Jezioro Titicaca

Titicaca ( hiszp. Lago Titicaca) – drugie pod względem wielkości jezioro w Ameryce Południowej , położone w północnej części zagłębienia Altiplano , pomiędzy wschodnimi i zachodnimi pasmami Andów (obszar Andów Środkowych) na terenie Peru i Boliwii . Jest to najwyżej położone jezioro żeglowne dla dużych statków i zarazem największe jezioro wysokogórskie na Ziemi.

Geografia

Jezioro Titicaca znajduje się na wysokości 3812 m n.p.m., a jego przeciętna głębokość wynosi od 140 do 180 m (maksymalna 281). Ma 190 km długości i 80 km w najszerszym miejscu. Powierzchnia jeziora wynosi 8372 km². Jezioro składa się z dwóch części (Lago Huinaymarca i Lago Chucuito) połączonych cieśniną Tiquina.

Poziom wody jeziora zmienia się okresowo nawet o pięć metrów. Jezioro to było w przeszłości większe na co wskazują ślady dawnej linii brzegowej. Titicaca jest pozostałością dawnego, śródlądowego morza nazwanego Lago Ballivian , które pokrywało niegdyś całe Altiplano . Niekorzystne procesy geologiczne i intensywne parowanie doprowadziły jednak do opadnięcia poziomu wód. Jezioro powstało najprawdopodobniej już w miocenie , jest to jezioro tektoniczne .

Do jeziora wpływa co najmniej 25 rzek (Suches, Ilave, Coata, Ramis, powierzchnia zlewiska wynosi 22 400 km²), a wypływa z niego jedna ( Desaguadero , łączy ona Titicaca z bezodpływowym jeziorem Poopó ). Niewielki przepływ wod w tych rzekach sprawia, iż jezioro jest w zasadzie bezodpływowe.

Na jeziorze Titicaca znajduje się kilka naturalnych wysp (Amantani, Taquile , Suriqui, Wyspa Słońca (Isla del Sol) oraz ponad 40 niewielkich sztucznych wysepek pływających (zwanych Uros), z których część jest zamieszkana przez Indian Uro i chętnie odwiedzana przez turystów.

Informacje turystyczne

Najchętniej odwiedzana przez turystów jest słynąca z zabytków z czasów inkaskich Wyspa Słońca – według legend Inków tutaj narodził się biały bóg Wirakocza oraz pierwsi Inkowie: Manco Capac oraz jego siostra, a zarazem żona Mama Ocllo , a także samo Słońce czyli Inti . Wyspa ta jest wciąż miejscem świętym dla zamieszkujących Boliwię oraz Peru Indian Ajmara i Keczua . Wyspa Słońca ma 10 km długości i 5 km szerokości. Zamieszkana jest przez 2 tys Indian . Na terenie całej wyspy zachowały się pozostałości z okresu inkaskiego, z których najsłynniejsze to Pilko Kaina oraz kompleks Chincana, w skład którego wchodzi święta skała związana z inkaską legendą stworzenia. W Challapampa znajduje się muzeum przedmiotów znalezionych tu przez archeologów, z których część wykonano ze szczerego złota. Nieco mniejsza od Wyspy Słońca jest Wyspa Księżyca, gdzie znajduje się klasztor kapłanek słońca.

Mieszkańcy miast znajdujących się nad jeziorem Titicaca (największe z nich to Puno w Peru i Guaquí w Boliwii) utrzymują się przede wszystkim z rybołówstwa i turystyki. Na południowo-wschodnim brzegu jeziora (na terenie Boliwii) znajdują się pozostałości prekolumbijskich budowli, m.in. w Tiahuanaco , gdzie mieścił się główny ośrodek kultury o tej samej nazwie. Miejscowość Copacabana słynie z pielgrzymek do niewielkiej drewnianej figury Matki Boskiej Opiekunki Jeziora, który pojawił się w tamtejszym kościele w XVI w. , a którego wykonanie przypisuje się potomkowi Inki. Posążek na czas mszy ustawiany jest przodem do wiernych, w pozostałym czasie zwraca się go w kierunku Jeziora, tak aby Matka Boska miała baczenie na wszystko co się na jeziorze dzieje.

Problemy ekologiczne

W ostatnich latach wody jeziora są poważnie zagrożone poprzez ścieki komunalne z peruwiańskich miast Puno i Juliaca oraz z boliwijskiej Copacabany. Miasta te nie posiadają oczyszczalni ścieków. Zwłaszcza zanieczyszczona jest zatoka miasta Puno, pokryta grubą warstwą zielonej rzęsy . Dodatkowym zagrożeniem jest spływanie do jeziora wód z pól wraz z nawozami sztucznymi. Poprzez wprowadzenie pstrąga kanadyjskiego zaburzono równowagę ekosystemu, co doprowadziło do zubożenia mikro fauny i flory i wyginięcia prawie połowy gatunków i tak nielicznych ryb. Sytuację pogarsza fakt podzielenia jeziora pomiędzy Peru i Boliwię oraz nie najlepsze stosunki polityczne pomiędzy tymi państwami, co utrudnia skoordynowane akcje ochrony wód jeziora. Nie bez znaczenia jest także ocieplenie klimatu, które może spowodować zwiększone parowanie wód jeziora i obniżenie jego poziomu.

Nazwa

Nazwa jeziora pochodzi z indiańskiego języka keczua . W wolnym tłumaczeniu oznacza pumę polującą na królika. Powstała ze skojarzenia jakie rodzi kształt akwenu. Lokalne ludy stosują różne nazewnictwo, np. Boliwijczycy nazywają jego mniejszą część Lago Huiñaymarca, a większą Lago Chucuito, podczas gdy Peruwiańczycy Lago Pequeño i Lago Grande.

Przypisy

Święto na Wyspie Taquile

Jedna z pływających Wysp Uros

Tubylec w łodzi na jeziorze Titicaca