Max Weber
Urodzony	21 kwietnia 1864 Erfurt ( Związek Niemiecki )
Zmarł	14 czerwca 1920 Monachium ( Republika Weimarska )
Znany z	socjologia humanistyczna
Zawód	prawnik, ekonomista, socjolog

Max Weber (ur. 21 kwietnia 1864 w Erfurcie , zm. 14 czerwca 1920 w Monachium ) - niemiecki socjolog , historyk , ekonomista , prawnik , religioznawca i teoretyk polityki .

Brat socjologa Alfreda Webera .

Życiorys

Ojciec Maxa Webera, również Max Weber był doktorem prawa i znanym politykiem. Max był najstarszym z dziewięciorga rodzeństwa. Dzieciństwo i młodość spędził w Berlinie . W latach 1882 - 1884 studiował równocześnie prawoznawstwo, filozofię i ekonomię w Heidelbergu . W latach 1883 - 1884 musiał przerwać studia aby odbyć służbę wojskową jako podchorąży w Strasburgu . Po zakończeniu służby kontynuował przez rok studia na uniwersytecie w Berlinie , następnie przeniósł się do Göttingen , gdzie ostatecznie zakończył swoją wyższą edukację w 1886 r.

W latach 1886 - 1893 mieszkał w Charlottenburgu , dzielnicy Berlina, gdzie poświęcił się pisaniu swojej pracy doktorskiej, obronionej w 1889 r. a następnie habilitacyjnej. Po uzyskaniu habilitacji w 1892 r. otrzymał stanowisko profesora nadzwyczajnego i zaczął wykładać prawo na uniwersytecie w Berlinie . W 1893 ożenił się z Marianne Schnitger , późniejszą feministką .

W 1894 r. otrzymał stanowisko profesora zwyczajnego i katedrę ekonomii politycznej na uniwersytecie we Fryburgu , które piastował do 1897 r. W 1897 przeniósł się na uniwersytet w Heidelbergu , gdzie został profesorem ekonomii i gdzie związał się z neokantowską szkołą badeńską . Po śmierci ojca w 1897 przeżył ciężkie załamanie nerwowe, które na pewien czas przerwało jego karierę naukową.

W 1903 został współwydawcą Archiv für Sozialwissenschaft und Sozialpolitik, w ramach których została wydana jego książka Etyka protestancka i duch kapitalizmu. W 1912 próbował stworzyć centrolewicową partię, która łączyłaby idee socjaldemokratów i liberałów , zamysł ten jednak skończył się niepowodzeniem.

W 1915 został mianowany dyrektorem szpitala wojskowego w Heidelbergu. W 1918 został doradcą Niemieckiej Komisji Rozbrojeniowej w ramach negocjacji przygotowującej grunt pod przyszły traktat wersalski . Mocno obstawał za umieszczeniem w Konstytucji Weimarskiej Artykułu 48, pozwalającego w szczególnych sytuacjach rządzić za pomocą dekretów , który kilkanaście lat później pozwolił Hitlerowi ustanowić dyktaturę.

Na uniwersytet powrócił w 1918 obejmując katedrę w Wiedniu , a następnego roku pierwszą w Niemczech katedrę socjologii w Monachium . W tym mieście spędził resztę życia. Zmarł na zapalenie płuc ^[1].

Max i Marianne Weber (1894)

Dzieła

Najważniejsze dzieła Webera to Etyka protestancka a duch kapitalizmu (Die protestantische Ethik und der Geist des Kapitalismus, 1905 , wyd. pol. 1994 ) oraz Gospodarka i społeczeństwo (Wirtschaft und Gesellschaft, 1922 , wyd. pol. 2002 ). Inne dzieła to: „Der Nationalstaat und die Volkswirtschaftspolitik” ( 1895 ), „Wahlrecht und Demokratie in Deutschland” ( 1917 ), „Gesammelte politische Schriften” ( 1921 ) i in.

Poglądy

Jedną z podstawowych zasług Webera jest umocowanie metodologii nauk społecznych . Weber odrzucał pozytywistyczną koncepcję nauk społecznych jako nauk przyrodniczych (której przedstawicielem był np. Auguste Comte ). Weber postulował, aby nadać naukom społecznym ścisły i obiektywny charakter poprzez opracowywanie specyficznej dlań metodologii i filozofii nauki (np. koncepcja typów idealnych ^[2]), opisywanie ich jak najbardziej precyzyjnym językiem (wprowadził wiele do dziś użytecznych pojęć) oraz prowadzenie zakrojonych na szeroką skalę badań historyczno-porównawczych.

Swoją teorię socjologiczną Weber buduje na pojęciu działania . Od innych zachowań ludzkich odróżnia je to, że działający podmiot wiąże z nim subiektywny sens. Operacja rozumienia (Verstehen) jest możliwa tylko w odniesieniu do działań racjonalnych. Weber wierzył jednak, że człowiek w większości przypadków nie zachowuje się racjonalnie. Dlatego też postulował badanie ludzkich zachowań poprzez zestawianie ich z w pełni racjonalnymi i logicznie spójnymi typami idealnymi. Badacz miał wyciągać wnioski na podstawie różnic między typem idealnym, a faktycznym działaniem. W odniesieniu do działań afektywnych, opierających się na stanach uczuciowych, pomocna jest też empatia , do tradycjonalnych zaś - pamięć historyczna.

Pojęcie działania racjonalnego jest kluczem do zrozumienia procesu racjonalizacji, charakterystycznego dla kultury zachodniej. Nastawienie na racjonalność jest tym, co wyróżnia etykę protestancką rozwijaną przez wywodzący się z kalwinizmu purytanizm . W pracy Etyka protestancka i duch kapitalizmu przedstawił pogląd, że to właśnie etyka jest źródłem ekonomicznej przewagi krajów protestanckich nad katolickimi (opublikowana w 2009 roku praca Davide Cantoni nie potwierdziła takiego związku^[3][4]).

Weber stawia tezę, że kierunkiem rozwoju społeczeństwa zachodniego jest odchodzenie od tradycji i rozszerzenie obszarów, w których dominuje myślenie i działanie o charakterze racjonalnym. Proces ten Weber określał jako odczarowywanie świata - niszczenie świata opartego na magii. Wyrazem tych przekonań są zwłaszcza analizy Webera dotyczące biurokracji . Słynna jest jego teza o wyższości protestanckich świąt Wielkiej Nocy nad katolickim Bożym Narodzeniem.

Weber a sprawa polska

Weber był aktywnym ideologiem działań skierowanych przeciw Polakom i kulturze polskiej na ziemiach znajdujących się pod panowaniem pruskim. Uważał, iż Polacy zachowując swoją tożsamość nie mogą być obywatelami państwa niemieckiego, które powinno być w jego przekonaniu oparte na wspólnej kulturze (Kulturstaat). Popierał w związku z powyższym publicznie zdecydowane działania germanizacyjne w wymiarze administracyjnym, ekonomicznym i kulturowym. Aktywnie wspierał swoimi wystąpieniami " Hakatę " dostarczając jednocześnie jej ideologom naukowych uzasadnień. W późniejszym okresie wyrażał także opinie o nieprzystawalności do niemieckiej tożsamości katolików i Żydów ^[5]

Przypisy

Zobacz też

• historia myśli ekonomicznej
• Monopol legalnej przemocy fizycznej

Bibliografia

Linki zewnętrzne

• Zdjęcie Maxa Webera (1)
• Zdjęcie Maxa Webera (2)
• Marcin Punpur Racjonalizacja, odczarowywanie świata, a problem legitymizacji władzy