Trypolis (
arab.
طرابلس – Ţarābulus al-Gharb) – stolica
Libii
, w
Trypolitanii
, nad
Morzem Śródziemnym
.
Miasto liczy 1,5 mln mieszkańców (
2003
), podczas gdy w
1973
mieszkało tu ponad 481 tys. osób.
Trypolis to największe miasto kraju, a także główny port i ośrodek przemysłowy. Rozwinęły się tu takie gałęzie przemysłu jak spożywczy, meblarski, włókienniczy, metalowy, gumowy (produkcja opon) i poligraficzny. Znajdują się tu także zakłady odsalania wody morskiej, montownie samochodów i rafineria
ropy naftowej
. Międzynarodowy port lotniczy ma regularne połączenia z takimi miastami jak
Rzym
,
Tunis
,
Bengazi
,
Akra
,
Kano
czy
Brazzaville
.
Miasto jest siedzibą założonego w
1973
roku uniwersytetu Al-Fatih. Dużą część miasta zajmują tereny archeologiczne.
Geografia
Trypolis, jest położony nad
Morzem Śródziemnym
. Klimat ma typowo śródziemnomorski: gorące, suche lata oraz ciepłe zimy. Opady deszczu są bardzo małe.
Historia
Starożytność, średniowiecze, czasy nowożytne
Miasto leżące na gruzach starożytnej Oei, zostało nazwane od trzech
fenickich
portów z
VII
w. p.n.e. – leżących na wybrzeżu Trypolitanii: Oea, Sabrata i Leptis Magna. Około
III
w. p.n.e został stolicą
Trypolitanii
. Był on ważnym centrum handlowym. W
642
-
643
n.e. został zdobyty przez
Arabów
.
Jako stolica wilajatu Trypolis (należącego do
Imperium Osmańskiego
) był ważnym centrum handlowym. Krzyżowały się tu drogi z najróżniejszych osad na
Saharze
(m.in. z
Fazzanu
,
Ghadamisu
i
Ghatu
).
W latach
1510
-
1530
miasto okupowali Hiszpanie, następnie, do
1551
joannici
, którzy wnieśli wkład do fortyfikowania najstarszej części Trypolisu. W
1551
miasto zostało podbite przez Turków Osmańskich i włączone do Imperium Osmańskiego jako stolica paszałyku - regionu administracyjnego zarządzanego przez paszę. Stało się wtedy ważnym portem dla piratów siejących strach wśród chrześcijan.
W
1714
roku na tron wszedł pasza Ahmed Karamanli, który rozpoczął okres rządów dynastii Karamanli. Miasto było wtedy w zasadzie niezależne od Porty Osmańskiej do
1835
roku, kiedy Stambuł na nowo narzucił kontrolę Trypolisowi. To w tym okresie miasto zaczyna się stopniowo powiększać i powstają obiekty wznoszone poza obrębem murów najstarszej części miasta.
XIX i XX wiek
Zdjęcie satelitarne miasta
W
XIX wieku
nastąpił wielki rozkwit piractwa w tym mieście. Panujący pasza w
1796
roku wystosował żądanie do
USA
. Chciał, za cenę 83 000 USD zabezpieczyć amerykańską flotę przed atakami ze strony piratów.
Stany Zjednoczone
nie zgodziły się na taki układ i wysłały wojska do miasta. Wojna trwała do
1803
roku. Amerykanie stracili dużo cennych okrętów wojskowych. Jednak pasza uległ i bez płacenia pieniędzy przez USA trzymał pieczę na bezpieczeństwem ich okrętów handlowych. 3 czerwca
1805
roku kolejny pasza zerwał pokój z USA, żądając 60 000 USD za uwolnienie amerykańskich ludzi. W
1815
Stany Zjednoczone znów okupywały miasto i pasza musiał ulec woli USA.
W latach
1842
i
1844
wybuchały liczne bunty przeciwko Turkom. Kiedy
Francja
rozpoczęła okupację
Tunezji
w
1881
Turcy znacznie powiększyli swoje wojska w Trypolisie.
W
1911
roku
Włochy
pod pretekstem ochrony swoich obywateli mieszkających w Trypolisie wypowiedziały wojnę
Turcji
i okupowały miasto.
1 października
1911
roku rozegrała się decydująca bitwa włosko-turecka, zakończona zwycięstwem
Włochów
.
Trypolis był kontrolowany przez
Włochy
do
1943
roku. Później nastąpiła okupacja
brytyjska
zakończona w
1951
roku niepodległością
Libii
.
15 kwietnia
1986
roku siły wojskowe
USA
zbombardowały miasto, gdyż rząd USA twierdził, że
Libia
wspiera terroryzm. W
2003
roku
ONZ
zniosła sankcje nałożone na Libię. Przyczyniło się do wzrostu gospodarczego miasta i rozwoju portu.
Zabytki
Liczne są zabytki z okresu rzymskiego. Do najbardziej znanych należy łuk triumfalny
Marka Aureliusza
. Ważnymi zabytkami są położone w najstarszej części miasta liczne meczety: An-Naka مسجد الناقة z
XVII w.
, uważany za najstarszy w Trypolisie, Karamanli مسجد قرمانلي (
XVIII w.
), Gurdżi مسجد قرجي(1 poł.
XIX w.
), czyli meczet Gruzina, ponieważ jego fundator pochodził z Gruzji. Na uwagę zasługuje cytadela, zwana As-saraj al-hamra (arab. "pałac czerwony" السراي الحمراء), zapewne od koloru tynku, w której obecnie mieści się muzeum historii i historii naturalnej), przy Placu Zielonym (As-saha al-chadra الساحة الخضراء) oraz pozostałości domów, świątyni i murów obronnych.
Chrześcijanie w Trypolisie
W dzielnicy Ad-Dahra الضحرة, niedaleko centrum miasta, mieści się niewielki kościół rzymskokatolicki, pod wezwaniem św. Franciszka, w którym nabożeństwa odbywają się dla chrześcijan wszystkich obrządków, po angielsku, włosku i arabsku. W parafii tej posługę duszpasterską odprawiają franciszkanie, których obecność w Trypolisie datuje się od co najmniej początku XVII w.; początkowo działali jako duszpasterze wśród jeńców chrześcijańskich, następnie wśród imigrantów z Włoch i Malty. Okazała katedra rzymskokatolicka przy Placu Algierskim w centrum Trypolisu, przypominająca niechlubny okres kolonizacji włoskiej, obecnie służy za meczet.
Linki zewnętrzne
