Startuj z nami!

www.szkolnictwo.pl

praca, nauka, rozrywka....

mapa polskich szkół
Nauka Nauka
Uczelnie Uczelnie
Mój profil / Znajomi Mój profil/Znajomi
Poczta Poczta/Dokumenty
Przewodnik Przewodnik
Nauka Konkurs
uczelnie

zamów reklamę
zobacz szczegóły
uczelnie

Wulkan

Wulkan

Wulkan
1. Komora wulkaniczna
2. Skała macierzysta
3. Kanał lawowy
4. Podnóże
5. Sill
6. Przewód boczny
7. Warstwy popiołu emitowanego przez wulkan
8. Zbocze
9. Warstwy lawy emitowanej przez wulkan
10. Gardziel
11. Stożek pasożytniczy
12. Potok lawowy
13. Komin
14. Krater
15. Chmura popiołu

Wulkan (z łac. Vulcanus – imię rzymskiego boga ognia ) – miejsce na powierzchni Ziemi , z którego wydobywa się lawa , gazy wulkaniczne (solfatary, mofety, fumarole) i materiał piroklastyczny [1]. Terminu tego również używa się jako określenie form terenu powstałych wskutek działalności wulkanu, choć bardziej poprawne są takie terminy jak: góra wulkaniczna , stożek wulkaniczny , kopuła wulkaniczna czy wulkan tarczowy .

Spis treści

Wulkany

Rodzaje wulkanów

Erupcja Stromboli w 1980 na wysokość 100 m. Kreskowane trajektorie powstały wskutek wyrzucania obracającej się nierównomiernie rozgrzanej materii.

Aktywność wulkaniczna zmienia się wraz z czasem. Obserwowana aktywność wulkanów umożliwiła wprowadzenie ich podziału na wulkany:

Szacuje się, że w ciągu ostatnich 10 tys. lat na kuli ziemskiej czynnych było 1500 wulkanów. W tym okresie miało miejsce około 7900 erupcji . Obecnie liczbę czynnych wulkanów szacuje się na około 800. Ponad połowa z nich znajduje się na obszarze lądowym. Ponadto można spotkać kilka tysięcy nieczynnych wulkanów na lądzie oraz kilkadziesiąt tysięcy pod wodą.

Inny podział bierze pod uwagę miejsce, z którego wypływa magma . Wyróżnia się wówczas wulkany:

Wulkany różnią się dominującym rodzajem materiału, jaki się z nich wydobywa:

Rozmieszczenie wulkanów

Rozmieszczenie wulkanów na Ziemi nawiązuje do obszarów górotwórczości alpejskiej. Najwięcej czynnych wulkanów występuje w tzw. Ognistym Pierścieniu Pacyfiku, rozciągającym się wokół Oceanu Spokojnego. W tej strefie znajduje się ponad 60% czynnych wulkanów na Ziemi, a najwyższy jest Ojos del Salado w Chile. Najważniejsze wulkany na poszczególnych kontynentach:

Europa

W Europie jest kilka aktywnych wulkanów, głównie we Włoszech i na Islandii :

W Polsce odnaleźć można ślady dawnego wulkanizmu w Pieninach (góra Wdżar ) oraz w Sudetach . Także kilkanaście milionów lat temu występował czynny i bardzo aktywny wulkan w okolicach Belna niedaleko Zagnańska w górach Świętokrzyskich. Świadczą o tym znaleziska skał wulkanicznych, lapili i charakterystyczne ukształtowanie tego terenu.

Afryka

Ameryka Północna

Ameryka Południowa

Antarktyda

Australia i Oceania

Azja

Najwyższe wulkany na Ziemi

Wulkany we wszechświecie

Wulkany można znaleźć także na innych obiektach Układu Słonecznego , m.in. na Marsie ( Olympus Mons ), Io (księżycu Jowisza ) czy Trytonie (księżycu Neptuna ).

Wielkie erupcje wulkaniczne

Powstawanie wulkanów w strefie subdukcji

Powstawanie wulkanów

Występowanie wulkanów na Ziemi jest ściśle związane ze strefą młodej górotwórczości i z obszarami aktywnych trzęsień ziemi . Związek tych zjawisk tłumaczy teoria tektoniki płyt litosfery . W miejscach, gdzie jedna płyta litosfery zagłębia się pod drugą, wulkany powstają wzdłuż ich krawędzi – na kontynencie oraz wzdłuż rowów oceanicznych , np. wybrzeże Pacyfiku , Europa Południowa , Japonia , Filipin . Wulkany powstają także w miejscach rozsuwania się płyt litosfery od siebie, czyli w grzbietach śródoceanicznych i w dolinach ryftowych , np. w Grzbiecie Śródatlantyckim , na Islandii , w Wielkich Rowach Afrykańskich .

Unikalną w czasach historycznych okazją do obserwacji narodzin wulkanu było powstanie wulkanu Paricutín w Meksyku oraz wysepki Surtsey u brzegów Islandii .

Zobacz też

Przypisy

  1. Wulkany występują również na innych obiektach Układu Słonecznego - patrz sekcja "Wulkany we Wszechświecie"

Linki zewnętrzne


Inne hasła zawierające informacje o "Wulkan":

Melos ...

Ognie świętego Elma ...

1848 ...

Góry wulkaniczne ...

Kilimandżaro ...

1983 ...

1980 ...

1943 się bitwa o Charków .w polu kukurydzy w środkowym Meksyku zaczął się formować Wulkan Paricutín . 22 lutego – niszczyciel ORP Burza i kanonierka USS Campbell zatopiły ...

Kamczatka Góry Środkowe zwane też Górami Kamczackimi o maksymalnej wysokości 3621 m n.p.m. (Wulkan Iczyńska Sopka ). Na wschód od nich leży Nizina Środkowokamczacka. Graniczy ona ...

Ziemia ...


Inne lekcje zawierające informacje o "Wulkan":

040. Sahara (plansza 5) występują wyżyny(np. Ennedi). Powstałe utwory są wynikiem działających dawniej w tym obszarze Wulkanów, które pozostawiły po sobie również skały wylewne. ...

002. Pradzieje człowieka (plansza 3) i wykorzystywał ogień powstały wskutek sił przyrody (np. od pioruna lub wybuchu Wulkanu). Ludzie ci żyli w gromadach przewodzonych przez najsilniejszego i najodważniejszego mężczyznę. ...

Komizm w Zemście (plansza 9) height=380 width=770 > Komizm charakterów Cześnik to narwaniec. Dobrze określa go Papkin: Cześnik – Wulkan, aż niemiło. Żebym krótko go nie trzymał, Nie wiem, co by z światem ...





Zachodniopomorskie Pomorskie Warmińsko-Mazurskie Podlaskie Mazowieckie Lubelskie Kujawsko-Pomorskie Wielkopolskie Lubuskie Łódzkie Świętokrzyskie Podkarpackie Małopolskie Śląskie Opolskie Dolnośląskie