Wolsztyn
Flaga Herb Wolsztyna Flaga Wolsztyna
Województwo	wielkopolskie
Powiat	wolsztyński
Gmina • rodzaj	Wolsztyn miejsko-wiejska
Burmistrz	Andrzej Rogoziński
Powierzchnia	4,78 km²
Ludność (2009) •  liczba •  gęstość	13 402 2808 os./km²
Strefa numeracyjna	+48 68
Kod pocztowy	64-200, 64-201
Tablice rejestracyjne	PWL
Położenie na mapie Polski Wolsztyn
52°07'N 16°07'E / 52.117, 16.117 Na mapach: 52°07'N 16°07'E / 52.117, 16.117
TERC ( TERYT )	4303929034
Urząd miejski Rynek 1 64-200 Wolsztyn
Strona internetowa miasta

Wolsztyn ( niem. Wollstein) – miasto w woj. wielkopolskim , w powiecie wolsztyńskim , siedziba gminy miejsko-wiejskiej Wolsztyn , położony w zachodniej części województwa nad rzeką Dojcą, 72 km na południowy zachód od Poznania . W latach 1975-1998 miasto administracyjnie należało do woj. zielonogórskiego .

Według danych z 31 grudnia 2009, miasto liczyło 13 402 mieszkańców^[1].

Historia

Pierwsze ślady osadnictwa i działalności człowieka na terenie ziemi wolsztyńskiej pochodzą z okresu kultury wczesnołużyckiej, o czym świadczą znalezione tam naczynia gliniane. Pierwsze dokumenty mówiące o tym terenie pochodzą dopiero z połowy XII wieku, a na przełomie XIII i XIV w. powstało miasto Wolsztyn. Założyli je cystersi z pobliskiego klasztoru w Obrze .

Początki Wolsztyna związane są z handlem wełną, a także z produkcją sukna i sukiennictwem. W ciągu wieków nawiedzały miasto klęski żywiołowe – pożary i epidemie – z których najgroźniejsze wybuchły w latach: 1469, 1630, 1710 i 1810 r.

U schyłku XVIII wieku Wolsztyn liczył ponad półtora tysiąca mieszkańców. Wśród nich najwięcej było kupców, młynarzy, piwowarów i szewców. Pod koniec stulecia ten pomyślny dla miasta stan gospodarczy uległ zmianie. Rok 1793, a z nim II rozbiór Polski zmienił sytuację Wolsztyna. Miasto weszło w granice Królestwa Pruskiego . Oznaczało to oderwanie go od dotychczasowego zaplecza, jakim były dlań ziemie Rzeczypospolitej.

W II poł. XIX posiadające mieszany charakter etniczny miasto stało się areną nasilających się, urzędowych nacisków germanizacyjnych. Na skutek działalności Hakaty zmniejszył się stan posiadanej w rękach polskich ziemi.

W czasie powstania wielkopolskiego oddziały polskie przejęły kontrolę nad miastem 5 stycznia 1919.

Wybuch II wojny światowej rozpoczęty najazdem hitlerowskim na Polskę przyniósł Wolsztynowi niewolę i cierpienia podobnie jak reszcie kraju. Na terenie miasta znajdowały się obozy pracy i obozy jenieckie . Okupację niemiecką Wolsztyna zakończyło wkroczenie Armii Czerwonej w dniu 26 stycznia 1945.

Z dziejami Wolsztyna związało swe życie trzech wybitnych ludzi.

• Józef Hoene-Wroński , wybitny filozof i matematyk urodzony w Wolsztynie w 1776 r.
• Robert Koch – wybitny uczony, lekarz, sławny "łowca mikrobów". W latach 1872-1880 jako skromny lekarz powiatowy w Wolsztynie dokonał swych pierwszych odkryć, wykrył zarazek wąglika , który dziesiątkował wówczas bydło. Później, znany już w medycynie i świecie nauki, pracując w Berlinie odkrył prątki gruźlicy .
• Marcin Rożek – rzeźbiarz i malarz lat międzywojennych, profesor Państwowej Szkoły Sztuk Zdobniczych w Poznaniu , powstaniec wielkopolski. Jedną z jego prac jest pomnik Bolesława Chrobrego w Gnieźnie . Znakomity artysta, którego większość dzieł zniszczyli hitlerowcy, został zamęczony w obozie w Oświęcimiu w 1944 r.

W Wolsztynie urodzili się także:

• Adam Skórnicki – IMP 2008 na żużlu
• Cezary Julski , polski aktor
• Hans Jürgen Kallmann, niemiecki malarz
• Robert Kubaczyk , lekkoatleta - sprinter, reprezentant Polski
• Stanisław Piosik , poseł na Sejm
• Andrzej Brachmański , były wiceminister spraw wewnętrznych
• Jerzy Antkowiak , projektant mody, artysta, malarz

Gospodarka

W Wolsztynie funkcjonuje od 2006 roku fabryka światowego koncernu Firestone – produkuje głównie na eksport amortyzatory do autobusów i ciężarówek, duży zakład przetwórczy owoców i warzyw, fabryka mebli, fabryka akcesoriów metalowych z głównym nastawieniem na eksport bardzo szerokiego asortymentu okuć, zamków, profili metalowych wykorzystywanych w przemyśle meblarskim i metalowym. W okolicach Wolsztyna działają firmy z branży spożywczej.

Bezrobocie w mieście szacowane jest w przedziale 3-4% i uważane za bezrobocie naturalne.^[]

Turystyka

Wokół Wolsztyna znajdują się atrakcyjne tereny turystyczne:

• Jeziora Zbąszyńskie
• Pszczewski Park Krajobrazowy
• Przemęcki Park Krajobrazowy
• Pojezierze Sławskie
• Dolina Dojcy ( Jezioro Wolsztyńskie i Berzyńskie )

Sport

Hala Sportowa "Świtezianka" była miejscem spotkań o charakterze międzynarodowym (m.in. eliminacje grupowe w hokej halowym kobiet do Mistrzostw Świata w 2007 roku, mecze juniorów reprezentacji Polski i Egiptu w 2004 roku). W mieście odbyły się finały Mistrzostw Świata Women´s U19 WFC 2008. W 2007 roku (wiosną) odbyły się w Wolsztynie rozgrywki o Mistrzostwo Polski Juniorów w piłce ręcznej, w których drugie miejsce zajął zespół KPR Wolsztyniak. Również na jeziorze wolsztyńskim od 2007 roku co rok odbywają się zawody kajakarskie. Klubami Wolsztyna są min.: Grom Wolsztyn , KPR Wolsztyniak i UMKS Zryw Wolsztyn.^[]MUKS Wolsztyn

Zabytki

Hotel "Wolsztyn" w parku

• Kościół parafialny pw. NMP Niepokalanie Poczętej, ul. Kościelna – najcenniejszy zabytek w mieście – późnobarokowy, powstał w II poł. XVIII w. Obecny kształt kościoła jest wynikiem remontów dokonanych w latach 1925 ( zakrystia ), 1987 (hełm wieży).
• Klasztor pocysterski i opactwo oo. Cystersów w Obrze – założył je w 1231 r. Sędziwój Kantor Katedry Gnieźnieńskiej. Pierwsza świątynia przetrwała do XVI w. W 1596 r. poświęcenia nowego klasztoru i kościoła dokonał Jakub Brzeźnicki sufragan poznański. Obecny kościół pochodzi z XVII w. Jego gospodarzami od 1920 r. są Misjonarze Oblaci Maryi Niepokalanej .
• Pałac i park, ul. M. Drzymały 12 – zabytkowy park nad Jeziorem Wolsztyńskim w stylu angielskim z rzadkimi gatunkami drzew ( miłorząb dwuklapowy , dąb ), w którym stoi pałac neoklasycystyczny z początku XX wieku. Obecnie znajduje się tu restauracja i hotel.
• Izba pamięci Roberta Kocha ul. Roberta Kocha 12 – budynek dawnego szpitala, w którym pracował Robert Koch laureat Nagrody Nobla . Obecnie znajduje się tu muzeum dr Roberta Kocha.
• Skansen Budownictwa Ludowego Zachodniej Wielkopolski ul. Bohaterów Bielnika 26 – znajduje się tu kilka typowych dla tego regionu wiejskich zagród wraz z wyposażeniem wnętrz, m.in. karczma z 1706 r., stodoła zrębowa, stajnia z wozownią, studnia zrębowa, chałupa parobka, zrębowa chata, obora z wozownią oraz wiatrak "Koźlak" z 1603 r.
• Muzeum Regionalne im. Marcina Rożka ul. 5 Stycznia 34 – mieszkał tu znany rzeźbiarz i malarz Marcin Rożek. Jest on autorem m.in. pomnika Bolesława Chrobrego w Gnieźnie i Siewcy w Luboniu . W muzeum prezentowane są pamiątki po artyście oraz materiały dotyczące historii Wolsztyna i okolic. W ogrodzie zachowało się kilka rzeźb artysty.
• Synagoga z 1842 , spłonęła w 2009
• Parowozownia

Parowozownia

Parowozownia w Wolsztynie

• Parowozownia Wolsztyn (ul. Fabryczna) – jest to jedyny w Europie obiekt, gdzie parowozy obsługują ruch planowy. Znajduje się tutaj ok. 30 sztuk tych pojazdów, m.in. unikalna lokomotywa Ok1 , Ok22 , oraz zabytkowe wagony. Najcenniejszym eksponatem jest parowóz Pm36 , z 1937 r. wyprodukowany w fabryce w Chrzanowie , który potrafi osiągać szybkość do 130 km/h. Parowozy prowadzą codziennie planowe pociągi do Poznania, a czasami także składy retro i pociągi okolicznościowe. Każdego dnia dla zwiedzających pod parą jest przynajmniej jeden parowóz. Parowozownia jest dostępna dla turystów całorocznie. Co roku na przełomie kwietnia i maja ma miejsce " Parada Parowozów ". Jubileuszową paradę w 2007 roku obejrzało ponad 20 tysięcy turystów^[2].

Instytucje oświatowe

• Szkoły:
  • Szkoła Podstawowa nr 1, ul. Poniatowskiego 1
  • Szkoła Podstawowa nr 3, ul. Marii Konopnickiej 1
  • Szkoła Podstawowa nr 5, ul. Żegockiego 26
  • Zespół Szkół Specjalnych w Wolsztynie, ul. 5 Stycznia 14
  • Gimnazjum nr 1, ul. Wschowska 15
  • Gimnazjum nr 2, ul. Mickiewicza 4
  • Zespół Szkół Zawodowych im. Marcina Rożka, ul. Kusocińskiego 1
  • Zespół Szkół Ogólnokształcących i Profilowanych im. Marii Skłodowskiej-Curie, ul. Poniatowskiego 7

• Biblioteki:
  • Biblioteka Publiczna Miasta i Gminy Wolsztyn, ul. Gajewskich 48
  • Biblioteka Pedagogiczna Poznań – oddział Wolsztyn, ul. Rzeczna 17/1

Religia

• Kościół Rzymskokatolicki
  • Parafia św. Józefa Opiekuna Kościoła Świętego w Wolsztynie , ul. Komorowska 3
  • Parafia Najświętszej Maryi Panny Niepokalanie Poczętej w Wolsztynie , ul. Roberta Kocha 38
• Kościół Zielonoświątkowy
  • Zbór DOBRA NOWINA, ul. Wschowska 15
• Świadkowie Jehowy
  • "Sala Królestwa Świadków Jehowy" przy ul. Fabrycznej

Miasta partnerskie

• Lübben (Spreewald) ( Niemcy )
• Domont ( Francja )
• Maasbree ( Holandia )
• Neunkirchen ( Niemcy )
• Bad Bevensen ( Niemcy )

Przypisy

Zobacz też

• Cmentarz żydowski w Wolsztynie

Linki zewnętrzne

• Strona internetowa Wolsztyna
• Parada Parowozów 2010 zapis video
• Mapy: Emapi • Google Maps • Targeo • Zumi
• Zdjęcia satelitarne: Google Maps • Wikimapia • Zumi