskich . Jego ojciec, pochodzący z Wyszogrodu , Samuel Eleazar Kronenberg prowadził działalność bankową w Warszawie, matką była Tekla z domu Levi. W związku z Teklą (Taubą) Samuel miał czterech synów. Po ukończeniu gimnazjum pijarskiego na Żoliborzu i maturze w Liceum Warszawskiem Leopold Kronenberg studiował na Akademii Praktyczno-Technicznej w Hamburgu oraz na uniwersytecie w Berlinie . Zakończywszy studia w 1832 r., wrócił do kraju i zajął się biznesem. W 1846 przyjął protestantyzm wyznania kalwińskiego .

W małżeństwie z Rozalią Leo był ojcem Stanisława Kronenberga , barona Leopolda Juliana Kronenberga , Władysława Kronenberga oraz córek Róży Orsetti i Marii 1 voto hrabiny Zamoyskiej 2 voto baronowej Taube, która prowadziła w Warszawie znany salon literacki.

Działalność gospodarcza

W 1833 Kronenberg został wpisany na listę kupców warszawskich. Zakres jego działalności gospodarczej obejmował wiele dziedzin. Najważniejszą bez wątpienia okazała się bankowość . Dzięki pewnemu poparciu administracji carskiej zdobył fortunę na dzierżawie monopolu tytoniowego . Wprowadził do Polski kapitał francuski Crédit Lyonnais i Crédit Mobilier. W 1851 r. założył swój własny bank , kredytujący głównie przemysł i rolnictwo. W 1860 założył w Warszawie wielką fabrykę tytoniu, zatrudniającą 700 robotników. Apogeum swej działalności w sektorze bankowości osiągnął w 1870 r., kiedy to założył w Warszawie Bank Handlowy . Oprócz bankowości Kronenberga bardzo interesowało rolnictwo. Utrzymywał związki z ziemianami, brał udział w różnych inicjatywach propagujących unowocześnienie rolnictwa. Opowiadał się za oczynszowaniem chłopów . Właśnie z tą przestrzenią działalności Kronenberga wiąże się jego późniejsza działalność polityczna.

Kronenberg inwestował w transport . Sfinansował budowę m.in tzw. Kolei Nadwiślańskiej . Inwestował również w przemysł. Oprócz wspomnianego już tytoniowego, także cukrowniczy i górniczo-hutniczy. Był on udziałowcem spółek górniczych, hutniczych i cukrowniczych. Wybudował on wiele cukrowni, a w 1870 był inicjatorem Warszawskiego Towarzystwa Fabryk Cukru.

Leopold Kronenberg prowadził też działalność wydawniczą. Od 1859 wydawał " Gazetę Codzienną ", przemianowaną w 1861 na "Gazetę Polską". Było to pismo o zabarwieniu liberalno-demokratycznym, którego redaktorem był Józef Ignacy Kraszewski .

Działalność polityczna

Grobowiec Kronenbergów

Działalność polityczna Kronenberga opierała się na lojalności wobec carskiej administracji. Był on jednym z nielicznych zwolenników znienawidzonego przez ówczesne społeczeństwo Aleksandra Wielopolskiego . "Biały bankier", jak nazywano Kroneneberga, poruszał się sprawnie po środowisku majętnych ziemian oraz warszawskiej elity i intelektualistów, tzw. millenerów . Właśnie w tych kręgach zaczęła się formować myśl polityczna "białych" , opowiadających się za rozsądną pracą organiczną a dopiero w dalszej kolejności odzyskaniem niepodległości. 27 lutego 1861 był jednym z inicjatorów powołania Delegacji Miejskiej , utworzonej dla uśmierzenia nastrojów rewolucyjnych po krwawym stłumieniu manifestacji patriotycznej przez wojsko rosyjskie. ^[1] Działania te doprowadziły do powołania w 1861 Delegacji Miejskiej - kierownictwa partii "białych", w składzie której znalazł się m.in. Kronenberg. Po wybuchu powstania styczniowego i przejęciu władzy przez "czerwonych" , "Biały bankier" stale zabiegał o zachowanie przewagi "białych" w rządzącym krajem Rządzie Narodowym . Po powstaniu styczniowym zrezygnował z aktywniejszych form działalności politycznej. Szczycił się przyjaźnią Józefa Ignacego Kraszewskiego . Odznaczony przez cara Orderem św. Włodzimierza i dziedzicznym szlachectwem.

Za osiągnięcie życia Kronenberga uważa się utworzenie w 1875 Szkoły Handlowej w Warszawie. Zmarł trzy lata później w Nicei . Pochowany został w kaplicy rodzinnej Kronenbergów na Cmentarzu Ewangelicko - Reformowanym w Warszawie .

Bibliografia

• Jadwiga i Eugeniusz Szulcowie, Cmentarz Ewangelicko-Reformowany w Warszawie, Warszawa 1989
• K.Bem, Reformowani Konwertyci, Jednota 7-8/2007

Przypisy