Jan Masaryk
Data i miejsce urodzenia	14 września 1886 Praga , Austro-Węgry
Data i miejsce śmierci	10 marca 1948 Praga, Czechosłowacja
Ambasador Czechosłowacji w Wielkiej Brytanii
Okres urzędowania	od 1925 do 1938
Przynależność polityczna	bezpartyjny
Minister Spraw Zagranicznych Czechosłowacji na Uchodźstwie
Przynależność polityczna	bezpartyjny
Okres urzędowania	od 1940 do 1945
Minister Spraw Zagranicznych Czechosłowacji
Przynależność polityczna	Front Narodowy
Okres urzędowania	od 1945 do 1948
Następca	Vladimír Clementis

Jan Masaryk (ur. 14 września 1886 w Pradze , zm. 10 marca 1948 ) – czechosłowacki dyplomata i polityk socjaldemokratyczny, minister spraw zagranicznych Czechosłowacji w l. 1940–1948, ambasador Czechosłowacji w Wielkiej Brytanii w okresie 1925–1938. Syn Tomáša .

Plaketa

Wczesna działalność polityczna

Urodził się w Pradze jako syn Tomáša i Charlotte Garrigue-Masarykovej . Studiował w Pradze i Wiedniu . Po uzyskanym dyplomie odbył służbę wojskową w armii Austro-Węgier po czym wyjechał do Stanów Zjednoczonych (1907) – miejsca, gdzie wychowywała się jego matka. Próbował tworzyć tam czeskie, a później czesko- słowackie środowisko emigracji niepodległościowej. Powrócił do Czech w 1918. Zaciągnięty do armii walczył na froncie polskim I wojny światowej . Zdezerterował i został osobistym sekretarzem Edvarda Beneša .

Okres międzywojenny, II wojna światowa i lata 1945 - 1948

Będąc ambasadorem w Londynie w latach 1925–1938, podał się do dymisji na znak protestu przeciwko układowi monachijskiemu . Pozostał w Anglii . W 1940 otrzymał tekę ministra spraw zagranicznych czechosłowackiego rządu emigracyjnego i pozostał na tym stanowisku po wyzwoleniu. W czasie wojny wielokrotnie wygłaszał przez radio przemówienia do Czechów. Po 1945 był jednym z przedstawicieli sił demokratycznych w już zdominowanym przez komunistów rządzie Czechosłowacji reprezentując Front Narodowy. Opowiadał się za przyłączeniem Czechosłowacji do planu Marshalla , na co jednak zgody nie wyraził Józef Stalin . Większość niekomunistycznych ministrów podała się do dymisji, mając nadzieję na nowe wybory, jednak w to miejsce sformowany został nowy rząd. Na prośbę prezydenta Beneša Masaryk pozostał na stanowisku po całkowitym przejęciu władzy w państwie przez komunistów w lutym 1948. Miano bowiem nadzieję na odbudowę demokracji w Czechosłowacji.

Śmierć Masaryka

Trzy tygodnie później Jan Masaryk wypadł z okna w niewyjaśnionych dotąd okolicznościach. Oficjalne śledztwo stwierdziło samobójstwo . Jednak wiele osób nie wierzyło w taki przebieg zdarzeń. Jak mawiano wówczas w Pradze:

Wersja o samobójstwie została potwierdzona przez śledztwo przeprowadzone w czasie Praskiej Wiosny , w 1968 i zaraz po upadku komunizmu na początku lat 90. Na początku 2004 czeski Urząd Śledzenia i Dokumentowania Zbrodni Komunizmu ustalił, że tajemnicza śmierć Jana Masaryka była morderstwem. Jednak nie wyjaśniono wszystkich okoliczności tragicznej śmierci.

Przypisy