Wojny Rzymu z Mitrydatesem to seria trzech wojen pomiędzy Rzymianami a Mitrydatesem VI Eupatorem - królem Pontu , hellenistycznego państwa leżącego u południowych wybrzeży Morza Czarnego (obejmującego też Frygię , czyli środkową Anatolię ) - które toczyły się w latach 88 - 66 p.n.e. .

Mitrydates najechał, sprzymierzone z Rzymem, Bitynię i Kapadocję i je podbił. Następnie zaatakował i zdobył rzymską prowincję Azję (Asia), pokonując wojska Akwiniusza i urządzając krwawą rzeź zamieszkałym w Azji Mniejszej Rzymianom i Italikom (tzw. nieszpory w Efezie podczas których miało zginąć w ciągu trzydziestu dni 80 tysięcy ludzi). Dało to początek pierwszej wojnie z Mitrydatesem ( 88 - 84 p.n.e. ). Rzymski wódz Lucjusz Korneliusz Sulla wysłany przez senat do odparcia agresji, zdobył Ateny i pokonał Mitrydatesa w kilku bitwach. W trakcie drugiej wojny ( 83 - 81 p.n.e. ) Rzymianie kontynuowali niszczenie Hellady. Dopiero podczas trzeciego konfliktu ( 74 - 66 p.n.e. ) Lucjusz Licyniusz Lukullus , a później Pompejusz wkroczyli do Azji Mniejszej i pokonali Mitrydatesa na jego ziemiach. Władca zmuszony był uchodzić przed ścigającymi go Rzymianami i wkrótce popełnił samobójstwo.

Pierwsza wojna z Mitrydatesem 88-84 p.n.e.

• 88 p.n.e.
  • bitwa w okolicy góry Scorobas
  • masakra w Efezie
  • oblężenie Rodos
• 86 p.n.e.
  • bitwa pod Cheroneą
  • bitwa pod Orchomenos
  • oblężenie Aten
• 85 p.n.e.
  • bitwa morska koło przylądka Lektum - flota Lukullusa pokonała flotę pontyjską
  • bitwa morska pod Tenedos (Rzymianie pod wodzą Lukullusa pokonali wojska Neoptoleusza, które straciły 22 okręty)

Druga wojna z Mitrydatesem 83-81 p.n.e.

Wódz rzymski i namiestnik prowincji Azji Lucjusz Licyniusz Murena na czele dwóch legionów wtargnął do Pontu , lecz został przez Mitrydatesa pobity.

Trzecia wojna z Mitrydatesem 74-66 p.n.e.

• 74 p.n.e.
  • oblężenie Amisos ,
  • bitwa pod Chalkedonem i oblężenie miasta
  • oblężenie Kyzikos i bitwa pod murami miasta
  • bitwa morska pod Neae
  • bitwa nad rzeką Ryndakus (wojska rzymskie Lukullusa zwyciężają wojska Mitrydatesa i biorą 15000 jeńców)
  • bitwa pod Asepus
• 73 p.n.e.
  • bitwa pod Lemnos
• 72 p.n.e.
  • bitwa pod Kabeirą - wojska Lukullusa pokonały siły Mitrydatesa
• 69 p.n.e.
  • bitwa pod Tigranocertą
• 68 p.n.e.
  • bitwa pod Artaksatą - klęska Mitrydatesa w starciu z Rzymianami
• 67 p.n.e.
  • bitwa pod Zelą (wojska Mitrydatesa zwyciężyły Rzymian pod wodzą Triariusa, którzy tracą 7000 zabitych)
• 66 p.n.e.
  • bitwa nad rzeką Lykus - zwycięstwo Rzymian nad armią Mitrydatesa (10 000 zabitych)
  • bitwa nad rzeką Kyros - porażka wojsk Pompejusza w starciu z plemionami Kaukazu