Wymiary geometryczne (rozmiar) – pojęcie oznaczające w ogólnym przypadku trzy prostopadłe rozmiary dowolnego obiektu (przedmiotu) wzdłuż trzech osi układu współrzędnych. Potocznie wymiary te nazywane są – długością, wysokością i szerokością, ewentualnie grubością lub głębokością. Jeżeli któryś z wymiarów jest silnie zredukowany w stosunku do pozostałych, jest pomijany w opisie rozmiarów przedmiotu.

W przypadku, gdy ustalony jest kierunek pionu (np. dla stołu, samochodu) wówczas po wpisaniu danego obiektu w prostopadłościan o najmniejszej możliwej objętości i poziomej podstawie można te słowa rozumieć następująco:

• długość – odległość między najbardziej oddalonymi pionowymi ścianami prostopadłościanu^[1].
• szerokość (grubość) – odległość pomiędzy pionowymi ścianami prostopadłościanu prostopadłymi do tych, dla których liczono długość
• wysokość – odległość pomiędzy poziomymi ścianami prostopadłościanu.

Gdy najdłuższym z trzech rozmiarów jest wysokość, a jeden z trzech rozmiarów jest znacznie mniejszy od pozostałych (np. dla szyby, książki) wówczas o długości w ogóle się nie mówi, i mamy wtedy:

• wysokość – odległość pomiędzy poziomymi ścianami prostopadłościanu
• szerokość – większy z dwóch rozmiarów prostopadłych do wysokości, np. szerokość szyby
• grubość – mniejszy z dwóch rozmiarów prostopadłych do wysokości, np. grubość szyby

Niekiedy (np. zawsze w przypadku szaf, szafek, czasem też budynków) stosowane są także definicje w odniesieniu do obserwatora:

• wysokość – rozmiar w pionie, jak poprzednio
• szerokość – rozmiar w poziomie w kierunku prostopadłym do wzroku obserwatora
• głębokość – rozmiar w kierunku równoległym do wzroku obserwatora

Czasem nie jest ustalone domyślne położenie względem pionu (np. dla jajka, kamyka). Wówczas:

• długość to odległość między najdalszymi punktami,
• szerokość (grubość) i wysokość są ustalane dość dowolnie, tak aby kierunki ich pomiaru były prostopadłe do siebie i do długości. Na ogół wysokość jest wtedy najmniejsza.

Przedmioty przypominające wstęgę (kręte i z co najmniej jednym rozmiarem – grubością – bardzo niewielkim w porównaniu z pozostałymi), np. taśma albo szosa określane są inaczej:

• długość – odległość pomiędzy końcami liczona po łuku (por. długość łuku ), np. długość tasiemki.
• szerokość – większy z dwóch rozmiarów przekroju, np. szerokość taśmy
• grubość – mniejszy z dwóch rozmiarów przekroju, np. grubość taśmy

Niektórzy traktują wówczas szerokość i grubość jako synonimy, szczególnie jeśli są porównywalne ze sobą (sznurek).

Możliwe są też inne kombinacje, np. rów ma długość, szerokość i głębokość, a nasyp długość, szerokość i wysokość.

W przypadku niektórych obiektów zachodzą wyjątki, np.

• grubość drzewa to grubość jego pnia
• zamiast wysokość człowieka mówimy wzrost o ile potrafi już stać, chociaż ciągle używa się przymiotnika wysoki. Dla niemowląt, nie potrafiących jeszcze stać, mówi się o długości ciała a nie o wzroście.
• w przypadku ubrań zwykle nie mówi się o wysokości, a tylko o długości, szerokości i grubości, np. długa suknia. Grubość oznacza przy tym grubość materiału, a nie rozmiar w jednym z kierunków całego ubrania.
• długość ma także znaczenie odległości pomiędzy dwiema chwilami w czasie (np. długość okresu wypowiedzenia)
• długość w fizyce jest używana zamiennie z odległością (np. długość fali to odległość między jej maksimami)
• w przypadku obiektów sięgających w głąb Ziemi (jeziora, jaskinie) zamiast o wysokości mówimy o głębokości
• w geometrii pojęcie wysokości ma ściśle określone znaczenie, ale różne od potocznego (np. trójkąt ma trzy różne wysokości )

Przypisy

Zobacz też

• długość – inne znaczenia
• szerokość – inne znaczenia
• wysokość – inne znaczenia
• grubość – inne znaczenia
• wymiar (często mylony z rozmiarem)