Wyspy Alandzkie (szw. Åland, fiń. Ahvenanmaa) – szwedzkojęzyczny
archipelag
wysp
politycznie należący do
Finlandii
, stanowiący jednak osobny podmiot z szeroką
autonomią
, położony na
Morzu Bałtyckim
u wejścia do
Zatoki Botnickiej
. Status wysp jest gwarantowany międzynarodowo, ostatnio przez traktat akcesyjny do
Unii Europejskiej
.
Łączna powierzchnia archipelagu liczącego 6757 wysp wynosi 1552,56
km²
, a największa wyspa Aland – 650 km². Liczba ludności wynosi 27 687 (IX 2009). Około 60 wysp jest zamieszkanych, głównie przez ludność pochodzenia
szwedzkiego
, którzy stanowią 90
%
mieszkańców wysp. Ludność zajmuje się głównie
rybołówstwem
,
hodowlą
bydła
i
uprawą roli
. Jedynym miastem i zarazem stolicą jest
Mariehamn
(
fiń.
Maarianhamina).
Na Wyspach Alandzkich występuje całkowity zakaz
manewrów
wojskowych oraz zakaz przelotów
samolotów
lotnictwa wojskowego
- obszar Wysp Alandzkich jest
strefą zdemilitaryzowaną
.
Ustrój polityczny
Wyspy Alandzkie na podstawie Aktu o Samorządzie Wysp Alandzkich z
28 grudnia
1951
są
republiką parlamentarną
będącą
terytorium autonomicznym
Finlandii. Wyspy Alandzkie posiadają własny parlament, zwany Lagting składający się z 30 posłów wybranych w głosowaniu demokratycznym. Odpowiedzialny przed nim jest
rząd
(Landskapsregering) składający się z sześciu ministrów (Edukacji i Kultury, Finansów, Spraw Socjalnych i Środowiska, Administracji i Współpracy z Unią Europejską, Przemysłu i Handlu oraz Komunikacji), na którego czele stoi
premier
(
lantråd
), którym dziś, od wyborów w
2007
jest Viveka Eriksson. Archipelag ma też jednego posła w
Eduskuncie
i jednego delegata w
Radzie Nordyckiej
(od
1970
). Są także członkiem
Unii Europejskiej
w ramach Finlandii. W polityce zagranicznej Wyspy Alandzkie są całkowicie uzależnione od rządu fińskiego, którego reprezentantem jest gubernator, obecnie Peter Lindbäck sprawuje tę funkcję.
Główne partie polityczne i ich poparcie
Wyspy Alandzkie posiadają system wielopartyjny z klasycznym podziałem na
lewicę
,
prawicę
i
centrum
. Ostatnie wybory odbyły się
21 października
2007
. Wygrała je Partia Liberalna, uzyskała jednak tylko 1/3 miejsc w parlamencie. Wśród nich istnieją partie mające poglądy separatystyczne, chcące odłączyć się od Republiki Fińskiej.
Podział administracyjny
Prowincja podzielona jest na 16 gmin. Głównym miastem i stolicą jest
Maarianhamina
. Ludność wszystkich gmin podano wg stanu na koniec września 2009 roku[3].
Demografia
- Wykres liczby ludności Wysp Alandzkich na przestrzeni ostatnich stu lat
uwaga: * dane dot. ludności wg stanu na 30 września 2009 r.
źródło:
Urząd Statystyczny Wysp Alandzkich
Polonica
Na zamku Kastelholm na Wyspach Alandzkich na suficie jednej z sal wywieszone są herby wszystkich właścicieli twierdzy. Wśród nich znajduje się
orzeł biały
w czerwonym polu zaznaczający, że właścicielką zamku była najmłodsza córka króla Polski Zygmunta I Starego
Katarzyna Jagiellonka
, która była żoną króla Szwecji Jana III Wazy.
Galeria
Promy pomiędzy Finlandią, Szwecją i Estonią zawijają do portów na wyspach Alandzkich | Östra Hamnen – Wschodni Port dla żaglówek i żaglowców | | Żaglowiec Pommern po zachodniej stronie Mariehamn i motorowa łódź wyczynowa |
| Kanał Lemströms i ruchomy most nad nim |
Przypisy
Zobacz też
Linki zewnętrzne
