Na mapach: 45°04'N 7°42'E / 45.067, 7.7

Turyn
Panorama miasta Kościół Gran Madre z Mole Antonelliana w Turynie
Herb Herb Turynu
Państwo	Włochy
Region	Piemont
Prowincja	Turyn
burmistrz	Sergio Chiamparino
Powierzchnia	130 km²
Położenie	45°04''' N 7°42''' E
Wysokość	240 m n.p.m.
Ludność ( 2008 ) •  liczba ludności •  gęstość	910 437 6994 os./km²
Nr kierunkowy	011
Kod pocztowy	10100
Kod ISTAT	001272
Miasta partnerskie	Bacău ( Rumunia ) Campo Grande ( Brazylia ) Chambéry ( Francja ) Córdoba ( Argentyna ) Detroit ( USA ) Esch-sur-Alzette ( Luksemburg ) Glasgow ( Wielka Brytania ) Hajfa ( Izrael ) Kolonia ( Niemcy ) Liège ( Belgia ) Lille ( Francja ) Nagoja ( Japonia ) Quetzaltanango ( Gwatemala ) Rotterdam ( Holandia ) Salt Lake City ( USA ) Shenyang ( Chiny ) Wołgograd ( Rosja ) Barcelona ( Hiszpania )
Położenie na mapie kraju Turyn
Strona internetowa miasta

Turyn ( wł. Torino) – miasto w północno-zachodnich Włoszech , nad rzeką Pad , stolica Piemontu . Patronem miasta jest św. Jan Chrzciciel (święto obchodzone 24 czerwca ).

Wg danych na 2008 Turyn zamieszkiwało 910 437 osób, 6 994 os./km².

Historia

Nazwa miasta może pochodzić od indoaryjskiego słowa Taur oznaczającego górę, najczęściej jednak wiązana jest z legendą o byku ( łac. taurus, wł. toro), który padł pokonawszy mitycznego smoka w pobliżu pewnej neolitycznej wioski. Jej mieszkańcy postanowili nazwać się Taurini ku czci ofiary. Obecnie Turyn jest stolicą i głównym ośrodkiem Piemontu i czwartym co do wielkości miastem Włoch. Od 1559 ( Pokój w Cateau-Cambrésis , kończący wojny włoskie ) stolica regionu rządzonego przez dynastię sabaudzką od XI wieku. Książęta sprawowali władzę absolutną, a system oświatowy powierzyli jednostronnym jezuitom. Od 1578 w katedrze turyńskiej przechowywany jest całun turyński , jedna z najważniejszych relikwii chrześcijaństwa.

Turyn, wraz z Piemontem odegrał znaczącą rolę w procesie jednoczenia kraju. W latach 1861-65 stolica nowopowstałego państwa (w 1870 stolicę przeniesiono do Rzymu ). Do XX wieku Turyn pozostał jednak stolicą elit i najważniejszym ośrodkiem kulturalnym w kraju (m.in. jedyny ośrodek secesji we Włoszech). Od drugiej połowy XIX wieku boom demograficzny związany z rozwojem przemysłu, w tym przede wszystkim z lokalizacją zakładów Fiata .

Po drugiej wojnie światowej życie miasta skupiało się głównie wokół koncernu Fiata. Dziś rodzina właścicieli fabryki, i nie tylko, należy do najbardziej wpływowych we Włoszech. A po dawnych władcach Turynu pozostały eleganckie barokowo aleje, wyniosłe pałace, bogate kościoły i kolekcje malarstwa.

Gospodarka

Ważny region przemysłowy z siedzibą koncernu Fiat .

Przemysł: elektromaszynowy, farmaceutyczny, chemiczny, spożywczy, papierniczy

Ważny węzeł transportowy (stacje kolejowe Porta Susa , Porta Nuova , Torino Dora ). Miasto obsługuje port lotniczy Turyn-Caselle .

Muzea

W Turynie mieści się Narodowe Muzeum Automobilizmu^[1] i Muzeum Kinomatografii^[2]

Najważniejsze zabytki

• Katedra ( XV w. )
• Kościół San Lorenzo
• Kościół pielgrzymkowy Superga
• Palazzo Reale
• Palazzo Madama
• Palazzo Carignano
• Castello del Valentino
• Mole Antonelliana
• Pałac Stupinigi

Sport

W mieście znajdują się 2 znane kluby piłkarskie: Juventus i Torino FC . Największym stadionem w mieście jest Stadio delle Alpi na którym swoje mecze rozgrywał Juventus , Torino zaś gra na Stadio Olimpico . W Turynie odbyły się XX Zimowe Igrzyska Olimpijskie 2006 , które rozpoczęły się w piątek 10 lutego 2006 , a zakończyły w niedzielę 26 lutego 2006. W 1934 roku miasto było organizatorem pierwszych w historii lekkoatletycznych mistrzostw Europy . Turyn gościł także uczestników uniwersjad : letnich w 1959 i 1970 oraz zimowej w 2007 .

Galeria zdjęć

Panorama Turynu	Mole Antonelliana	Katedra	Kościół Superga
Kościół San Lorenzo	Palazzo Carignano	Palazzo Madama	Palazzo Reale
Castello del Valentino	Pałac Stupinigi	Piazza San Carlo	Ratusz

Przypisy

Linki zewnętrzne

• Turystyczna strona miasta Turyn ( ang. )
• Strona XX Zimowych Igrzysk Olimpijskich w Turynie ( ang. )
• Fotografie miasta ( ang. )
• Fotografie ułożone tematycznie i blog miłośników miasta ( wł.  •  ang. )