Wacław Sieroszewski, pseudonim Wacław Sirko (ur.
24 sierpnia
1858
w
Wólce Kozłowskiej
k.
Tłuszcza
, zm.
20 kwietnia
1945
w
Piasecznie
) –
polski pisarz
, tworzący na pograniczu czterech epok:
pozytywizmu
,
Młodej Polski
,
dwudziestolecia międzywojennego
oraz współczesności, zesłaniec na
Sybir
, podróżnik, etnograf Syberii i działacz niepodległościowy, Kawaler
Krzyża Virtuti Militari V kl
, poseł III kadencji i senator IV kadencji w
II RP
. W latach 1934–1939 był prezesem
Polskiej Akademii Literatury
.
Życiorys
Po uwięzieniu ojca za udział w
Powstaniu Styczniowym
i śmierci matki pozostawał pod opieką rodziny.
Za udział w tajnych stowarzyszeniach patriotycznych został wydalony przez władze
rosyjskie
z V klasy
gimnazjum
. Praktykował jako terminator ślusarski, uczył się w kolejowej Szkole Technicznej. Związany z ruchem
socjalistycznym
, zakładał kółka i kasy oporu wśród robotników. Aresztowany w 1878 i osadzony w X Pawilonie
Cytadeli Warszawskiej
. Za stawianie oporu w czasie buntu więźniów w 1879 skazany na osiedlenie na Syberii. W 1880 przybył do
Wierchojańska
. W końcu 1890 podróżował po
Kaukazie
. W 1892 osiedlił się w
Irkucku
. Dzięki opublikowaniu licznych prac etnograficznych o mieszkańcach
Jakucji
, których był pierwszorzędnym znawcą, zyskał poparcie
Rosyjskiego Towarzystwa Geograficznego
i w 1898 uzyskał prawo do przebywania na terytorium
Królestwa Polskiego
. Aresztowany w 1900 za udział w manifestacji w rocznicę odsłonięcia
Pomnika Adama Mickiewicza w Warszawie
. Wydalony z Kongresówki. Dzięki poparciu Rosyjskiego Towarzystwa Geograficznego w latach 1903–1904 odbył wyprawę na Daleki Wschód Rosji (badał życie tamtejszych narodów) i wyprawę badawczą na wyspy japońskie. W 1903 na
Hokkaido
przeprowadził badania nad
Ajnami
. W 1904 przez
Koreę
,
Chiny
,
Cejlon
i
Egipt
powrócił do
Warszawy
. W czasie
rewolucji w 1905
więziony kolejno na
Pawiaku
i w X Pawilonie. Wyjechał do
Galicji
, przebywał głównie w
Krakowie
i
Zakopanem
. W latach 1910–1914 mieszkał w
Paryżu
. Wstąpił do
Związku Strzeleckiego
i jako kawalerzysta
1 Pułku Ułanów Legionów Polskich
Władysława Beliny-Prażmowskiego
wziął udział w
I wojnie światowej
. W 1918 jako przywódca
Stronnictwa Niezawisłości Narodowej
został ministrem informacji i propagandy w
Tymczasowym Rządzie Ludowym Republiki Polskiej
w
Lublinie
.
Napisał wiele
powieści
,
nowel
i książek opisujących życie na
Dalekim Wschodzie
. Głównie znany jest jako autor powieści. Napisał także kilka książek o charakterze naukowym, opisujących życie takich społeczności azjatyckich jak
Jakuci
, Koreańczycy oraz Ajnowie. Jego prace o Jakutach stanowią najlepsze i najbardziej rzewczywiste opisy działalności i bytu tego narodu. Ponadto był współscenarzystą filmów.
Twórczość
- Dzieła zbiorowe (tomy 1–25, 1931–1935)
- Dzieła (tomy 1–20, 1958–1963)
Prace etnograficzne
- Dwanaście lat w kraju Jakutów
- Korea. Klucz Dalekiego Wschodu
- Wśród kosmatych ludzi
- Ze świata
- Wśród lodów
- W niepodległej Mongolii
Beletrystyka
- Na kresach lasów – powieść
- W matni – zbiór opowiadań
- Z fali na falę – zbiór opowiadań
- Dno nędzy – zbiór opowiadań
- Latorośle – opowiadanie
- Jesienią – opowiadanie
- Chajlach – opowiadanie
- Skradziony chłopak – opowiadanie
- W ofierze bogom – opowiadanie
- Czukcze – opowiadanie
- Powieści chińskie – opowiadanie
- Ol-Soni-Kisań – opowiadanie
- Z życia Korei – opowiadanie
- Beniowski – powieść
- Ocean – powieść
- Jan-Guj-Tzy – powieść
- Ucieczka – powieść (1904)
- Zacisze – powieść
- Zamorski diabeł – powieść
- Miłość samuraja – powieść
- Dary Wiatru Północnego – powieść
- Risztau – powieść
- Zamorski diabeł – powieść
- W szponach – powieść
- Łańcuchy – powieść
- Topiel – powieść
- Brama na świat (Gdynia)
- Marszałek Józef Piłsudski
- Dary wiatru północnego
Scenariusze filmowe (współautor)
- Na Sybir i Wiatr od morza K. Czyńskiego (1930),
- Rok 1914 H. Szaro (1932),
- Dziewczyna szuka miłości R. Gantkowskiego (1938).
Linki zewnętrzne
