Startuj z nami!

www.szkolnictwo.pl

praca, nauka, rozrywka....

mapa polskich szkół
Nauka Nauka
Uczelnie Uczelnie
Mój profil / Znajomi Mój profil/Znajomi
Poczta Poczta/Dokumenty
Przewodnik Przewodnik
Nauka Konkurs
uczelnie

zamów reklamę
zobacz szczegóły
uczelnie

Biblia Brzeska

Biblia Brzeska

Biblia Brzeska
Pełna nazwaBiblia święta, tho iest, Księgi Starego y Nowego Zakonu, właśnie z Żydowskiego Greckiego y Łacińskiego, nowo na Polski ięzyk, z pilnością y wiernie wyłożone.
Inne nazwyBiblia Radziwiłłowska, Biblia Pińczowska
Skrót(y)BB
Kanon Protestancki
Język Polski
Opublikowanie kompletnego przekładu 1563
Tłumacz(e) Grzegorz Orszak , Pierre Statorius, Jean Thenaudus, Jan Łaski , Jerzy Szoman , Jakub Lubelczyk , Szymon Zacjusz (Żak), Andrzej Trzecieski , Marcin Krowicki , Grzegorz Pawełtach i inni
Źródła przekładuOryginały hebrajskie i greckie (przede wszystkim) oraz Wulgata
Wydawca pierwszego wydaniaBernard Wojewódka
Przynależność religijna Protestantyzm
Wersja online Nowy Testament
Ewangelia Jana 3:16
Abowiemci Bóg tak umiłował świat, iż Syna swego jednorodzonego dał, aby wszelki kto wierzy weń nie zginął, lecz aby miał żywot wieczny.
Kalwinizm
Krzyż hugenocki
  Portal Kategoria

Biblia Brzeska (nazwa pochodzi od miejsca wydania; inne nazwy: Biblia Radziwiłłowska – od nazwiska fundatora i Biblia Pińczowska – od miejsca dokonania tłumaczenia) – drugi (po katolickiej Biblii Leopolity ) przekład całości Pisma Świętego na język polski , dokonany przez polskich kalwinów w 1563 . Jest to jednocześnie jeden z pierwszych na świecie nowożytnych przekładów całej Biblii z języków oryginalnych: hebrajskiego i greckiego (posiłkowano się także wersją łacińską ). Wcześniej od Biblii Brzeskiej powstały np. Biblia Lutra ( 1534 ) czy Biblia genewska ( 1560 ).

Spis treści

Opis

Jest zatytułowana:

Biblia święta, tho iest, Księgi Starego y Nowego Zakonu, właśnie z Żydowskiego Greckiego y Łacińskiego, nowo na Polski ięzyk, z pilnością y wiernie wyłożone.

Ma wymiary 255 na 401 mm, zawiera starannie wykonane drzeworyty na stronie tytułowej i w części starotestamentowej . Tekst jest drukowany dużymi gotyckimi czcionkami, a przypisy i objaśnienia (na brzegach i na dole stron)- drobniejszą czcionką .

Rozpoczyna się dedykacją dla króla Zygmunta II Augusta , która zawiera pochwałę studiowania Biblii, informacje o przekładzie, streszczenie, spis treści oraz tablicę, wskazującą jak czytać Biblię przez cały rok. Po raz pierwszy podaje numerację wersetów.

Przekład jest staranny i precyzyjny, wierny oryginałowi (zastosowano nowatorską metodę oddawania sensu zdań, a nie tłumaczenia "słowo w słowo"). Napisana jest piękną XVI-wieczną polszczyzną o wysokim poziomie artystycznym i literackim. Język jej jest zwięzły, potoczysty i bogaty literacko.

Krytyka tekstu Biblii Brzeskiej opierała się na fakcie, że do przekładu posłużono się również łacińską Wulgatą a także przekładem francuskim (stąd udział w tłumaczeniu Thenaudusa).

Historia

Zgodnie z zaleceniem Jana Kalwina , Biblia musiała być czytana w języku ojczystym. Z tego powodu również polscy protestanci potrzebowali własnego tłumaczenia Biblii. Nowy Testament wydany w 1552 przez Jana Seklucjana w Królewcu był niewystarczający. Mało dokładna (bo oparta na średniowiecznym przekładzie) była katolicka Biblia Leopolity (Szarffenbergów) z 1561 .

Problemem nowego polskiego przekładu zajął się w 1557 ewangelicki synod małopolski we Włodzisławiu , gdzie powołano w tym celu specjalną komisję. Na synodzie w Pińczowie - głównym ośrodku Reformacji polskiej, w roku 1559 wyznaczono jako tłumaczy wybitnych teologów : Grzegorza Orszaka , rektora szkoły pińczowskiej, Pierre Statorius 'a z Thionville i Jean Thenaudus'a z Bourges we Francji . W 1560 r. dołączyli do nich: Jan Łaski , Jerzy Szoman , pastor-poeta Jakub Lubelczyk , Szymon Zacjusz , Andrzej Trzecieski , Marcin Krowicki , Grzegorz Pawełtach, Franciszek Stankar i inni. Po 3 latach (od 1557 ) ukończono przekład Pięcioksięgu , a po następnych 3 latach prace zakończono.

Prace nad przekładem od maja 1560 finansował książę Mikołaj Radziwiłł Czarny (koszt wyniósł około 3000 czerwonych złotych), a patronował im właściciel Pińczowa - Mikołaj Oleśnicki .

Wydrukowana w Brześciu Litewskim w nakładzie około 500 egzemplarzy przez Bernarda Wojewódkę 4 września 1563 . Stała się podstawowym dziełem w zborach ewangelickich na terenie Wielkiego Księstwa i Korony (było wówczas 720 zborów, z tego 251 reformowanych i 64 braci czeskich ). Nie wydano jej ponownie w całości; częściowe wznowienia wydano w 1564 w Brześciu ( Psałterz ), 1580 i 1593 w Wilnie ( Nowy Testament ) oraz 1585 w Toruniu ( Ewangelie i Dzieje Apostolskie ). Inne polskie tłumaczenia całości Biblii ukazały się dopiero znacznie później ( ariańska Biblia Nieświeska Szymona Budnego w 1572 i katolicka Biblia Wujka w 1599 ).

Jednak syn fundatora Biblii Brzeskiej, konwertowany przez jezuitów na katolicyzm Mikołaj Krzysztof Radziwiłł (Sierotka) , jako pokutę za "grzechy ojca-heretyka" postanowił wykupić i zniszczyć wszystkie egzemplarze Biblii Brzeskiej. Mimo wydania na ten cel ogromnej sumy 5000 czerwonych złotych, udało mu się zniszczyć nie wszystkie, ale większość biblii, które uroczyście spalił na rynku w Wilnie . Pozostałe egzemplarze zostały zniszczone w okresie kontrreformacji ; ocalało zaledwie 20 do 40 sztuk.

W 1926 r. jeden egzemplarz przekazano do zbiorów Muzeum Narodowego w Warszawie ; inne (uszkodzone w różnym stopniu) obecnie znajdują się w muzeach lub bibliotekach uniwersyteckich ( Archiwum Główne Akt Dawnych , Muzeum Ziemi Wieluńskiej (Dział Historii), Muzeum Podlaskie w Białymstoku (Biblioteka), Biblioteka Uniwersytetu Zielonogórskiego , Uniwersytet w Poznaniu, Ossolineum we Wrocławiu), Wojewódzka i Miejska Biblioteka Publiczna w Rzeszowie oraz w zbiorach kościelnych i prywatnych.

W 2003 r. Kalwin Publishing wydał uwspółcześnioną transkrypcję Biblii Brzeskiej. Przed publikacją całości, w 2000 r., w Wydawnictwie Duch Czasów opublikowano Brzeski Nowy Testament.

Zobacz też

Linki zewnętrzne


Inne hasła zawierające informacje o "Biblia Brzeska":

Biskup ...

Adwentyzm ...

Wittenberga ...

Zbór ...

Kornel Ujejski ...

Kościuszko ...

Pionier (Świadkowie Jehowy) ...

Nicejsko-konstantynopolitańskie wyznanie wiary ...

Chrześcijaństwo ...

List do Hebrajczyków ...


Inne lekcje zawierające informacje o "Biblia Brzeska":

012. Islam (plansza 12) ...

Zabytki języka polskiego (plansza 12) ...

Antyk judajski - mądrość Biblii (plansza 2) ...





Zachodniopomorskie Pomorskie Warmińsko-Mazurskie Podlaskie Mazowieckie Lubelskie Kujawsko-Pomorskie Wielkopolskie Lubuskie Łódzkie Świętokrzyskie Podkarpackie Małopolskie Śląskie Opolskie Dolnośląskie