Podpisanie układu w Rapallo w 1922 roku. Na zdjęciu Reichskanzler Dr. Joseph Wirth , Walther Rathenau oraz delegacja rosyjska Leonid Krasin, Gieorgij Cziczerin oraz Adolf Joffe

Układ w Rapallo – układ zawarty niespodziewanie (z inicjatywy rosyjskiej) 16 kwietnia 1922 roku o godzinie 1:15 między niemiecką Republiką Weimarską , a Rosją radziecką we włoskim mieście Rapallo . Układ podpisał Gieorgij Cziczerin , ówczesny Komisarz Spraw Zagranicznych Rosji Radzieckiej oraz Walther Rathenau , Minister Spraw Zagranicznych Niemiec.

Układ został podpisany w trakcie trwania światowej konferencji gospodarczej w Genui ( 10 kwietnia – 19 maja ), na której próbowano włączyć Rosyjską FSRR w obieg światowej gospodarki. Doszło wtedy do nawiązania stosunków dyplomatycznych i przerwania izolacji Rosji Radzieckiej na arenie światowej. Traktat przewidywał, iż Niemcy mogli bez przeszkód, a wbrew postanowieniom traktatu wersalskiego szkolić swoich lotników i tworzyć kadrę wojsk pancernych na poligonach i w bazach położonych w głębi państwa rosyjskiego. Oprócz tego, obie strony zrezygnowały z roszczeń finansowych z okresu 1914 – 1918 i powojennego. Układ ten był korzystny dla obu stron: dla Niemiec, które w myśl traktatu wersalskiego nie mogły posiadać niektórych rodzajów broni, była to dobra okazja do wypróbowania zakazanej broni na poligonach radzieckich. Dla Rosji Radzieckiej nawiązanie kontaktów z Niemcami stwarzało możliwości dostępu do nowych technologii przemysłowych.

Umowa została poszerzona 29 lipca 1922 roku, w wyniku czego zacieśniono współpracę w sprawach wojsk pancernych. Układ ten otwierał drogę do pełnej współpracy gospodarczej i politycznej Rosji i Niemiec. Postanowienia traktatu szybko rozciągnięto na inne republiki radzieckie , przełamując tym posunięciem izolację nowych państw, wcielonych do ZSRR, a przedstawianych jako wolne byty zrzeszone w jeden Związek Rad. Traktat ten został poszerzony tzw. układem berlińskim w 1926 roku. Był on przedłużany w latach 1931 i 1933 .

Państwa zachodnie były oburzone postawą Niemiec i poczytywały układ za zdradę. Niezadowolenie panowało również w Polsce , gdzie zasadnie obawiano się, że następstwem układu może być wspólna polityka radziecko-niemiecka wobec Polski. W formalnych stosunkach Polski z jej dwoma wielkimi sąsiadami początkowo bezpośrednio po podpisaniu układu zmian jednakże nie było.

Linki zewnętrzne

• tekst układu w Rapallo w języku angielskim (strona Yale University, Avalon Project)

Zobacz też

• Traktaty w Rapallo