Wazowie (
szw.
Vasaätten) – dynastia szwedzka panująca w
Królestwie Szwecji
w latach
1523
-
1654
, w
Rzeczypospolitej Obojga Narodów
w latach
1587
-
1668
oraz na
Śląsku
w
Księstwie Opolsko-Raciborskim
w latach
1645
-
1666
i w
Księstwie Nysko
-
Otmuchowskim
w latach
1625
-
1655
.
Nazwa dynastii pochodzi prawdopodobnie od majątku ziemskiego Vasa pod
Uppsalą
lub od
godła
vase (
pol.
snopek) znajdującego się w
herbie
rodu.
Historia dynastii
Dynastia Wazów została założona przez regenta Szwecji
Gustawa Wazę
(syna Eryka Johanssona, szwedzkiego możnowładcy, straconego w
1520
na rozkaz
króla
duńskiego
Chrystiana II
). Gustaw I objął tron wywołując w Szwecji powstanie antyduńskie (
1523
).
Jego wnuk -
Zygmunt III Waza
został wybrany w
1587
na króla Polski, w Szwecji był zwalczany ze względu na wyznanie katolickie i w
1599
pozbawiony korony na rzecz stryja -
Karola IX Sudermańskiego
. Jednak synowie Zygmunta
Władysław IV
i
Jan II Kazimierz
panujący w Polsce używali nadal tytułów królów Szwecji, co było jedną z przyczyn wojen polsko-szwedzkich w
XVII wieku
.
Najwybitniejszym przedstawicielem szwedzkiej linii Wazów był
Gustaw II Adolf
.
Linia szwedzka panowała do abdykacji królowej
Krystyny
(córki Gustawa II Adolfa)
1654
roku i wygasła wraz z jej śmiercią
9 kwietnia
1689
. Linia polska skończyła się
16 grudnia
1672
na
Janie II Kazimierzu
(abdykował w
1668
).
Książęta Vasa
W
1829
roku nazwisko i tytuł księcia Vasa otrzymał od cesarza
Franciszka II
Gustaw von Holstein-Gottorp
, syn zdetronizowanego króla Szwecji
Gustawa IV Adolfa
. Ostatnią, osobą która nosiła ten tytuł była Karola, królowa
Saksonii
.
Drzewo genealogiczne polskiej gałęzi rodu Wazów
| | | | | |
Zygmunt III Waza
ur. 20 VI 1566
zm. 30 IV 1632 | | | | | |
| | | | | | | | | | | | | | | | | | | | |
| | | | | | | | | | | | | | | | | | | | |
| | Katarzyna
ur. 19 IV 1594
zm. 15 V 1594 |
Władysław IV
ur. 9 VI 1595
zm. 20 V 1648 | Katarzyna
ur. IX 1596
zm. 2 VI 1597 | Jan Kazimierz
ur. 26 XII 1607
zm. 9 I 1608 |
Jan II Kazimierz
ur. 22 III 1609
zm. 16 XII 1672 |
Jan Albert
ur. 25 V 1612
zm. 29 XII 1634 |
Karol Ferdynand
ur. 13 X 1613
zm. 9 V 1655 |
Aleksander Karol
ur. 14 XI 1614
zm. 19 XI 1634 | Anna Konstancja
ur. 20 I 1616
zm. 24 V 1616 | |
Anna Maria
ur. 23 V 1593
zm. 9 II 1600 | | | Krzysztof
ur. 10 II 1598
zm. 10 II 1598 | | |
Anna Katarzyna Konstancja
ur. 7 VIII 1619
zm. 8 X 1651 |
| | | | | | | | | | | | | | | | | | | | |
| | | | | | | | | | | | | | | | | | | | |
Władysław Konstanty (Wasenau)*
ur. ok. 1635
zm. 19 III 1698 |
Zygmunt Kazimierz
ur. 1 IV 1640
zm. 9 VIII 1647 | Maria Anna Izabela
ur. 8 I 1642
zm. 7 II 1642 | | Maria Anna Teresa
ur. 2(?) VII 1650
zm. 1 VIII 1651 | Jan Zygmunt
ur. 6 I 1652
zm. 20 II 1652 | Maria Katarzyna*(?)
ur. po 1669
zm. po 12 XII 1672 |
Opracowanie na podstawie: Z. Wdowiszewski, Genealogia Jagiellonów i Domu Wazów w Polsce, Kraków 2005, cz. II: Genealogia Domu Wazów w Polsce, s.215-245.
Królowie polscy 1506-1668 (uproszczone drzewo genealogiczne ostatnich Jagiellonów i Wazów polskich)
Bibliografia
- Dynastie Europy. Wrocław 1997.
- Słownik dynastii Europy. Poznań 1999.
- Zygmunt Wdowiszewski. Genealogia Jagiellonów i Domu Wazów w Polsce. Kraków 2005.
Zobacz też
