Wolny Kraj Turyngia (
niem.
Freistaat Thüringen) to
kraj związkowy
Republiki Federalnej Niemiec
.
Turyngia należy do tak zwanych nowych krajów związkowych, jak określa się tereny dawnej
NRD
i w
1990
r. przystąpiła do
RFN
.
Turyngia graniczy z następującymi krajami związkowymi:
Geografia
Południe kraju od
Eisenach
do
Sonneberg
jest zdominowane przez górzyste pasma
Lasu Turyńskiego
(Grosser Beerberg, 982 m nad poziomem morza) i
Lasu Frankońskiego
. Liczne rzeki, w tym największe:
Soława
(Saale),
Werra
,
Unstruta
(Unstrut). Obszar pagórkowaty pokrywają lasy liściaste i mieszane. Przez środkową Kotlinę Turyńską przebiega ze wschodu na zachód główna arteria komunikacyjna przy której leżą miasta:
Eisenach
,
Gotha
,
Erfurt
,
Weimar
,
Jena
i
Gera
.
Historia
Od ok.
400
księstwo plemienne
Turyngów
, w
531
roku podbite przez
Franków
. W
VIII wieku
schrystianizowana. Od ok.
804
roku marchia w państwie
Karola Wielkiego
, następnie rozpadła się na liczne terytoria pozostające pod rządami dostojników duchownych i świeckich. W
XI wieku
zjednoczona pod władzą
Ludowingów
, od połowy
XIII wieku
stopniowo przechodziła pod zwierzchnictwo
Wettynów
. Od
1485
roku własność ernestyńskiej linii rodu, w
XVI wieku
podzielona na kilka odrębnych księstw.
W okresie
reformacji
ośrodek protestancki. Od początku
XIX wieku
w Turyngii rosły wpływy
Prus
, ostatecznie w
1871
roku została włączona do
Niemiec
. Od
1920
roku kraj związkowy powstały z połączenia dawnych księstw saskich (z wyjątkiem Koburga). W
1945
roku stolicę Turyngii przeniesiono z
Weimaru
do
Erfurtu
. Po
II wojnie światowej
od
1949
roku w granicach
NRD
. W
1952
roku podzielona na 3
dystrykty
(Bezirke): Erfurt, Gerę i Jenę. Od
1990
roku kraj związkowy w zjednoczonych Niemczech.
Gospodarka
Region przemysłowo-rolniczy. Eksploatacja złóż
gazu ziemnego
,
soli potasowych
i rud
żelaza
. Rozwinięty przemysł maszynowy, elektrotechniczny, elektroniczny, środków transportu, chemiczny, włókienniczy, precyzyjny, poligraficzny, szklarski i spożywczy. Hutnictwo żelaza. Uprawa
pszenicy
,
jęczmienia
,
ziemniaków
,
buraków cukrowych
i
warzyw
.
Hodowla
bydła
,
trzody chlewnej
i
owiec
. Rozwinięta
turystyka
. Liczne ośrodki wypoczynkowe, sportów zimowych (m.in.
Oberhof
) i uzdrowiska klimatyczne (
Bad Salzungen
,
Wurzbach
).
Administracja
Kraj dzieli się na
powiaty
ziemskie (Landkreis), których jest 17 oraz miasta wydzielone. Litery w nawiasach oznaczają skrót na tablicach rejestracyjnych pojazdów.
Miasta na prawach powiatu
Powiaty ziemskie
-
powiat Altenburger Land
(ABG)
-
powiat Eichsfeld
(EIC)
-
powiat Gotha
(GTH)
-
powiat Greiz
(GRZ)
-
powiat Hildburghausen
(HBN)
-
powiat Ilm
(IK)
-
powiat Kyffhäuser
(KYF)
-
powiat Nordhausen
(NDH)
-
powiat Saale-Holzland
(SHK)
-
powiat Saale-Orla
(SOK)
-
powiat Saalfeld-Rudolstadt
(SLF)
-
powiat Schmalkalden-Meiningen
(SM)
-
powiat Sömmerda
(SÖM)
-
powiat Sonneberg
(SON)
-
powiat Unstrut-Hainich
(UH)
-
powiat Wartburg
(WAK)
-
powiat Weimarer Land
(AP)
Miasta
| miasto | | powiat |
31.12.1970 | 31.12.2000 | 30.06.2005 |
1. |
Erfurt
| 192.679 | 200.564 | 202.590 | - |
2. |
Jena
| 85.169 | 99.893 | 102.494 | - |
3. |
Gera
| 106.841 | 112.835 | 101.737 | - |
4. |
Weimar
| 63.985 | 62.425 | 64.361 | - |
5. |
Gotha
| 57.256 | 48.376 | 47.045 | Gotha |
6. |
Eisenach
| 50.059 | 44.442 | 43.858 | - |
7. |
Nordhausen
| 42.018 | 45.633 | 43.781 | Nordhausen |
8. |
Suhl
| 28.177 | 48.025 | 43.202 | |
9. |
Altenburg
| 47.497 | 41.290 | 38.203 | Altenburg |
10. |
Mühlhausen
| 46.135 | 38.695 | 37.480 | Unstrut-Hainich |
11. |
Saalfeld
| 31.048 | 29.511 | 28.148 | Saalfeld-Rudolstadt |
12. |
Ilmenau
| 19.634 | 27.176 | 26.713 | Ilm |
13. |
Arnstadt
| 27.368 | 27.220 | 25.828 | Ilm |
14. |
Rudolstadt
| 30.087 | 27.528 | 25.584 | Saalfeld-Rudolstadt |
15. |
Apolda
| 29.754 | 25.899 | 24.684 | Weimar |
16. |
Greiz
| 39.424 | 26.177 | 24.007 | Greiz |
17. |
Sonneberg
| 29.811 | 24.837 | 23.928 | Sonneberg |
18. |
Sondershausen
| 22.195 | 23.088 | 21.718 | Kyffhäuser |
19. |
Meiningen
| 24.876 | 22.240 | 21.642 | Schmalkalden-Meiningen |
20. | Sömmerda | 15.959 | 21.977 | 20.885 | Sömmerda |
Zobacz też
Linki zewnętrzne