Trzecia Era – fikcyjny okres w dziełach J. R. R. Tolkiena , dokładniej w dziejach Śródziemia .

Trzecia Era rozpoczęła się po pierwszym upadku Saurona , gdy został pokonany przez Ostatni Sojusz ludzi i elfów po zatopieniu Númenoru . Koniec Trzeciej Ery to ponowne pokonanie Saurona, tym razem na zawsze, podczas Wojny o Pierścień .

W Trzeciej Erze rozgrywa się akcja powieści Hobbit , Władca pierścieni oraz ostatni tekst Silmarillionu pt. Pierścienie Władzy i Trzecia Era.

Kalendarium Trzeciej Ery^[1]

2 rok Isildur , syn Elendila , umieszcza sadzonkę Białego Drzewa w Minas Anor ; władzę nad Południowym Królestwem przekazuje bratankowi Meneldilowi . Bitwa na polach Gladden – śmierć Isildura i zaginięcie Jedynego Pierścienia w wodach Anduiny .

3 rok Ohtar przynosi resztki miecza Narsila do Imladris (później nazwane Rivendell).

10 rok Valandil , syn Isildura, zostaje królem Arnoru .

109 rok Elrond poślubia Celebrianę , córkę Celeborna i Galadrieli .

130 rok Narodziny synów Elronda, Elladana i Elrohira .

241 rok Narodziny Arweny Undómiel .

420 rok Król Gondoru Ostoher odbudowuje Minas Anor .

490 rok Pierwszy najazd Easterlingów na Gondor.

500 rok Easterlingowie pokonani przez Rómendacila , syna i następcę Ostohera.

541 rok Rómendacil I ginie w bitwie z Easterlingami.

830 rok Od Falastura rozpoczyna się w Gondorze ciąg Królów Żeglarzy . Początek ekspansji Południowego Królestwa na południe.

861 rok Śmierć króla Arnoru Eärendura i podział królestwa między jego synów na trzy państwa – Arthedain , Cardolan i Rhudaur .

933 rok Król Eärnil I , bratanek Falastura, zdobywa Umbar i czyni go warownią Gondoru.

936 rok Eärnil I ginie na morzu podczas sztormu.

1015 rok Król Gondoru Ciryandil , syn Eärnila, ginie podczas oblężenia Umbaru, zabity przez najeźdźców z Haradu .

1050 rok Hyarmendacil I , syn Ciryandila, podbija Harad. Gondor osiąga szczyt swej potęgi. Mniej więcej w tym czasie cień pada na Wielką Zieloną Puszczę, która zaczyna być nazywana Mroczną Puszczą . W związku z przybyciem Harfootów do Eriadoru po raz pierwszy w źródłach pojawia się wzmianka o hobbitach .

ok. 1100 roku Istari oraz najważniejsi Eldarowie odkrywają, ze jakaś zła siła zamieszkała w Dol Guldur . Przypuszczają że jest to jeden z Nazgûli .

1149 rok Początek panowania Atanatara Alcarina , syna Hyarmendacila.

ok. 1150 roku Fallohidzi pojawiają się w Eriadorze. Stoorowie przekraczają Przełęcz Czerwonego Rogu i osiedlają się na obszarze tzw. Klin (między rzekami Bruinen a Mitheithel ) oraz w Dunlandzie .

ok. 1300 roku Zaczynają się znowu mnożyć siły zła. Orkowie coraz liczniej panoszą się w Górach Mglistych i atakują krasnoludów . Ponownie pojawiają się w Środziemiu Upiory Pierścienia . Powstaje królestwo Angmaru , załozone przez Wodza Nazgûli nazywanego Czarnoksiężnikiem. Hobbici wędrują dalej na zachód, wielu osiedla się w Bree .

1356 rok Król Arthedainu Argeleb I , syn Malvegila , ginie w wojnie z Rhudaurem i Angmarem. W tym mniej więcej czasie Stoorowie opuszczają Klin, a część z nich powraca do Dzikich Krajów .

1409 rok Czarnoksiężnik Angmaru napada na Arthedain. Śmierć króla Arvalega I , syna Argeleba, i zniszczenie wieża Amon Sûl . Obrona Fornostu i Tyrn Gortad przez Araphora .

1432 rok Umiera król Gondoru, Valacar , rozpoczyna się wojna domowa, Waśń Rodzinna .

1437 rok Eldacar , syn Valacara, zostaje pokonany przez buntowników, którzy zdobywają Osgiliath . Wtedy to ginie najważniejszy palantír , Kryształ Osgiliath . Eldacar ucieka do Rhovanionu , torm objemuje Castamir Samozwaniec .

1447 rok Bitwa u brodów na Erui . Eldacar powraca na tron, obalając Castamira Samozwańca. Oblężenie Pelargiru .

1448 rok. Buntownicy wymykają się z Pelargiru i zajmują Umbar, stając się Korsarzami .

1540 rok Król Gondoru Aldamir , syn Eldacara, ginie w wojnie z Haradrimami i Korsarzami z Umbaru.

1551 rok Hyarmendacil II , syn Aldamira, gromi Haradrimów.

1601 rok Wielu hobbitów opuszcza Bree, zaś król Argeleb II , syn Araphora, daje im ziemię za Brandywiną , późniejszy Shire .

ok. 1630 roku Stoorowie z Dunlandu dołączają do swoich pobratymców.

1634 rok Korsarze napadają i zdobywają Pelargir. W walce z nimi ginie król Minardil , syn Hyarmendacila.

1636 rok Wielki Mór spada na Gondor. Umierają król Telemnar , syn Minardila i jego dzieci. W Minas Anor usycha Białe Drzewo. Zaraza rozprzestrzenia się na północ i zachód; duże obszary Eriadoru pustoszeją. Hobbitom za Brandywiną udaje się przetrwać chorobę, ale i pośród nich straty są wysokie.

1640 rok Król Gondoru Tarondor , bratanek Telemnara, przenosi stolicę do Minas Arnor i zasadza tam nowy szczep Białego Drzewa. Osgiliath zaczyna popadać w ruinę. Gondor przestaje pilnować Mordoru.

1810 rok Król Telumehtar Umbardacil , syn Tarondora, podbija Umbar i pokonuje Korsarzy.

1851 rok Gondor zaczynają najeżdżać Woźnicy .

1856 rok Utrata wschodnich prowincji Gondoru prócz Ithilien . Król Narmacil II , syn Telumehtara, ginie w bitwie na Równinach .

1899 rok W bitwie na Dagorlad król Calimehtar , syn Narmacila, gromi Woźników.

1900 rok Calimehtar buduje w Mins Anor Białą Wieżę .

1940 rok Ponowne nawiązanie kontaktów między Gondorem i Arthedainem oraz zawarcie sojuszu. Arvedui , syn Araphanta króla Arthedainu, poślubia Fíriel , córkę Ondohera z Gondoru.

1944 rok Ondoher wraz z synami ginie w bitwie na Dagorlad z Woźnikami, ale Eärnil zwycięża ostatecznie nieprzyjaciół w Bitwie o Obóz . Arvedui domaga się dla siebie korony Gondoru. Jego pretensje zostają odrzucone przez radę królestwa .

1945 rok Na tronie Gondoru zasiada Eärnil II .

1974 rok Koniec Królestwa Północy . Czarnoksiężnik podbija Arthedain i zdobywa Fornost. Król Arvedui ucieka na północ.

1975 rok Arvedui tonie w Zatoce Forochel ; przepadają palantiry Annúminas i Amon Sûl . Eärnur , syn Eärnila, przypływa z flotą Gondoru do Lindonu . Czarnoksiężnik przegrywa bitwę o Fornost , a osaczony na Ettenmoors umyka z północy. Upadek królestwa Angmaru.

1976 rok Aranarth zostaje Wodzem Dúnedainów Północy . Dziedziczne skarby królów Arnoru ( Narsil , Pierścień Barahira , Berło Annúminas ) oddane zostają na przechowanie Elrondowi.

1977 rok Frumgar prowadzi Éothéodów na północ, ku źródłom Anduiny.

1979 rok Bukka z Moczarów zostaje pierwszym thanem Shire'u .

1980 rok Wódz Nazgûli dociera do Mordoru i gromadzi tu resztę Upiorów Pierścienia. W Morii ujawnia się Balrog i zabija Durina VI , władcę krasnoludów .

1981 rok Ginie Náin I , syn Durina. Krasnoludowie opuszczają Morię. Wielu Elfów Leśnych uchodzi z Lothlórien na południe. zaginięcie Amrotha i Nimrodel .

1999 rok Thráin I , syn Náina, przybywa z plemieniem do Ereboru i zakłada Królestwo pod Górą.

2000 rok Nazgûle opuszczają Mordor i oblegają Minas Ithil .

2002 rok Upadek Minas Ithil, zwanej odtąd Minas Morgul . Nazgûle przechwytują palantír .

2043 rok Eärnur zostaje królem Gondoru. Wódz Nazgûle wyzywa go na pojedynek.

2050 rok Wyzwanie ponowione. Eärnur jedzie pod bramy Minas Morgul, by już nie powrócić. Mardil staje się pierwszym Namiestnikiem rządzącym królestwem „do powrotu króla”.

2060 rok Rośnie potęga Dol Guldur. Mędrcy obawiają się, że Sauron powrócił do Śródziemia

2063 rok Gandalf udaje się do Dol Guldur. Sauron ucieka i chroni się na wschodzie. Rozpoczyna się Niespokojny Pokój . Nazgûle zaszywają się w Minas Morgul.

2210 rok Thorin I , syn Thráina, opuszcza Erebor i udaje się na północ w Góry Szare , gdzie gromadzą się najliczniej członkowie plemienia Durina .

2340 rpk. Isumbras I zostaje trzynastym thanem Shire'u, a pierwszym z rodu Tuków . Brandybuckowie zajmują Buckland .

2460 rok Koniec Niespokojnego Pokoju. Potężniejszy niż przedtem Sauron powraca do Dol Guldur.

2463 rok Powstaje Biała Rada . Mniej więcej w tym czasie Déagol znajduje Jedyny Pierścień i zostaje zamordowany przez Sméagola , który zabiera Pierścień.

2470 rok W okolicach tego roku Sméagol-Gollum chroni się we wnętrzu Gór Mglistych.

2475 rok. Po okresie spokoju kolejny najazd na Gondor. Ostateczne zniszczenie Osgiliath i kamiennego mostu. Uruk-hai zostają jedank pokonani przez Boromira , syna Denethora I .

ok. 2480 roku Orkowie w tajemnicy zaczynają budować warownie w Górach Mglistych. Sauron zaludnia Morię swymi podwładnymi.

2509 rok Celebríana, jadąc do Rivendell z Lórien , zostaje schwytana przez orków na Przełęczy Czerwonego Rogu i raniona zatrutym ostrzem. Jej synowie wkrótce ją uwalniają.

2510 rok Celebríana odpływa za Morze. Orkowie wspomagani przez najeźdźców ze Wschodu, Balchothów zdobywają Calenardhon . Eorl Młody zwycięża w bitwie na polach Celebrantu . Rohirrimowie osiedlają się w Calenardhonie, zakładając królestwo Rohanu .

2545 rok Eorl ginie w bitwie na Płaskowyżu, walcząc z Eastelingami.

2569 rok Król Brego , syn Eorla, kończy budowę pałacu Meduseld w Edoras .

2570 rok Baldor , syn Brega, rusza na Ścieżkę Umarłych i już nie wraca. W tym czasie smoki znowu pojawiają się na Północy i zaczynają nękać krasnoludów.

2589 rok Król Dáin I zostaje zabity przez smoka.

2590 rok Thrór , syna Dáina, powraca do Ereboru. Jego brat Grór osiedla się w Żelaznych Wzgórzach .

ok. 2670 rok Hobbit Tobold sadzi ziele fajkowe w Ćwiartce Południowej Shire'u.

2683 rok Isengrim II zostaje dziesiątym thanem i rozpoczyna kopanie Wielkich Smajali .

2698 rok Namiestnik Ecthelion I odbudowuje Białą Wieżę w Minas Tirith .

2740 rok Orkowie znowu podejmują napaści na Eriador .

2747 rok Bandobras Tuk pokonuje hordę orków w Ćwiartce Północnej , w bitwie na Zielonych Polach .

2758 rok Rohan, zaatakowany z zachodu i wschodu, zostaje zdobyty przez Dunlendingów i Easterlingów. Król Rohanu Helm Żelaznoręki chroni się w Helmowym Jarze . Wulf zdobywa Edoras. Flota korsarska napada na Gondor.

lata 2758-2759 Przychodzi Długa Zima . Wysoka śmiertelność wśród ludności Eriadoru i Rohanu. Gandalf spieszy z pomocą mieszkańcom Shire'u.

2759 rok Śmierć Helma. Fréaláf , jego siostrzeniec, pokonuje Wulfa i daje początek drugiej dynastii królów Marchii. Saruman osiedla się w Isengardzie .

2770 rok Smok Smaug atakuje Erebor. Dale zostaje przez niego zniszczone. Thrór ucieka z synem Thráinem i garstką współplemieńców na południe.

2790 rok. Thrór zabity przez Azoga , wodza orków z Morii. Krasnoludowie szykują się do odwetu . Rodzi się Gerontius , później znany jako Stary Tuk.

2793 rok Początek wojny między orkami i krasnoludami.

2799 rok Bitwa w Nanduhirion u wschodniej bramy Morii i zwycięstwo krasnoludów. Dáin Żelazna Stopa zabija Azoga i powraca w Żelazne Wzgórza. Thráin II wraz z synem Throinem wędrują na zachód.

lata 2800-2864. Orkowie z Gór Mglistych nękają Rohan i Gondor. W starciu z nimi ginie król Walda .

2802 rok Thráin II osiedla się w Ered Luin .

2841 rok Thráin II udaje się do Ereboru, ale przez cały czas prześladują go słudzy Saurona.

2845 rok Thráin uwięziony w Dol Guldur; zostaje mu odebrany ostatni z Siedmiu Pierścieni.

2850 rok Gandalf znowu dostaje się do Dol Guldur i stwierdza, że panem twierdzy jest w istocie Sauron, który gromadzi Pierścienie, usiłując zdobyć informacje o Jedynym Pierścieniu oraz o dziedzicu Isildura. Czarodziej odnajduje Thráina. Umierający krasnolud daje mu mapę i klucz do tajnego wejścia w Ereborze.

2851 rok. Posiedzenie Białej Rady. Gandalf nalega, aby zaatakować Dol Guldur, ale Sarumanowi udaje się narzucić swój, przeciwny, pogląd. Saruman, pragnąc Pierścienia dla siebie, podejmuje poszukiwania w okolicach Pól Gladden.

2872 rok W Gondorze umiera namiestnik Belecthor II . Usycha Białe Drzewo i nie udaje się odnaleźć sadzonki, pozostawione więc zostaje Martwe Drzewo^[2].

2885 rok Haradrimowie , podjudzani przez emisariuszy Saurona, przekraczają Poros i atakują Gondor. W zwycięskiej bitwie z najeźdźcami giną synowie króla Rohanu Folcwine'a .

22 września 2890 rok W Shire przychodzi na świat Bilbo , syn Bunga Bagginsa i Belladonny Tuk .

2901 rok Wypady Uruk-hai z Mordoru powodują, że większość mieszkańców opuszcza Ithilien . Powstaje sekretny schron Henneth Annûn .

2907 rok Narodziny Gilraeny , matki Aragorna II .

2911 rok Sroga Zima . Zamarza Brandywina i inne rzeki. Z północy atakują Eriador białe wilki.

2912 rok Wielka powódź pustoszy Enedwaith i Minhiriath . Zrujnowany Tharbad zostaje porzucony przez mieszkańców.

2920 rok Umiera than Gerontius zwany Starym Tukiem.

2929 rok Arathorn , syn Aradora , Wodza Dúnedainów, poślubia Gilraenę.

2930 rok Arador zabity przez trolle . W Minas Tirith rodzi się Denethor II , syn namiestnika Ectheliona II .

1 marca 2931 roku Przychodzi na świat Aragorn , syn Arathorna II i Gilraeny.

2933 rok Śmierć Arathorna II. Gilraena wyjeżdża z Aragornem do Imladris. Elrond przyjmuje go jak przybranego syna i nadaje imię Estel, a prawdziwe pochodzenie Aragorna zostaje ukryte.

2939 rok Saruman dowiaduje się, że wysłannicy Saurona przeszukują okolice Anduiny w pobliżu Pól Gladden, a na tej podstawie zgaduje, iż Władca Ciemności poznał już okolicznośći śmierci Isildura. Jest zaniepokojony, ale całą sprawę ukrywa przed Radą .

2941 rok Thorin II Dębowa Tarcza wraz ze swymi kompanami i Gandalfem odwiedzają Bilba w Shire. Razem ruszają na wyprawę do Ereboru. Bilbo spotyka Golluma i znajduje Pierścień. Zbiera się Biała Rada – Saruman zgadza się na zaatakowanie Dol Guldur, albowiem teraz boi się już, że Sauron może odzyskać Pierścień. Sauron, poczyniwszy odpowiednie przygotowania, opuszcza Dol Guldur. Bard z Esgaroth zabija Smauga. Bitwa Pięciu Armii i śmierć Thorina II. Dáin z Gór Żelaznych Wzgórz zostaje władcą odnowionego Królestwa Pod Górą.

2942 rok Bilbo powraca z Pierścieniem do Shire'u. Sauron potajemnie zakrada się do Mordoru.

2944 rok Bard odbudowuje Dale i zostaje królem. Gollum porzuca Góry Mgliste i zaczyna szukać "złodzieja" Pierścienia.

2948 rok Na świat przychodzi Théoden , syn Thengla , późniejszy król Rohanu.

2949 rok Gandalf i Balin odwiedzają Bilba w Shire.

2950 rok Rodzi się Finduilas , córka księcia Adrahila z Dol Amroth .

2951 rok Sauron ujawnia się i zaczyna wzmacniać Mordor. Rozpoczyna odbudowę Barad-dûr . Gollum zmierza do Mordoru. Elrond wyjawia Estelowi jego prawdziwe imię i pochodzenie, a także wręcza mu złomki Narsila. Arwena wkrótce po swym powrocie z Lothlórien spotyka Aragorna w lesie Imladris. Aragorn zakochuje się w niej. wyrusza w swe podróże po Śródziemiu.

2953 rok Ostatnie zebranie Białej Rady, które dotyczy Pierścienia. Saruman utrzymuje, ze udało mu się ustalić, iż Jedyny został poniesiony przez Anduinę do Morza . Saruman uznaje się za jedynego władcę Isengardu i zaczyna go fortyfikować. Zazdrosny i podejrzliwy wobec Gandalfa, każe śledzić każde jego poruszenie i odkrywa zainteresowanie czarodzieja Shirem. Wkrótce słudzy Sarumana pojawiają się w Bree oraz w Ćwiartce Południowej.

2954 rok Orodruina znowu zaczyna płonąć. Ostatni mieszkańcy Ithilien uciekają na drugi brzeg Anduiny.

lata 2957-2980. Aragorn w nieustannych podróżach i sekretnych misjach przeciw Sauronowi. Incognito służy w Rohanie Thenglowi, a w Gondorze Ecthelionowi II.

22 września 2968 roku Przychodzi na świat Frodo , syn Droga Bagginsa i Primuli Brandybuck .

2976 rok Denethor II poślubia Finduilas z Dol Amrothu.

2977 rok Bain , syn Barda, zostaje królem Dale.

2978 rok Narodziny Boromira , starszego syna Denethora II.

2980 rok Aragorn odwiedza Lothlórien i spotyka się z Arweną, której daje pierścień Barahira, po czym oboje na wzgórzu Cerin Amroth przysięgają sobie wierność. W okolicach tego roku Gollum dociera do granic Mordoru i zawiera znajomość z Szelobą . Théoden zostaje królem Rohanu.

2983 rok Przychodzi na świat młodszy syn Denethora II, Faramir . Narodziny Samwise'a , jednego z synów Hamfasta Gamgee i Belli Goodchild .

2984 rok Śmierć Ectheliona II. Namiestnikiem Gondoru zostaje Denethor II.

2988 rok W młodym wieku umiera Finduilas, żona Denethora.

2989 rok Balin porzuca Erebor i powraca do Morii.

2991 rok. W Rohanie przychodzi na świat syn Éomunda i Théodwiny , Éomer .

2994 rok Śmierć Balina i zagłada kolonii krasnoludów, wybitej przez orków.

2995 rok Narodziny Éowiny , Pani Rohanu.

ok. 3000 roku Wydłuża się cień Mordoru. Saruman ośmiela się skorzystać z palantíru Orthanku , ale zostaje zniewolony przez Saurona, który włada Kryształem Ithilu . Ostateczna zdradza Białą Radę. Szpiedzy donoszą Sarumanowi, ze Shire jest pilnie strzeżony przez Strażników Północy .

3001 rok Pożegnalne przyjęcie Bilba. Gandalf podejrzewa, iż jego Pierścień jest Jedynym Pierścieniem. Frodo panem Bag End . Wzmocnione zostają straże wokół Shire'u. Gandalf zaczyna poszukiwać Golluma, prosząc o pomoc Aragorna.

3002 rok Bilbo przybywa w gościnie do Elronda i osiada w Rivendell.

3004 rok Gandalf odwiedza Froda w Shire, przez następne cztery lata składając mu nieregularne wizyty.

3007 rok Brand , syn Baina, zostaje królem Dale. Umiera Gilraena.

3008 rok Jesienią ostatnie odwiedziny Gandalfa u Froda.

lata 3009-3017 Gandalf i Aragorn poszukują Golluma w dolinie Anduiny, Mrocznej Puszczy i Rhovanionie, aż po granice Mordoru. w tym czasie Gollum zostaje schwytany przez Saurona. Elrond wzywa Arwenę, która powraca do Imladris. Wszystkie tereny na wschód od Gór Mglistych zagrożone.

3017 rok Gollum, wypuszczony z Mordoru, zostaje schwytany przez Aragorna na Martwych Bagnach i przekazany Thranduilowi w Mrocznej Puszczy. Gandalf odwiedza Minas Tirth i odczytuje manuskrypt Isildura.

lata 3018-3019 Gandlaf przekonuje się iż Frodo posiada Jedyny Pierścień. Wojna o Pierścień . Misja Drużyny Pierścienia . Zniszczenie klejnotu i pokonanie Saurona. Śmierć Upiorów Pierścienia, Golluma, króla Théodena, Boromira, namiestnika Denethora, Sarumana. Aragorn królem Gondoru jako Elessar. Poślubia Arwenę.

3021 rok Powiernicy Trzech Pierścieni odpływają za morze. Koniec Trzeciej Ery.

Przypisy