Warcaby |
|
Liczba graczy | 2 |
Czas przygotowania | około minuty |
Czas gry | partie turniejowe trwają około 5 do 6 godzin. |
Elementy strategii | Duże |
Wymagane umiejętności | myślenie strategiczne i taktyczne |
Losowość | brak |
Warcaby -
gra planszowa
wywodząca się z
szachów
, upowszechniona w Europie we
Francji
u schyłku
XI wieku
.
Gra posiada wiele odmian, spośród których uważane za dyscyplinę sportową są jedynie
warcaby polskie
(stupolowe) nazywane też międzynarodowymi. W większości krajów gra odbywa się jednak przeważnie na warcabnicy posiadającej 64 pola (często zastępowanej
szachownicą
), z wykorzystaniem 24 pionków (po 12 dla każdego z graczy).
19 lipca
2007
Jonathan Schaeffer
opublikował informację o najnowszej wersji programu komputerowego
Chinook
, który całkowicie rozpracował warcaby angielskie. Jeżeli żaden gracz nie popełni błędu, wówczas każda partia musi zakończyć się
remisem
.
Różne odmiany gry
Diagram warcabów 8x8 pól
| a | b | c | d | e | f | g | h | | 8 |  | a8 |
|  | b8 |
|  | c8 |
|  | d8 |
|  | e8 |
|  | f8 |
|  | g8 |
|  | h8 |
| 8 | 7 |  | a7 |
|  | b7 |
|  | c7 |
|  | d7 |
|  | e7 |
|  | f7 |
|  | g7 |
|  | h7 |
| 7 | 6 |  | a6 |
|  | b6 |
|  | c6 |
|  | d6 |
|  | e6 |
|  | f6 |
|  | g6 |
|  | h6 |
| 6 | 5 |  | a5 |
|  | b5 |
|  | c5 |
|  | d5 |
|  | e5 |
|  | f5 |
|  | g5 |
|  | h5 |
| 5 | 4 |  | a4 |
|  | b4 |
|  | c4 |
|  | d4 |
|  | e4 |
|  | f4 |
|  | g4 |
|  | h4 |
| 4 | 3 |  | a3 |
|  | b3 |
|  | c3 |
|  | d3 |
|  | e3 |
|  | f3 |
|  | g3 |
|  | h3 |
| 3 | 2 |  | a2 |
|  | b2 |
|  | c2 |
|  | d2 |
|  | e2 |
|  | f2 |
|  | g2 |
|  | h2 |
| 2 | 1 |  | a1 |
|  | b1 |
|  | c1 |
|  | d1 |
|  | e1 |
|  | f1 |
|  | g1 |
|  | h1 |
| 1 | | a | b | c | d | e | f | g | h | |
|
Układ bierek do rozpoczęcia gry. |
Główne różnice wynikają z:
- rozmiarów planszy (od 6 do 12 pól szerokości bądź długości)
- liczby pionów (od 8 do 30 na zawodnika)
- zasad bicia
- sposobu poruszania się damki
Mniej istotne różnice dotyczą:
- kolorów (barw) pól i pionów
- przebiegu czarnej przekątnej
- notacji i oznaczeń pól
- rozpoczynającego
Przykłady różnych odmian gry w warcaby:
-
warcaby polskie
(międzynarodowe) nazywane też stupolowymi; grane na warcabnicy o rozmiarach 10x10 z użyciem "międzynarodowych zasad gry w warcaby"; błędne jest używanie terminu "warcaby stupolowe z zasadami europejskimi"!
-
warcaby dwuliniowe
(plansza 8x8) czasem nazywane szybkimi
-
warcaby angielskie
; w USA nazywane checkers (plansza 8x8)
- warcaby hiszpańskie (plansza 8x8)
- warcaby włoskie (plansza 8x8)
- warcaby rosyjskie (plansza 8x8)
- warcaby czeskie (plansza 8x8)
- warcaby kanadyjskie (plansza 12x12)
-
warcaby klasyczne
(64-polowe - na planszy 8x8, w świecie nazywane brazylijskimi) z zasadami gry takimi jak w warcabach polskich; w literaturze anglojęzycznej z pierwszej poł. XX w. tę odmianę warcabów nazywano "minor (little) polish draughts" (mniejsze lub małe warcaby polskie)
- warcaby w Polsce nazywane "tradycyjnymi" lub po prostu kiedyś warcabami; zasadami podobne do warcabów klasycznych z tą tylko różnicą, że nie obowiązuje w nich zasada "bicia większości" (w polskiej wersji z więcej niż jednego z możliwych zbić wolno wybrać dowolne); ta odmiana warcabów nazywana jest w świecie "pool" lub "pool checkers" lub też "spanish pool checkers".
- wybijanka (w jęz. rosyjskim poddawki) to niejako antywarcaby; w czasie gry należy się pozbywać swoich kamieni, tzn. że zwycięża ten, kto nie może wykonać ruchu; dawniej (w XIX w.), w Polsce tę odmianę gry w warcaby nazywano "mizerka".
Historia
Za kolebkę warcab należy uznać starożytny
Egipt
., gdzie 3000 lat p.n.e. znano grę planszową
Senet
, której twórcą miał być bóg Tot - bóg mądrości i twórcy pisma (hieroglifów). Według mitologii greckiej, podczas oblężenia Troi, Palamades wynalazł grę Petteia (kamyki), którą Rzymianie przekształcili w grę w rozbójników -
Latrunculi
.
Warcaby znane nam w dzisiejszej postaci powstały na
Półwyspie Iberyjskim
na przełomie XV i XVI wieku. Najprawdopodobniej pochodziły od gry zwanej "Alquerque" opartej na
arabskiej
grze "El-Quirkat". "El-Quirkat" nazywana była przez
saharyjskich
Arabów zamma lub damma.Grę tą znano już przed 100 r. n.e.[1]. Pierwsze znane, i do dziś zachowane, książki o warcabach zostały wydane na terenie dzisiejszej
Hiszpanii
. Pierwszą znaną pośrednio (nie zachował się żaden egzemplarz) pisemną publikacją, wyłącznie na temat warcabów, była wydana w
języku hiszpańskim
w
1547
r. w
Walencji
"El Ingenio o juego de marro, de punta o damas" autorstwa Antonia de Torquemady. W Bibliotece Narodowej (Biblioteca Nacional) w
Madrycie
do dzisiaj przechowywany jest jeden z pierwszych na świecie pisemnych traktatów poświęcony tylko warcabom "Libro del Juegos de las Damas, vulgarmente Ilamado el Marro" opublikowany w
1591
r. przez Pedra Ruiza Montero (o przydomku "El Andaluz" - Andaluzyjczyk).
Warcaby są dyscypliną sportową, w której rozgrywane są mistrzostwa różnych krajów, mistrzostwa kontynentów i świata. Organizacją skupiającą narodowe federacje warcabowe jest Światowa Federacja Warcabowa. W Polsce regularne rozgrywki warcabowe rozpoczęto w r.
1973
. W
1975
r. odbyły się pierwsze drużynowe, a w
1977
indywidualne Mistrzostwa Polski. Nadzorowaniem i organizacją warcabowych rozgrywek do
1989
r. zajmowała się Centralna Komisja Gry Warcabowej przy RG LZS, od 1989 r. do
2004
r. Polskie Towarzystwo Warcabowe, a w 2004 powstał Polski Związek Warcabowy, który należy do FMJD. PZWarc popiera rozwój warcabów jako sportu w dwóch odmianach gry w warcaby: warcabach polskich (międzynarodowych) i klasycznych (64-polowych). Największe sukcesy naszych warcabistów to wicemistrzostwo Świata Ewy Schalley (Minkiny) z
Poczesnej
(
1997
), brązowy medal w Drużynowych Mistrzostwach Świata (
Werona
1989) oraz brązowy medal w Mistrzostwach Europy Kobiet Natalii Sadowskiej z
Mławy
(
2010
).
W najbardziej prestiżowej odmianie gry - warcabach 100-polowych dziesięciokrotnie mistrzem świata był Aleksej Czyżow (Iżewsk, Rosja). Ciekawostką jest fakt, że jeden z przedwojennych Mistrzów Świata - Maurycy Reichenbach (Francja) w chwili gdy zdobywał swój pierwszy tytuł formalnie był jeszcze obywatelem Polski. Jego rodzice wyemigrowali do Francji gdy Maurycy miał 9 lat. Pół roku po zdobyciu tytułu Maurycy posiadał już paszport swojej drugiej ojczyzny. Sportowo najsilniejsi w warcabach są Rosjanie, chociaż centrum warcabowego życia to zdecydowanie Holandia. W tamtejszej lidze grają praktycznie wszyscy najlepsi zawodnicy świata. Bardzo silne są kraje afrykańskie (praktycznie niemal wszystkie byłe kolonie francuskie).
Rozgrywane są również MŚ w wersji 64-polowej. By uchronić się przed przeogromną ilością remisów rozgrywa się mini-mecze złożone z dwóch partii. Najpierw dokonuje się losowania pierwszych posunięć (według specjalnej, ułożonej przez specjalistów tabeli) i gra się dwie partie z wylosowanymi pierwszymi posunięciami i zmiana kolorów przez przeciwników.
Od
1954
roku, przez 40 lat mistrzem świata w warcabach angielskich był
Marion Tinsley
. W tym okresie przegrał on zaledwie 9 partii z ludzkimi przeciwnikami, jednak w
1994
roku stracił swój tytuł przegrywając z programem komputerowym
Chinook
. W
2007
roku twórcy programu udowodnili, że jego pokonanie jest niemożliwe (można z nim co najwyżej zremisować), czyli że reprezentuje on optymalny
algorytm
gry w warcaby[2]. Przeprowadzanie takiego dowodu w zasadzie nie było celowe - każda gra o ruchach naprzemiennych i symetrycznym wyniku, przy założeniu najlepszej gry obu stron ma swój wynik. W tej najprostszej grze warcabowej udało się jedynie stworzyć program który określił, że tym wynikiem jest remis. Do podobnego osiągnięcia w szachach i warcabach 100polowych droga jest jeszcze daleka.
Przypisy
Linki zewnętrzne