Piąta Republika – okres piątej konstytucji republikańskiej
Francji
, który rozpoczął się
5 października
1958
r. Piąta Republika jest bezpośrednią następczynią
IV Republiki
i zastępuje kontrowersyjny, podzielony na frakcje parlamentarne rząd bardziej scentralizowaną demokracją.
Impulsem do dokonania zmian była
wojna algierska
. Chociaż Francja zrezygnowała z wielu swoich kolonii, jak posiadłości w Afryce Zachodniej czy Azji Południowo-Wschodniej, ciągle utrzymywała status kolonialny w
Algierii
, w której mieszkała duża liczba Francuzów. Algieria uzyskała ostatecznie niepodległość
5 lipca
1962
r.
Generał
Charles de Gaulle
wykorzystał kryzys algierski jako okazję do utworzenia nowego rządu francuskiego z silniejszym urzędem prezydenta, który poprzednio był jedynie figurantem. Francuscy prezydenci zyskali większą władzę niż większość ich europejskich odpowiedników w demokracjach parlamentarnych.
28 września
1958
r. miało miejsce referendum i 79,2% głosujących poparło projekt nowej konstytucji. Prezydent był poprzednio wybierany przez ciało elektorskie, ale w
1962
r. de Gaulle zaproponował, aby prezydent był wybierany przez obywateli w bezpośrednich wyborach. Chociaż metoda i intencje de Gaulle'a w tym referendum były kontestowane przez wiele ugrupowań politycznych, zmiana została przyjęta przez francuski elektorat. System ten daje prezydentowi republiki dostateczną legitymację, gdyż zwycięzca wyborów prezydenckich musi uzyskać większość bezwzględną głosów w pierwszej lub ostatecznie w drugiej turze głosowania. Do 2002 kadencja prezydenta Republiki trwała 7 lat, zaś począwszy od drugiej kadencji
Jacques'a Chiraka
(
2002
-
2007
) trwa 5 lat. Decyzja o skróceniu długości i zsynchronizowaniu kadencji prezydenta z kadencją parlamentu zapadła w drodze
referendum
przeprowadzonego
24 września
2000
r. (opowiedziało się za nią 73% głosujących).
Następcami de Gaulle'a na stanowisku prezydenta Francji byli
Georges Pompidou
(
1969
–
1974
),
Valéry Giscard d'Estaing
(
1974
–
1981
),
François Mitterrand
(
1981
–
1995
),
Jacques Chirac
(
1995
-
2007
) i
Nicolas Sarkozy
(od
2007
).