Tiamina
Ogólne informacje
Inne nazwy	Witamina B1 Aneuryna
Wzór sumaryczny	C12H17N4OS
SMILES	OCCC1=C(C)[N+](CC(C=NC(C)=N2)=C2N)=CS1
Masa molowa	265,36 g / mol
Identyfikacja
Numer CAS	59-43-8, 67-03-8
PubChem	1130[1]
Właściwości Temperatura topnienia 248–260 °C (chlorowodorek, rozkład)
Niebezpieczeństwa
Zwroty bezpieczeństwa	S22, S24/25
Numer RTECS	XI7350000
Jeżeli nie podano inaczej, dane dotyczą warunków standardowych (25 °C, 1000 hPa)

Tiamina (witamina B₁, aneuryna) – organiczny , heterocykliczny związek chemiczny , złożony z pierścienia tiazolowego i pierścienia pirymidynowego , które połączone są mostkiem metinowym .

Forma aktywna

DPT – difosfotiamina – pirofosforan tiaminy (TPP) – kokarboksylaza. Reszta pirofosforanowa jest wbudowywana do tiaminy przy udziale transferazy, dawcą pirofosforanu jest ATP .

Funkcja biochemiczna

• dekarboksylacja oksydacyjna α-ketokwasów tj.:
  • kwas pirogronowy ;
  • kwas α-ketoglutarowy ;
  • α-ketokwasy powstałe w procesie transaminacji aminokwasów rozgałęzionych;
• udział w reakcji transketolacji odbywającej się w cyklu pentozowym.

Rola w organizmie

Rozpuszczalna w wodzie, odgrywa zasadniczą rolę w procesach oddychania tkankowego, głównie w przemianie węglowodanów , jest częścią składową koenzymu karboksylazy (pirofosforanu tiaminy). Wzmaga czynność acetylocholiny , hamuje esterazę cholinową, działa synergicznie z tyroksyną i insuliną , pobudza wydzielanie hormonów gonadotropowych . Tiamina przyspiesza gojenie się ran i wykazuje działanie uśmierzające ból.

Skutki niedoboru

• zaburzenia czynności centralnego układu nerwowego : uczucie osłabienia, zmęczenie, oczopląs, zaburzenia pamięci, koncentracji, depresja ,
• niewydolność krążenia: przyspieszona akcja serca, powiększenie wymiarów serca, obrzęki kończyn górnych i dolnych,
• zaburzenia ze strony przewodu pokarmowego: utrata łaknienia, nudności, wymioty, biegunki, bóle brzucha, brak apetytu, spadek wagi.

W przypadku silnej awitaminozy B₁ może wystąpić choroba beri-beri , objawiająca się zaburzeniami pracy neuronów i włókien mięśniowych, co powoduje bóle kończyn, osłabienie mięśni, drżenie, niewydolność układu krążenia.

Alkohol rozkłada witaminę B₁, co powoduje, że ludzie nadużywający alkoholu powinni szczególnie dbać o dostarczanie jej do organizmu.

Normalnie odżywiając się, nie można doprowadzić do niedoboru witaminy B₁. Problemem jest niedobór wit. B₁ wywołany spożywaniem alkoholu. W tym przypadku można rozpoznać takie objawy jak:

• encefalopatia Wernickego ;
• psychoza Korsakowa ;
• delirium tremens .

Skutki nadmiaru

(możliwe tylko w wypadku zastrzyków) – osłabienie, obrzęki, poty, nudności, zmęczenie, duszność, obrzęk krtani, zawroty głowy, drżenie mięśni, zaburzenia rytmu serca, reakcje alergiczne, a w skrajnych przypadkach może dojść do śmierci.

Źródła witaminy

Witamina B₁ występuje wszędzie, a szczególnie dużo jej jest w tkankach aktywnych metabolicznie ( wątroba , serce ), a także w: produkty zbożowe grubego przemiału, mięso, wędliny (szczególnie wieprzowina), rośliny strączkowe – groch, fasola oraz drożdże , orzechy, słonecznik, ryby, owoce i warzywa. Tiamina jest zgromadzona głównie w warstwie zewnętrznej ziaren zbóż, dlatego też procesy technologiczne polegające na łuskaniu i polerowaniu zubażają mąkę w tę witaminę. Także enzym obecny w surowych rybach: tiaminaza rozkłada tiaminę. Tiaminę odkrył Kazimierz Funk w 1911 roku.

Zapotrzebowanie

Około 1,6 mg na dobę.

Przypisy