|
wyparcie
wyparcie lub represja (od łac. reprimere, odpierać, odpychać, tłumić) to jeden z mechanizmów obronnych znanych w psychologii.
Jest to usunięcie ze świadomości myśli, uczuć, wspomnień, impulsów, fantazji, pragnień itp., które przywołują bolesne skojarzenia lub w inny sposób zagrażają spójności osobowości danej jednostki (na przykład prowokują pytania o moralność, wywołują poczucie winy itp.). Wyparcie zachodzi wtedy gdy zaspokojenie popędu (związane z przyjemnością) może spowodować – z uwagi na inne wymogi – przykrość. Wyparte myśli istnieją nadal, jednakże nie są dostępne świadomości. Wyparcie nie jest procesem jednorazowym i wymaga ciągłego nakładu energii.
Przykład: Pracownik nie dopuszcza do siebie myśli o możliwości zwolnień grupowych, o których mówi się w firmie. Czuje się dzięki temu lepiej (zmniejszenie frustracji), ale będzie kompletnie nieprzygotowany, jeśli zwolnienia nastąpią (zniekształcenie rzeczywistości).
Wyparcie jest jednym z podstawowych pojęć psychoanalizy. Według Freuda dzieli się ono na dwa typy:
-
Tzw. wyparcie pierwotne ma miejsce, kiedy pewne przeżycia lub emocje na bieżąco są niedopuszczane do świadomości. Takie zjawiska nigdy do niej nie docierają. Wyparcie pierwotne ma miejsce raz, w bardzo wczesnym etapie dzieciństwa, kiedy z nieświadomości wyodrębnia się świadomość.
- Tzw. wyparcie wtórne, albo następcze albo właściwe ma miejsce, kiedy zjawiska, które pojawiły się w świadomości, ale wtórnie zostały wypchnięte do nieświadomości.
Wyparte zjawiska pozostają w nieświadomości dzięki mechanizmowi zwanemu cenzurą, kontrolowanemu przez superego, czasem jednak pojawiają się niespodziewanie kiedy cenzura słabnie (np. pod wpływem alkoholu, osłabienia ego, choroby, we śnie itp.), mogą też być przyczyną nerwic.
Jednym z kierunków psychoanalizy jest więc wydobywanie wypartych wspomnień wydarzeń na powierzchnię świadomości, co ma leczyć nerwice. Do tego celu służy szereg metod, m.in.:
-
interpretacja snów
-
analiza czynności pomyłkowych
-
metoda wolnych skojarzeń
-
hipnoza
Metody te bywają jednak zawodne. Znany jest na przykład przypadek pacjentki, u której pod hipnozą odsłonięto wspomnienie gwałtu dokonanego na niej w dzieciństwie przez ojca, podczas gdy później okazało się, że jest wciąż dziewicą (zobacz też: fałszywe wspomnienie). Również w przypadku odsłonięcia naprawdę wypartego wspomnienia nerwica wcale nie koniecznie ustępuje, choć świadomość jej przyczyn może pomóc w dalszym leczeniu.
Inne hasła zawierające informacje o "wyparcie":
VHS
VHS dla dystrybutorów filmowych. Produkowała je jako ostatnia. Powodem zakończenia produkcji było wyparcie popularnych "kaset" przez płytę DVD. Już w 2001 r. więcej filmów ...
Niezależny Samorządny Związek Zawodowy "Solidarność"
...
Mao Zedong
na osiągnięcia w dziedzinie uprzemysłowienia kraju. Za jego zasługę poczytuje się też wyparcie "skorumpowanego" i "nieudolnego" Kuomintangu z kraju na Tajwan.Po śmierci Mao w ...
VIII wiek
-
Pepin Krótki
zwycięża Longobardów we Włoszech. Powstaje
Państwo Kościelne
759
- ostateczne wyparcie Arabów z Francji (zdobycie
Narbony
)ok.
770
- w
Islandii
założono pierwsze osiedla ...
Sławatycze
wojny z II Rzeszą Niemiecką. Ofensywa niemiecka w
1915
roku spowodowała całkowite wyparcie Rosjan z Kongresówki. Sławatycze znalazły się pod okupacją państw centralnych. Umiędzynarodowienie ...
Wojna domowa w Rosji
za tym idzie, chwilowe rozluźnienie dyscypliny. Bolszewicy upatrywali w tym szansy na wyparcie wojsk Ententy z kraju. W związku z tym już na początku ...
Feliks Koneczny
czy
Mojżesza Mendelssona
) i wreszcie w niektórych środowiskach żydowskich przez
Kabałę
. To wyparcie nie oznaczało oczywiście dogmatycznego odrzucenia, Żydzi talmudyści dalej uznawali pierwotność Tory, ...
Wojna pozycyjna
...
Wysiedlenie Polaków ze Lwowa
niemieckich. Pomoc AK w wyzwoleniu miasta była o tyle istotna, że umożliwiła wyparcie oddziałów niemieckich bez zniszczenia Lwowa. Status prawny miasta, jego przynależność państwowa ...
Wojna polsko-ukraińska 1918-1919
Naczelna Komenda Ukraińska przystąpiła do ofensywy mającej na celu zajęcie Lwowa i wyparcie wojsk polskich za San. Gen. Rozwadowski w porę doskonale odgadł te ...
Inne lekcje zawierające informacje o "wyparcie":
140b Walki narodowo wyzwoleńcze Polaków w XIX w. (plansza 11)
tych państw popierali Polaków, a ich walka w oddziałach powstańczych i późniejsze wyparcie caratu Rosji przyśpieszyło proces odrodzenia narodu.
...
022. Zakład B. Pascala (plansza 6)
doszedł do przekonania, że „nie ma nic tak zgodnego z rozumem, jak wyparcie się rozumu".
Wynikiem zawiedzionego racjonalizmu było zwątpienie zupełne, którego nikt nie ...
048. Z. Freud i psychoanaliza (plansza 7)
psychiczne nieświadome są to procesy wyparte ze świadomości.
Czwartą tezą psychoanalizy jest, że wyparcie ich ze świadomości dokonuje się już w dzieciństwie i na tle ...
|
